Jaar na rechtszaak ziet Vluchtelingenwerk dat situatie in crisisnoodopvang voor asielzoekers 'nog steeds belabberd is'

Ruim 100 mensen die gebruik moeten maken van dezelfde vieze wc's, geen privacy hebben en slecht eten: de leefomstandigheden in de crisisnoodopvang voor asielzoekers zijn belabberd. Dat blijkt uit onderzoek door Vluchtelingenwerk op 22 opvanglocaties.

Op deze 22 locaties sprak Vluchtelingenwerk aan het begin van de zomer met 92 bewoners over de leefomstandigheden in de noodopvang. De resultaten van dat onderzoek staan in rapport dat de organisatie vanavond bekend heeft gemaakt.

'Geen noodopvang meer'

Het rapport gaat specifiek over de noodopvanglocaties. Daar wordt opvang georganiseerd buiten de reguliere asielzoekerscentra om. Het was de bedoeling dat mensen er maximaal een week zou verblijven.

Maar inmiddels lijken deze locaties een permanent karakter te hebben. Ongeveer 23.000 asielzoekers zitten langer dan een half jaar in een noodopvang, vertelt bestuursvoorzitter Frank Candel van Vluchtelingenwerk. "Het is geen noodopvang meer."

Naar de rechter gestapt

Vluchtelingenwerk stapte vorig jaar naar de rechter om te eisen dat vluchtelingen in Nederland volgens de nationale en Europese regels worden opgevangen. De rechter concludeerde dat de asielopvang ondermaats was, maar stelde ook vast dat het moeilijk is voor de overheid om dit op korte termijn op te lossen.

Het was reden voor Vluchtenlingenwerk om afgelopen zomer zelf de kwaliteit van de noodopvang te onderzoeken. Een jaar nadat er mensen buiten moesten slapen bij het aanmeldcentrum in Ter Apel, ziet de organisatie nu dat de noodopvanglocaties vol zitten en dat de leefbaarheid in de locaties verslechterd is.

'Vluchtelingenbegraafplaats'

Dat de situaties ondermaats zijn, heeft de 27-jarige Tarek uit Syrië aan den lijve ondervonden. Hij woont nu in een opvang op een boot, maar zat hiervoor 4 maanden in de noodopvang in Assen. Dat is een van de locaties waar Vluchtelingenwerk onderzoek heeft gedaan.

"De boot is een grote upgrade, hiervoor zat ik in een erg slechte situatie", vertelt Tarek. "Onderling noemen we Assen een vluchtelingenbegraafplaats, omdat de leefsituatie en de procedures daar zo slecht geregeld waren. Hier op het schip is het veel beter."

Keuken en sanitair vies

Toen de Syriër in Assen verbleef verbleven er ongeveer 500 mensen in de opvang. "Ik kan mij niet herinneren dat ik in die maanden een volledige nacht heb geslapen. Er was altijd lawaai, de situatie was niet comfortabel en het was vies", blikt hij terug.

Samen deelden de honderden bewoners veertig wc's, die altijd vies waren. Hetzelfde geldt voor de douches en keuken, vertelt de asielzoeker. "Als het werd schoongemaakt, was het binnen een half uur weer even vies als eerst."

Bron: EenVandaag

Mentaal achteruit

Tarek vertelt dat mensen er mentaal en fysiek op achteruitgingen: "Ik heb mensen zien breken. Die zijn helemaal afgegleden. Niet alleen vanwege de slechte situatie waarin ze vroeger leefden, maar omdat ze nu ook in een slechte situatie leven en er geen hoop voor hen is."

Een van de bewoners heeft zelfs geprobeerd zijn polsen open te snijden. "Niemand gaf hem ongelijk", zegt de oud-bewoner. "In Syrië zat deze jongen in de gevangenis. En het leven in de opvang triggerde zijn trauma's. Hij voelde zich opgesloten, als in een doos. Dat dreef hem tot waanzin."

'Alleen maar wachten'

Tarek snapt dat de voorzieningen in de noodopvang niet zijn gemaakt voor een permanent verblijf. "Het is chaos omdat er veel mensen naar Nederland komen", zegt hij. "Ik begrijp dat het moeilijk is vanwege de grote aantallen vluchtelingen die zich tegenwoordig in het land bevinden."

Maar tegelijkertijd kunnen veel mensen nergens anders heen, benadrukt hij. "Door het lange wachten hebben we niet eens een BSN-nummer, terwijl we die na een half jaar wel mogen hebben", legt hij uit. "We mogen niets doen in de tijd tot onze procedures plaatsvinden. We kunnen niet werken, niet naar school, niet de taal leren. Je bent alleen maar aan het wachten. En dat is heel verdrietig."

Soms jaar in noodopvang

De situatie van Tarek is geen uitzondering, vertelt bestuursvoorzitter Candel van Vluchtelingenwerk. "Er zijn situaties bekend waarbij mensen een jaar lang in een noodopvang leven zonder daglicht, zonder privacy en helemaal niets te doen hebben."

Hij benadrukt daarom ook dat het feit dat er op dit moment geen asielzoekers buiten slapen, niet wil zeggen dat het goed gaat tussen de muren van de noodopvang.

Spreidingswet controversieel?

Candel hoopt dan ook dat de spreidingswet niet controversieel verklaard zal worden door de Tweede Kamer, ondanks dat het kabinet op het asieldossier is gevallen: "Met de spreidingswet worden de gemeenten en het COA in staat gesteld om een goede opvang te realiseren."

"En ik denk dat een groot deel van de Nederlanders wil dat het goed geregeld wordt. Dus beste Tweede Kamerleden: kies voor de samenleving en neem je verantwoordelijkheid", roept hij de landelijke politiek tot slot op.