Hoe succesvol is de vervolging van jihadisten?

Tien prominente leden van de jihadbeweging in ons land moeten zich vanaf vandaag verantwoorden voor de rechter in het grootste terrorismeproces in jaren. Ze vormen volgens justitie een terroristische organisatie die strijders ronselde voor het terreurleger van de Islamitische Staat. Het megaproces is voor justitie en veiligheidsdiensten bepalend voor de aanpak van moslimextremisme. 

Het rechercheonderzoek Context startte in 2013 en richt zich op een harde kern radicale moslims in de Haagse Schilderswijk en strijders in Syrië die de wapens hebben opgepakt. In de zomer van 2014 werden de verdachten opgepakt in een golf arrestaties. Drie strijders worden bij verstek vervolgd, van wie er een mogelijk is omgekomen.

De vervolging van jihadisten is een speerpunt van het Openbaar Ministerie, sinds de plotselinge opkomt van het jihadisme de afgelopen twee jaar. Met zeven extra terrorisme officieren zet justitie hoog in met onderzoeken naar Syriëgangers, teruggekeerde strijders en vermeende IS-ronselaars. Er lopen op dit moment ruim 95 strafrechtelijke onderzoeken naar circa 145 verdachten die in verband worden gebracht met de gewelddadige jihad.

In EenVandaag een reportage over de inzet van politie en justitie tegen het toegenomen jihadisme. Is de strafrechtelijke aanpak succesvol of grijpt justitie te snel in uit angst voor aanslagen? We spreken erover met landelijk terrorisme officier Bart den Hartigh die verantwoordelijk is voor de landelijke aanpak in strafzaken. Advocaat Andre Seebregts staat de hoofdverdachte bij in de Haagse strafzaak en verdedigde eerder jihadverdachten. Onderzoeksjournalist Harry Lensink (Vrij Nederland) geeft commentaar op het omvangrijke strafdossier dat hij in handen kreeg.

Op Radio EenVandaag een gesprek met Den Hartigh.

Straatpredikanten en strijdbroeders

De groep radicale moslims die terechtstaat bestaat uit straatpredikers en strijders die elkaar allemaal kennen uit het jihadistische milieu in Den Haag, Delft, Zoetermeer en Gouda. Hoofdverdachte is Azedine C., bijnaam Abu Moussa, die wordt gezien als de ‚emir’ - de leider van de groep. Hij is al sinds 2011 in beeld bij de veiligheidsdiensten en de drijvende kracht achter bekeringsgroepen als StraatDawah en religieuze websites. Volgens justitie heeft hij vijf jongeren uit de Schilderswijk gehersenspoeld en geronseld om deel te nemen aan de strijd in Syrië en Irak. Dat zou gebeurd zijn in huiskamerbijeenkomsten in Den Haag. Ook wordt C. verdacht van opruiing en het verspreiden van IS-propaganda, onder andere tijdens de beruchte pro-IS demonstratie in de Schilderswijk.

Medeverdachte Oussama C. wordt gezien als de prediker en wordt ook verdacht van ronselen. Bekeerling Rudolph H. wordt vervolgd als secretaris van de groep. Drie strijders zouden deel uitmaken van het netwerk en worden verdacht van terroristische misdrijven in Syrië en Irak. De teruggekeerde Syriëganger Jordi de J. moet zich ook voor misdrijven in Syrië verantwoorden, al ontkent hij zelf gestreden te hebben. De strijders Hatim R., Soufiane Z. en Anis Z. zijn nog in het IS-strijdgebied en zouden meevechten met Jabhat-al-Nusra en IS. Soufiane zou zijn omgekomen.

‘Landelijke organisatie’

Justitie beschouwt de groep die plannen had voor een landelijke organisatie als een criminele organisatie met terroristische motieven. Er bestonden hechte banden onderling en met de strijders in IS-gebied. Dat zou blijken uit het honderden pagina’s tellende dossier dat afgeluisterde gesprekken, chatgesprekken, sociale mediaberichten en observaties bevat. Plannen voor aanslagen in Nederland zijn volgens justitie niet gevonden. De advocaten van de verdachten vinden dat justitie de zaak te zwaar aanzet en onder zware publieke en politieke druk heeft ingegrepen. Volgens de advocaten zijn verdachten ten onrechte aangemerkt als potentiële terroristen en hebben ze alleen gebruikgemaakt van hun vrijheid van meningsuiting om hun gedachtengoed te verspreiden. De verdachten zitten op de Terroristische Afdeling, het zwaarste gevangenisregime in ons land.

Het proces dat vandaag begint in de extra beveiligde rechtbank in Amsterdam gaat drie maanden duren, de uitspraak wordt verdacht in december.

Overzicht: jihadstrijders en strafzaken

210 Nederlandse jihadisten zijn sinds 2013 vertrokken naar strijdgebieden in Syrië en Irak, volgens de laatste gegevens van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding. 38 strijders zijn gesneuveld; 35 zijn teruggekeerd. 130 jihadisten vechten nog in Syrië en Irak aan de kant van terreurorganisaties IS en Jabhat al Nusra. Ondanks toezicht van veiligheidsdiensten op de jihadscene vertrekken nog altijd elke maand vijf nieuwe strijders uit Nederland naar IS-gebied. Justitie vervolgt jihadisten die meevechten of terugkeren maar ook extremisten die hier zouden ronselen, opruien of andere terroristische misdrijven plegen. In totaal zijn er 145 verdachten in 95 strafzaken. 8 zaken zijn voor de rechter gebracht. 5 verdachten zijn veroordeeld, 2 werden tot nu toe vrijgesproken.

Bekijk hier de reportages die EenVandaag eerder maakte over de Haagse jihadbeweging: