In het jaar waarin KLM 100 jaar wordt laait de onrust in het bedrijf weer hoog op. Reden: de positie van topman Pieter Elbers is in het geding. Een petitie voor zijn aanblijven werd al meer dan 20.000 keer getekend.

Als Frank van der Werff een week geleden de aandelenkoers van Air France-KLM opzoekt op een beurswebsite valt zijn oog op een klein bericht. De nieuwe Canadese topman van het bedrijf, Ben Smith, zou twijfelen over de herbenoeming van KLM-baas Pieter Elbers. Van der Werff, al 18 jaar werkzaam bij de technische dienst van KLM, begrijpt er niets van. "Ik dacht: dit kan niet waar zijn. Als dit klopt, moeten wij als KLM'ers laten zien dat we achter Pieter staan." Bijna in een opwelling start hij een petitie, die binnen een etmaal 6.000 keer wordt ondertekend. "Inmiddels zitten we dik over de 20.000", zegt Van der Werff. "Dat laat zien hoe gigantisch de betrokkenheid is."

'Ben gaat door!'

Dat de positie van Pieter Elbers in het geding is, wordt de afgelopen weken steeds duidelijker. In een e-mail afkomstig uit de boezem van de Ondernemingsraad staat het zelfs zwart op wit: de nieuwe Canadese topman van Air France-KLM, Ben Smith, wil af van Elbers. Reden: Smith wil zelf meer grip en zeggenschap over het bedrijf.

Uit andere e-mails, in bezit van EenVandaag, blijkt dat hij Elbers' kantoor op het hoofdkantoor in Amstelveen zelfs al heeft geclaimd. "En als dat niet mag, dan een ander kantoor op die verdieping. Ben heeft al een Nederlandse secretaresse aangenomen die er dagelijks zal zitten. Dus: Ben gaat door...!"

Als een feniks herrezen

De vete aan de top zorgt voor onrust onder KLM-personeel. Dat sluit nu de gelederen. Ook Jan Westland, al 26 jaar gezagvoerder, ondertekende de petitie. Hij roemt Elbers 'open, transparante en eerlijke' stijl van besturen. Volgens hem heeft de topman een belangrijk aandeel gehad in de goede resultaten die het bedrijf inmiddels weer boekt.

Na een aantal zware jaren tijdens de economische crisis maakt KLM weer winst. En waar KLM'ers graag op hameren: structureel méér winst dan Air France. "We zijn als het ware als een feniks uit de as herrezen", zegt Westland. "Die gaat nu pas vliegen. Wat ik vreemd vind, is dat je die feniks nu gaat kortwieken. Je moet hem juist zijn vleugels laten uitslaan."

Blauwe storm op komst

KLM'ers vrezen dat een vertrek van hun populaire topman het begin van het einde inluidt. Eerder deden pogingen van Air France om meer zeggenschap te krijgen over KLM de gemoederen al hoog oplopen. "Een vertrek van Elbers zou veel onrust onder het personeel teweeg brengen", aldus stewardess Marije Kroese. "Met een nieuwe CEO moet je maar afwachten wat er gebeurt. En we zijn niet in de positie om rustig af te wachten."

Gezagvoerder Westland hoopt dat de petitie voldoende is om Parijs en daarmee Smith op andere gedachten te brengen. Volgens hem groeit de onrust in het bedrijf nog met de dag. "Deze handtekeningenactie is ludiek. Maar of het daar bij blijft? Ik voel zomaar een blauwe storm opkomen."

Het kabinet wil bezuinigen op brandweerzorg. En dat is onverantwoordelijk, waarschuwt de vakvereniging voor brandweervrijwilligers. Door klimaatverandering is de kans op oncontroleerbare branden groot. Oud-brandweerman Peter Stals maakte zo'n brand mee.

Na de kinderen treedt er nu een nieuwe groep slachtoffers van misbruik in de Katholieke Kerk naar voren: volwassen zusters en paters die in kloosters zijn misbruikt. Zuster Anne is een van hen: "De pater zei dat dit tussen ons moest blijven."

Ze had er 'lang aan getwijfeld', maar uiteindelijk koos ze er vol overgave voor om haar leven te wijden aan het geloof. Vol verwachting trad de Vlaamse Anne - toen halverwege de 20 - toe tot een slotklooster, vlakbij de Nederlandse grens. Anne: "Het was een lange zoektocht, maar uiteindelijk vond ik dat ik mezelf de kans moest gunnen om gelukkig te worden. Daarom heb ik het uiteindelijk gedaan."

Dictatoriaal bewind

Als jonge zuster liep ze al snel op tegen de hiërarchische structuren binnen het klooster. Dat merkte ze aan hoe de moeder overste, die aan het hoofd van het vrouwenklooster stond, zich opstelde. "Ik stond echt onderaan de ladder. De overste was zeer streng en voerde een dictatoriaal bewind. Haar wil was wet."

Wanneer het misbruik begon, weet Anne nog precies. Ze maakte een zware periode in haar persoonlijke leven door. Haar neefje moest een ingrijpende operatie ondergaan, waardoor hij nooit meer zou kunnen lopen. Dit zorgde voor veel verdriet bij Anne.

