Hoe meer de asielcrisis uit de hand loopt, des te groter de kans dat vluchtelingen slachtoffer worden van mensenhandel. Daarvoor vreest directeur-bestuurder Ina Hut van het Coördinatiecentrum tegen Mensenhandel (Comensha). "Ik houd mijn hart vast."

"De asielcrisis heeft onmiskenbare impact op mensenhandel", waarschuwt Hut. "En dat ontwikkelt zich van kwaad tot erger."

'Dit zagen we al jaren aankomen'

De asielchaos zet de politie zodanig klem dat er onvoldoende capaciteit is voor andere taken. Frank Paauw, hoofd van de Amsterdamse politie, heeft een brandbrief laten uitgaan over het capaciteitsgebrek. Ina Hut is niet verrast over zijn noodkreet. "Dit zagen we al jaren aankomen", vertelt ze.

"Dat mensenhandel-opsporingsteams van de politie steeds meer worden ingezet voor andere politietaken, is een trend die we al een paar jaar opmerken."

Aantal meldingen mensenhandel daalt, aantal slachtoffers niet

Comensha onderscheidt vier vormen van mensenhandel: seksuele uitbuiting zoals gedwongen werk in de prostitutie, uitbuiting van arbeidsmigranten, uitbuiting op het criminele vlak en gedwongen orgaanverwijdering. De politie, Nederlandse arbeidsinspectie en KMar zijn wettelijk verplicht gevallen van mensenhandel te melden bij het centrum.

Hut ziet het aantal meldingen vanuit politie en over dit soort uitbuiting flink afnemen."In 2021 kregen we 490 meldingen vanuit de politie, in 2020 310 meldingen. Dat is dus een daling van maar liefst 40 procent. Dat is een zorgwekkende afname", vertelt ze. "Deze behoorlijke daling van het aantal meldingen betekent absoluut niet dat het aantal slachtoffers is gedaald." Het daadwerkelijke aantal slachtoffers van mensenhandel ligt volgens haar tussen de 20.000 en 30.000 mensen.

Politie heeft minder capaciteit

Volgens Hut zegt deze flinke krimp veel over de aanpak van mensenhandel in ons land. "Deze verse cijfers vormen een bevestiging dat de mensenhandel-opsporingsteams van de politie fors op capaciteit hebben moeten inleveren."

Hut vertelt dat de verdere ontwikkeling van de asielcrisis mensenhandelaren nog meer in de kaart zal spelen. Hoe groter de asielchaos, des te groter de aantrekkingskracht op mensenhandelaren, zegt ze.

Mensenhandelaren azen op kwetsbare groepen

"Van oudsher hebben mensenhandelaren een scherp oog voor kwetsbare groepen. Juist op die plekken waar deze groepen samenkomen, hangen mensenhandelaren rond." Daarmee doelt Hut op extra kwetsbare groepen zoals net aangekomen vluchtelingen, minderjarigen, mensen met een licht verstandelijke beperking en arbeidsmigranten uit voornamelijk Oost-Europa.

Of mensenhandelaren ook op de loer liggen bij Ter Apel is nog onduidelijk. "We hebben hierover geen concrete meldingen ontvangen, maar we hebben wel duidelijke signalen dat mensenhandelaren rondhangen bij azc's en aanmeldpunten."

Duidelijke communicatie en meer politie

Volgens Hut kan een hoop ellende en kans op uitbuiting voorkomen worden met duidelijke communicatie ten aanzien van kwetsbare nieuwkomers in Nederland. Maar uiteindelijk valt of staat een effectieve aanpak van mensenhandel met meer politiecapaciteit, benadrukt ze.

Dat minister Dilan Yeşilgöz van Justitie en Veiligheid aangeeft dat het gebrek aan politiemensen betekent dat er keuzes moeten worden gemaakt over de uitvoering van kerntaken, vindt de Comensha-voorvrouw dan ook zorgelijk. "Dit gaat een heel groot probleem worden. Dan krijgen we straks ook hier een hele grote crisis."

Israël voert de militaire strijd tegen Hamas op en wil delen van de Gazastrook bezetten, zegt premier Benjamin Netanyahu. Maar experts vragen zich af wat het plan is: "Gaza veroveren is niet zo moeilijk, het gebied daarna behouden is veel ingewikkelder."

Premier Netanyahu kondigde vandaag een intensieve militaire operatie aan met als doel om Hamas te verslaan. Volgens hem zal Israël Gaza niet binnenvallen om zich vervolgens weer terug te trekken: "De bedoeling is het tegenovergestelde daarvan."

'Dagen tot paar weken'

Het Israëlische leger heeft inmiddels tienduizenden reservisten opgeroepen voor het aanstaande offensief in Gaza. Een bezetting van de Gazastrook zou dan ook snel een feit kunnen zijn, denkt oud-commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruijf. "Ik denk ook dat het Israël gaat lukken."

