Met een fietstocht door Utrecht neemt burgervader Jan van Zanen afscheid van zijn Domstad. Vanaf 1 juli gaat hij naar 'demonstratiehoofdstad' Den Haag. "Dit kwam langs. Ik dacht: ik doe het!"

De minister-president en vele anderen deden de afgelopen maanden een klemmend beroep op Van Zanen om te solliciteren als burgemeester van Den Haag. Met bijna 30 jaar ervaring in het openbaar bestuur van Utrecht wordt de geliefde Van Zanen gezien als de ideale man om aan de slag te gaan in het onrustige Den Haag.

Van Zanen roept op tot geweldloos protest

Een grote uitdaging, want de Hofstad heeft niet alleen te maken met een lokale corruptieaffaire en een verziekte politieke sfeer, maar de laatste tijd zijn er ook regelmatig demonstraties van bijvoorbeeld de Black Lives Matter-beweging die uit de hand lopen.

Van Zanen vindt het belangrijk om die demonstraties te faciliteren, maar roept vooral op tot geweldloos protest. "Ik vermoed dat dit dossiers zijn die veel aandacht zullen vragen."

'Jan van de gemeente'

Bijna 59 jaar is hij, Jan van de gemeente, zoals Jan van Zanen zichzelf graag voorstelt. Hij leidde de touretappes in 2015 veilig door de Utrechtse straten en huldigde de Oranje Leeuwinnen in een afgeladen Park Lepelenburg.

Ook besloot hij zijn stad op de dag van de tramaanslag helemaal op slot te doen. "Die gebeurtenis heeft het meeste indruk op mij gemaakt", zegt Van Zanen.

Lees ook

Tramaanslag

Het is 18 maart 2019 als Gökmen T. het vuur opent in de tram bij het 24 Oktoberplein. Meerdere mensen raken gewond en vier mensen komen om het leven. "Ik ben gisteren nog bij de nabestaanden geweest", vertelt Van Zanen.

De hele provincie Utrecht ging vanwege de terreurdreiging op slot. Iedereen moest binnenblijven. "Dat maakt veel indruk, als je zo'n beslissing neemt, ook op mij", zegt Van Zanen. "En dan daarna ook die veerkracht. Want de aanslag was op een maandag. En op vrijdag was die mooie stille tocht: Utrecht buigt nooit, met mensen van alle gezindten."

Lees ook

Comfortzone

Begin dit jaar tekende hij nog voor een nieuwe termijn in de Domstad, die hij 'de stad van zijn dromen' noemde. Utrecht en Van Zanen lijken dan een nieuwe periode van 6 jaar met elkaar verder te gaan. Tot bekend werd dat hij per 1 juli burgemeester wordt van Den Haag.

Vanuit meerdere kanten werd hij gewezen op de plek. "Ik ben 58, bijna 59. Dit kwam nu langs", zegt Van Zanen die in Utrecht 'in z'n comfort zone zat'. "Maar ik heb ook nog wel ambitie. Dit kwam langs, ik dacht: ik doe het!"

Demonstratiehoofdstad

Den Haag is de demonstratiehoofdstad van ons land, weet ook Van Zanen. "Demonstreren betekent dat je laat zien dat je iets niet prettig vindt, het schuurt. Het doet altijd een beetje pijn. En dat mag. Het is een grondrecht. Ik zal altijd alles doen om dat te faciliteren."

"Maar dat demonstreren moet niet uitlopen in geweld en rellen. Want dat heeft dan niets meer te maken met demonstreren", zegt Van Zanen, met een verwijzing naar de ongeregeldheden enkele weken geleden.

Jan van Zanen: "Demonstreren moet niet uitlopen in geweld en rellen. Want dat heeft dan niets meer te maken met demonstreren."

Bruggen slaan

Bestuurlijk zit Den Haag ook in roerig vaarwater. Het vorige college viel nadat wethouders van Hart voor Den Haag/Groep de Mos werden beschuldigd van corruptie met vergunningen. Kort erna stapte burgemeester Krikke op vanwege een kritisch rapport over het uit de hand gelopen vreugdevuur in december 2018.

Een pittige taak voor Van Zanen dus. Hij hoopt een bijdrage te kunnen leveren door zaken bloot te leggen en te bespreken. "Den Haag is een stad van enorme verschillen. Ik vind het mooi om na te gaan: waar kan ik bruggen slaan?"

info

Van Zanen over vuurwerkverbod: 'Ik heb mijn opvatting gegeven'

Burgemeester van Zanen heeft zich afgelopen jaarwisseling uitgesproken voor een vuurwerkverbod. "Ik ben daar al heel lang voor", zei hij in het radioprogramma 1op1. "Ik betreur het zeer, maar we hebben het volstrekt uit de hand laten lopen." Volgens Van Zanen wil dit niet zeggen dat hij dit ook als burgemeester van Den Haag vindt. "Ik heb mijn opvatting gegeven. Als burgemeester van Den Haag zal ik luisteren naar de bevolking en naar de gemeenteraad. Maar dit heb ik gezegd. En dat ontken ik ook niet."

'De klap moet nog komen'

Van Zanen vertrekt in de coronacrisis. De volledige impact is nog niet duidelijk, ook niet voor Den Haag. "Hoe gaat het met de economie? Hoe gaat het met mensen die een hele tijd in een kleine ruimte hebben moeten werken of thuis hebben gewerkt? Hoe gaat het met mensen met een kleine beurs of mensen die werkloos dreigen te raken?"

"Ik verwacht een samenleving die aan de ene kant veerkracht heeft getoond en ondernemerschap", zegt Van Zanen. "Maar aan de andere kant moet de echte klap nog komen. Dat heeft niets met Den Haag te maken. Maar met een pandemie die wereld in z'n greep houdt."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.