'Ik zat verstijfd op zijn schoot'

Het was in deze zware tijd dat een Vlaamse pater, die wist wat Anne doormaakte, haar bij hem riep voor een 'begeleidingsgesprek'. Eenmaal binnen, ging het gesprek al snel een totaal andere kant op, vertelt Anne. "Hij stond plots op, nam me op zijn schoot en begon mijn armen en benen te strelen. Ik zat verstijfd op zijn schoot. Wist niet wat me overkwam, wist me hier totaal geen raad mee."

Totaal verbouwereerd en in shock, 'bevroor' Anne volledig. Maar dat weerhield de pater er niet van door te gaan met zijn seksuele handelingen. Anne: "Hij schakelde over naar het strelen van mijn heupen en borsten, en begon plots hevig te hijgen en te schokken met zijn lichaam. Daarna stond hij op, kuste me op de mond en zei me dat dit tussen ons moest blijven."

Gechanteerd door de pater

6 jaar lang ging het misbruik door. Al die tijd durfde ze er met niemand over te praten. Uit angst en schaamte. "Er wordt mij altijd de vraag gesteld: 'Waarom blijf je naar zo'n man toe gaan?' Maar ik was heel erg bang voor hem. Bovendien kon ik hem moeilijk ontwijken, omdat hij mij chanteerde. Er was altijd de angst dat het misbruik naar buiten zou komen. Want dan wist ik één ding zeker: ik zou als schuldige worden aangewezen."

Daarnaast speelde ook de afhankelijkheidsrelatie, die Anne met de pater had, een rol. "Hij was de enige die mij spirituele voeding gaf. Dus er was dat vreselijke misbruik, maar er waren ook gesprekken tussen ons, waaraan ik me kon optrekken. Het is de hand die slaat, maar ook voedt. Net zoals bij een hond, die gaat ook altijd terug naar zijn baasje."

Pesten en intimideren

Naast het misbruik van de pater, had Anne ook heel veel last van het schrikbewind dat de overste voerde in het klooster. Toen de overste het idee kreeg dat Anne een bedreiging vormde voor haar positie, volgde een periode van pure haat en pesterijen aan haar adres.

"Het pesten en intimideren nam toen afschuwelijke vormen aan. Ze zette anderen tegen mij op. Ik raakte volstrekt geïsoleerd. Er werd op een gegeven moment zelfs gezegd dat het jammer was, dat er geen concentratiekampen meer bestonden. Dan hadden zij mij kunnen vergassen. Zo ver ging het."

Naar de hoogste geestelijke

Pas jaren later, toen ze was uitgetreden en een leven had opgebouwd buiten het klooster, durfde Anne het misbruik en het schrikbewind in het klooster aan te kaarten. Ze deed dat uiteindelijk zelfs bij de hoogste geestelijke in België: kardinaal Daneels. Zijn reactie was een enorme teleurstelling.

"Hij liet mij weten dat hij 'het gebeuren betreurde en voor mij zou bidden'." Een typerend antwoord en volgens Anne exemplarisch voor hoe de Katholieke Kerk met slachtoffers van misbruik omgaat. "Deze reactie heb ik zo vaak gekregen, dat ze voor mij gingen bidden. Ik zeg weleens: 'Als ik voor ieder gebed een euro had gekregen, dan was ik nu heel erg rijk geweest'."

13 jaar lang procederen

In 2003 startte Anne een gerechtelijke procedure tegen de Katholieke Kerk, nadat ze jarenlang geen erkenning voor haar leed had gekregen binnen de kerkorganisatie.

Die juridische strijd zou uiteindelijk maar liefst 13 jaar duren. Uiteindelijk leidde dit tot toekenning van een bedrag aan schadevergoeding. Iets waar het Anne overigens nooit om te doen was. "Ik heb een groot bedrag aan schadevergoeding gekregen. Maar als je dit aftrekt van alle juridische kosten die ik heb moeten maken, en het bedrag dat ik aan therapie kwijt ben, blijft er weinig over."

Veel meer slachtoffers

De reden dat Anne, na al die jaren van zwijgen, nu naar buiten treedt is helder: ze wil een stem zijn. Voor al die slachtoffers die tot op de dag vandaag niet naar buiten durven met hun verhaal. En dat zijn er een hoop, weet Anne. Ze heeft sterke aanwijzingen dat zij niet het enige slachtoffer was van haar misbruiker.

"Als je op bezoek ging bij de pater, was er een soort wachtkamertje. Ik heb daar ook vrouwen naar buiten zien komen, van wie het haar en de kleding helemaal in de war was. En als ik dan bij de pater naar binnen ging, kwam hij met een schone zakdoek aan. Dat was voor mij een teken. Want als hij klaarkwam deed hij dat altijd in een zakdoek."

Nieuw leven buiten klooster

Lang is Anne op zoek geweest naar erkenning voor alles wat haar is aangedaan in het klooster. Maar uiteindelijk heeft ze zich erbij neergelegd. "Officieel heb ik nooit erkenning gekregen voor het misbruik dat mij is aangedaan. Maar door hier maar naar te blijven zoeken, hield deze man - mijn misbruiker - een soort van macht over mij. Dat wilde ik op een gegeven moment niet meer."

"Dus heb ik mijzelf erkenning gegeven. Door te zeggen dat ik niet schuldig was. Ik ben uit de slachtofferrol gestapt. En heb ik uiteindelijk een heel rijk leven kunnen opbouwen. Buiten het klooster."