Hij verwacht dat Israël de Gazastrook 'binnen een paar dagen of een paar weken' kan veroveren. "Dan heb je heel Gaza wel onder controle. Het probleem is dan alleen: er wonen wel 2,2 miljoen mensen, hoe krijg je die onder controle?", zegt De Kruif. "Land bezetten is iets anders dan land ook daadwerkelijk bezet houden."

Situatie van voor 2005

Een nieuw militair offensief zou goed het einde kunnen betekenen van een Palestijns Gaza, denkt Midden-Oosten-deskundige Peter Malcontent: "Je mag concluderen uit de woorden van politici in het Israëlische veiligheidskabinet dat er een herbezetting komt."

Daarmee zouden we teruggaan naar de situatie van voor 2005, toen Israël tientallen jaren ook de hele Gazastrook in handen had, vertelt hij. "En dus zullen er straks ook nieuwe nederzettingen gebouwd gaan worden voor Israëlische Joden in Gaza."

'Terecht op een kluitje'

Netanyahu liet in zijn aankondiging van het nieuwe militaire offensief weten dat de inwoners van Gaza zullen worden 'verplaatst'. Voor hun eigen bescherming, voegde de Israëlische premier daaraan toe. Malcontent verwacht dat de Palestijnen zullen worden verdreven naar het zuiden. "Die komen daar dan terecht op een kluitje."

Een aantal ministers in het kabinet van Netanyahu zijn volgens de Midden-Oosten-expert extreem nationalistisch. "Die hebben deze plannen al veel langer", weet hij. "Eigenlijk kon je op je vingers natellen dat dit zou gaan gebeuren."

Al weken geen hulp

Het Israëlische leger heeft op dit moment al zo'n 70 procent van de Gazastrook onder controle. Volgens persbureau AP zou een totale verovering betekenen dat honderdduizenden Palestijnen hun verblijfplaats kwijtraken.

Daar komt bij dat de mensen in Gaza al weken zonder voedsel, schoon water, medicijnen en medische hulp zitten. Israël houdt de grenzen met Gaza sinds 2 maart dicht voor humanitaire hulp. Internationale hulporganisaties waarschuwden vorige week dat de laatste voorraden inmiddels zijn uitgedeeld.

'Moet proportioneel zijn'

De Kruif zet dan ook vraagtekens bij een nog verdere uitbreiding van het bezette gebied. "Ik heb beelden gezien van 7 oktober, die zijn vreselijk", zegt hij over de aanslag van Hamas op Israël. "Maar is dat nou een reden om 2,2 miljoen mensen op een heel klein stukje grond te gaan concentreren?"

De maatregelen die Israël neemt in reactie op de aanslag van 7 oktober 2023 moeten wel proportioneel zijn, zegt hij. "Dus die moeten in verhouding zijn met het gevaar dat er uitgaat van de extremisten van Hamas."

Ander soort oorlog

Een volledige bezetting van de Gazastrook leidt uiteindelijk tot een ander soort oorlog met Hamas, legt de oud-commandant uit. "Wij noemen dat een asymmetrische of een irreguliere oorlog." Dat betekent volgens hem dat er straks bijvoorbeeld meer aanslagen zullen worden gepleegd.

De bestrijding hiervan en het handhaven van de status quo is een kwestie van een lange adem die veel inspanning kost, benadrukt De Kruif. "En als er één ding is wat Israel niet heeft, dan zijn het de vele militairen die daarvoor nodig zijn."

Terughalen van gijzelaars

Los van de strijd met Hamas is bovendien de grote vraag of het andere doel van Netanyahu wel bereikt kan worden: het terughalen van de Israëlische gijzelaars in Gaza. "Bij een totale bezetting is de kans juist groter dat de gijzelaars dood gaan", zegt Malcontent. "Een intensivering van de strijd in Gaza heeft dus gevolgen."

Toch is de verwachting van beide deskundigen dat Israël doorzet. "Ze hebben ook het militaire vermogen", vertelt De Kruijf. "Hamas is relatief verzwakt. Maar vooral heeft Israël - waarschijnlijk - de steun van de president van de Verenigde Staten om dit te kunnen doen."

Internationale steun

Tegelijkertijd denkt de oud-commandant dat internationaal de steun voor Israël sterk zal afnemen bij een nieuw offensief in Gaza. "Israël zou zich dat meer moeten afvragen", zegt hij.

Wat is zo'n kortetermijnsucces om een bufferstrook te creëren je waard als je op lange termijn steun verliest in heel de wereld", legt De Kruif uit. "Terwijl je die steun hard nodig kan hebben. Want de echte vijand van Israël is Iran en die wordt gesteund door Rusland. Dus het conflict is nog lang niet ten einde."