Familie staat voor sommigen op nummer één, maar voor anderen absoluut niet. Notarissen merken al jaren dat familiebanden losser worden en vinden daarom dat het erfrecht daarop aangepast moet worden.

Soms komt het door een conflict, bij anderen is het contact verwaterd. Notarissen zien al jaren dat er meer familie wordt onterfd. Onterfde kinderen houden nog wel altijd recht op hun zogenaamde 'legitieme portie'. 87 procent probeert dat wettelijke deel ook op te eisen.

Zelfgekozen familie

Mensen die misschien wel het dichtst bij je staan, maar geen familie zijn, zijn niets van je als je komt te overlijden. Zij hebben in het huidige erfrecht nergens recht op. "Vroeger was het vanzelfsprekender dat familie zou erven", zegt Lucienne van der Geld van het Netwerk Notarissen. "Nu zie je dat mensen daar toch anders over denken. Die noemen hun vrienden hun zelfgekozen familie."

Van der Geld vertelt waarom de wet zo is ingericht als die is: "De wet is een soort vangnet voor mensen die geen testament hebben. Die moet natuurlijk wel objectieve aanknopingspunten hebben over wie er moet erven. En de wet weet niet wie jouw vrienden zijn. Dus, net als in heel veel andere landen kom je dan uit bij de familie."

Bekijk ook

Samenwonende partner erft niet

Maar juist in onze huidige samenleving is steeds vaker te zien dat de wet niet meer voor iedereen werkt. "Wat bijvoorbeeld opvallend is, is dat de partner met wie je samenwoont, maar niet bent getrouwd, niet voorkomt in de erfwet", vertelt Van der Geld. "Ik vind wel dat daar serieus naar gekeken moet worden."

Niet iedereen is voorstander van het aanpassen van de wet. Familie is onlosmakelijk met elkaar verbonden, vindt gezinstherapeut Else-Marie van den Eerenbeemt. "Je kunt niet spreken van ex-ouders en van ex-kinderen. Het is een existentiële band die door generaties gaat."

Gezinsexpert
Bron: EenVandaag
Volgens gezinstherapeut Else-Marie van den Eerenbeemt is familie onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Traumatisch

Bij onterving wordt te weinig stilgestaan bij de traumatische gevolgen voor betrokkenen, vindt Van den Eerenbeemt. "Ik ben er heel erg op tegen dat je als straf of als uitstoting een kind onterft. Het betekent ook dat je een volgende generatie opzadelt met wrok en bitterheid. Die kinderen groeien op met het idee: die opa deugde niet, want die heeft mijn vader aan de kant gezet."

Het zorgt volgens haar voor wantrouwen in de eigen familie. "Wie moet je dan nog wel vertrouwen?" Een erfenis gaat in de kern niet om spullen, zegt ze. "Het is de verrekening van de liefde. Je ziet het zo vaak: broers en zussen die in hun jeugd goed met elkaar en hun ouders waren, maar dat bij de erfenis alle scherpe kanten naar buiten komen. Dat is gewoon een emotionele tijdbom."

'Iedereen krijgt te maken met de erfwet'

Dat het erfrecht een moeilijk onderwerp is, blijkt wel uit het feit dat de politiek er niet graag aan komt. "De vorige ingreep in de erfwet was in 2003", vertelt Lucienne van der Geld van het Netwerk Notarissen, "maar daar is meer dan 50 jaar lang over geruzied." Toch is het hoog tijd dat er goed naar gekeken wordt, vindt ze. Het Netwerk Notarissen onderzoekt daarom hoe het erfrecht kan worden aangepast aan nieuwe gezinsverbanden.

"Past de wet nog bij de maatschappelijke verhoudingen? Past die nog bij hoe wij Nederlanders ons leven inrichten?", vraagt Van der Geld af. "De erfwet is een wet waar iedereen mee te maken krijgt in Nederland. Ik zou dat nou net een wet vinden die je regelmatig onder de loep moet nemen."

Bekijk hier de tv-reportage over dit onderwerp.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.