Minister De Jonge geeft groen licht voor zelftests in de winkel: 'In april hopelijk in de supermarkt'

Een corona-zelftest kopen bij de apotheek of supermarkt: in Duitsland kan het vanaf morgen, in Nederland vanaf april. Tenminste, als het aan demissionair minister Hugo de Jonge ligt. Hij wil op korte termijn ontheffing geven aan producenten.

"Het is nu aan de markt hoe snel het wordt aangeboden", zegt De Jonge. In Duitsland liggen de zelftests vanaf morgen in de supermarkt, als onderdeel van de Duitse strategie om de samenleving snel te heropenen. In Nederland werd hier ook al lang voor gepleit, onder andere door Sywert van Lienden met zijn Stichting Hulptroepen. "Ik had eigenlijk wel verwacht dat je in september al wel op elke hoek van de straat een test kon kopen."

In 'supermarkten, drogisterijen en apotheken'

"We maken nu mogelijk voor fabrikanten om een ontheffing aan te vragen", zegt minister De Jonge. "Het is vervolgens aan de markt hoe snel ze dat daadwerkelijk aan gaan bieden. Onze verwachting is dat dat in april het geval is. Wat ons betreft kan dat in supermarkten, drogisterijen en apotheken. Dat is aan de producenten", zegt de minister.

"Om voor de vrijstelling in aanmerking te komen, moet de bijsluiter goed zijn en moet het een korte swap zijn", legt hij verder uit. "Die afnamekits moeten geschikt gemaakt worden voor thuisafname." Op de vraag waarom het nu pas mogelijk is, laat hij weten dat 'het pas twee weken bekend is, dat je op een verantwoordelijke manier thuistesten kan afnemen'.

Medisch hulpmiddel

In Nederland kon je nu dus nog geen testen kopen in de winkel, maar wel online, zoals by Sywert van Lienden. Deze testen worden veelal ingekocht door bedrijven, om personeel te testen. In supermarkten mochten de zelftesten niet worden aanboden.

Dat heeft een reden: zelftests worden als medisch hulpmiddel gezien en moeten normaliter worden afgenomen door een zogenaamde BIG-geregistreerde. Dat kan bijvoorbeeld een bedrijfsarts zijn. Als het product voor de zorg bedoeld is, dan gaat de gezondheidsinspectie erover. Als ze in de supermarkten komen te liggen valt het onder de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit. Alleen met een ontheffing kunnen fabrikanten hier onderuit komen, en die kan nu dus worden aangevraagd.

Bij positieve test alsnog een PCR-test

Volgens Sywert staat Duitsland, maar straks ook Nederland, voor de uitdaging wat te doen wanneer mensen thuis een positieve test hebben. "Je wil zicht houden op het virus. In Duitsland moet je een formulier opsturen. Ik vraag mij af hoe je het overzicht kan houden als 80 miljoen Duitsers brieven gaan sturen naar de lokale GGD."

Een oplossing voor Nederland zou wat hem betreft het gebruik van de corona-app zijn. "Het zou mooi zijn als je in Nederland straks in de corona-app aan kan geven als je een positieve testuitslag hebt. Of dat er een QR-code op de sneltest zit, die je met je telefoon kan scannen." De Jonge laat weten dat mensen die positief testen met de sneltest zich bij de GGD moeten melden. "Er moet dan alsnog een PCR-test worden gedaan. Op die manier houden we zicht op het virus en kunnen we het bron- en contactonderzoek uitvoeren zoals gebruikelijk", zegt hij.

Vrijheid terug?

Microbioloog Jean Luc Murk voorziet nog een ander nadelig bij-effect: "Ik ben bang dat mensen na een negatieve test denken dat ze hun vrijheid weer terug hebben, terwijl die testen ook niet onfeilbaar zijn. Er zijn mensen die wel besmettelijk zijn, terwijl ze een negatieve test hebben."

Ook kan het naar zijn idee invloed hebben op het artsenbezoek. "Dat mensen niet meer naar de huisarts gaan, omdat hun test toch negatief is. Het is lastig in te schatten wat het met het gedrag van mensen gaat doen."