Temperaturen onder nul: sommigen vinden het geweldig, anderen kunnen niet wachten tot het warmer wordt. En dan heb je nog mensen als Ina (73) en Nienke (20), die zichzelf het hele jaar onderdompelen in kou. "Ze zeiden, ben je gek?!"
"Het gebeurt steeds vaker dat mensen bewust extreme kou opzoeken", vertelt Bart Biermans, arts en ijsbadinstructeur bij zijn bedrijf Below Zero. "Online komt het veel voorbij. En wanneer je in deze tijd op een zondagochtend bij Scheveningen gaat wandelen, zie je veel 'plonsgroepjes' die samen het water induiken."
Benieuwd
Wat drijft deze mensen? De 20-jarige Nienke Visser uit Groningen kan daar met veel enthousiasme over vertellen. Toen vrienden haar in november mee vroegen om te gaan zwemmen bij het stadsstrand, was ze toch wel benieuwd.
Inmiddels gaat ze minstens één keer per week. "Ik had niet verwacht er de hele winter mee door te willen gaan. Ik zei dat ik in december zou stoppen en in maart wel weer zou beginnen. Toch bleef ik elke keer gaan en was het steeds ontzettend fijn."
Een stukje uitdaging
Voor sommigen is ijszwemmen als mediteren, legt Nienke uit. "Maar ik vind het toegankelijker dan dat. Tijdens zwemmen in water van soms maar een halve graad moet je wel op je ademhaling blijven letten. Je gaat vanzelf al op in het moment."
Na de 5 minuten die Nienke meestal in het water doorbrengt, zegt ze zich meteen actiever te voelen. "En het is een stukje uitdaging. Want ik denk met deze temperatuur ook echt wel, wanneer ik voor het water sta: waar begin ik aan? Maar erna ben ik toch weer trots dat ik het heb gedaan."
Minder koud
"Het is dan ook een bevestiging naar jezelf dat je meer kan dan je denkt." Hiervoor werd Nienke door anderen vaak omschreven als koukleum, vertelt ze.
"Maar nu heb ik het standaard een stuk minder koud. Je kunt dat gevoel bewuster uitzetten. Je ziet de 'ernst van de kou' wat minder in, want je hebt gevoeld hoe het is als je lichaam zich weer helemaal opwarmt na zo'n lage temperatuur. Dat klinkt heel vaag", lacht ze, "maar als je dat zelf hebt ervaren, begrijp je het."
Niet zonder risico
Nienke zegt zich bovendien een stuk fitter te voelen sinds ze aan ijszwemmen doet. Ze vertelt dat sommige mensen uit de groep waarmee ze zwemt daarnaast ook nog eens minder of geen last meer ervaren van psychische klachten. "Door de inspanning komen er endorfines in je hersenen vrij. Ik voel me erna ook altijd echt blijer."
Overigens blijft het wel opletten geblazen. De eerste keer dat Nienke het water in ging, voelde het alsof er duizenden naalden in haar huid prikten, vertelt ze. "Het is echt heel, heel erg koud. En daarom ook niet zonder risico. Want wanneer je volledig onder water bent, geeft je lichaam een soort paniekreactie. De uitdaging is dan om je ademhaling weer snel onder controle te krijgen."
Lees ook
Energiefabriekjes
"Je voelt je inderdaad vaak heel gelukkig na een potje ijszwemmen", bevestigt ijsbadinstructeur Bart Biermans. En logisch, vindt hij, "Je krijgt een boost van gelukshormonen. Mentaal houd je er een supergoed gevoel aan over." De kou zou daarnaast ook nog eens een positief effect hebben op afvallen, spierherstel na sportprestaties en op de gezondheid van je bloedvaten.
Ook zorgt het daadwerkelijk voor extra energie, zegt Biermans. "De hypothese is dat, als je veel met kou traint, je beter met kou kunt omgaan. Als je langere tijd onder de 18 graden zit, dan kun je zogenaamd bruin vet aanmaken. Heel veel mensen hebben dat niet, omdat we ons voortdurend in een omgeving van zo'n 20 graden bevinden." Bruin vet bevat veel van wat de arts 'energiefabriekjes' noemt die het vet omzetten naar glucose. En dit zet je lichaam vervolgens om naar energie.
'Die is gek geworden'
Hoewel de 73-jarige Ina Koolhaas Revers uit Amsterdam aan energie geen tekort kent, zweert ook zij bij badderen in de kou. Maar hiervoor duikt ze niet het water in. De wereldkampioen powerliften heeft zich 5 jaar geleden door haar coach over laten halen in een ijskoude cabine te gaan staan. "Ik dacht, die is gek geworden", vertelt ze. "Maar sindsdien spring ik elke ochtend vroeg op de fiets om naar het Freezlab te gaan".
"De eerste keer meten ze je bloeddruk, je houdt je badpak aan en krijgt handschoenen, kniekousen, wollen sloffen en iets voor op je hoofd en voor je mond", legt ze uit. "Dan ga je 20 seconden in de eerste cabine waar de temperatuur -60 is, om hierna voor 2 minuten en 40 seconden naar de de andere cabine te gaan. Daar is het -110, maar dat is zo erg niet! Want net als je denkt dat je er helemaal genoeg van hebt, is de tijd al om."
Herstel van spierpijn
De gevoelstemperatuur is volgens Ina heel anders dan wanneer je in ijswater ligt. "Dat is natte kou, dit is echt droge kou. Het plonsen in water is niet echt mijn ding." Maar dat zoiets voor anderen wonderen doet, begrijpt ze helemaal. Die kou-ervaring maakt je fitter en ook een blijer mens, vertelt ze. "Je hebt allemaal wel eens dagen dat je er geen zin in hebt, dat je even chagrijnig bent. Maar ik kom áltijd vrolijker van zo'n sessie vandaan."
Er gaat dan ook haast geen dag voorbij dat Ina haar dag niet in de cabine start. Voor haar heeft het nog eens een extra functie. "Ik trainde voor mijn wedstrijden heel veel, nog steeds, en door deze afwisseling van warm-koud heb ik zelden tot nooit spierpijn of blessures. Je herstelt echt heel snel, zelfs op mijn leeftijd."
Aanrader
Ina vertelt dat er al jaren discussie bestaat over de wetenschappelijke aantoonbaarheid van de werking van zo'n Freezlab. "Maar ik baseer me gewoon op mijn ervaring en die van anderen om me heen. Zo heb ik bijvoorbeeld mensen gesproken met kwalen als reuma die zeggen dat sinds die kousessies de helft dan hun pijn weg is."
Of ze andere 73-jarigen een bezoek aan het Freezlab zou aanraden, is wat haar betreft een open deur. "Ga zeker. Het lijkt heel koud en dat is het natuurlijk ook. Maar je bent er al snel aan gewend en het duurt maar even."
Lees ook
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.
