Nog duizenden coronaboetes wachten op beoordeling, maar OM wil niet seponeren: 'Dit strepen we niet weg'

Een jaar na het einde van de 'anderhalvemetersamenleving' moeten nog meer dan 7.000 coronaboetes beoordeeld worden door justitie. Zo'n 4.000 zaken moeten nog naar de rechter, maar daar hebben ze geen tijd. Inmiddels dreigen de eerste zaken zo te verjaren.

Dat blijkt uit cijfers die EenVandaag opvroeg bij het Centrale Verwerkingsparket van het Openbaar Ministerie (CVOM).

'Nog steeds belangrijk'

Hoewel het inmiddels alweer meer dan een jaar geleden is dat de meeste coronamaatregelen werden afgeschaft in Nederland, wil het Openbaar Ministerie (OM) de coronaboetes niet seponeren.

"Het gaat om de norm. We vonden het toen belangrijk en dat is nog steeds zo", zegt officier van justitie Achilles Damen. "Dit strepen we niet weg."

Bron: EenVandaag

Mensen in eerste linie

Hij wijst erop dat we destijds niet wisten hoe de coronacrisis zich zou ontwikkelen. De ziekenhuizen lagen vol en er werden regels opgesteld die we toen belangrijk vonden. "Daarom zeggen we niet: 'Het leven is weer normaal, daar stoppen we mee.' We kijken daar zaak voor zaak nauwkeurig naar."

Seponeren zou bovendien geen recht doen aan de taak die agenten en boa's hadden, vindt Damen. "Dat waren de mensen in de eerste linie, die burgers moesten aanspreken en dat ook deden met een stuk deskundigheid. Die zou je ook geen recht doen als je nu zegt: 'Dit is nu niet meer belangrijk.'"

Justitie nog druk met corona

Hoewel corona in de maatschappij ondertussen naar de achtergrond is geraakt - het Outbreak Management Team (OMT) heeft het virus inmiddels als een alledaagse infectie bestempeld - zijn ze er het bij het Centrale Verwerkingsparket van het Openbaar Ministerie nog dagelijks druk mee.

Deze afdeling van het OM behandelt normaal gesproken voornamelijk verkeersovertredingen, maar kreeg ook de afhandeling van coronaboetes erbij. De beoordelaars kregen hierdoor te maken met een verdubbeling van het werk: normaal behandelen ze 200.000 zaken per jaar, daar kwamen nu 180.000 zaken bovenop.

'Juridisch handwerk'

En niet alleen de coronaboetes zelf, ook de bezwaarschriften worden beoordeeld door het CVOM. "Juridisch handwerk", noemt Damen dat. Het is de dagelijkse praktijk voor het OM, legt hij uit, want ook de behandeling van 'gewone' zaken gaat ondertussen door.

Wel is er nog veel werk te doen, beaamt de officier van justitie. Meer dan 7.000 mensen wachten nog op een oordeel van het OM op hun bezwaarschrift. "Voor veel mensen klinkt duizenden heel veel, maar we zijn ingericht op het afwerken van grote aantallen zaken."

Recht op zorgvuldige afhandeling

"We hebben veel beoordelaars, maar niet oneindig. Dus moeten we altijd keuzes maken", erkent Damen over het stuwmeer aan coronaboetes dat nog op een oordeel wacht. De beoordeling van bezwaarschriften kost tijd, benadrukt hij. De bezwaren worden 'met nauwkeurigheid' bekeken.

Mensen hebben recht op een zorgvuldige afhandeling, zegt de officier van justitie. "Ze zijn in het strafrecht aangesproken op iets wat normaal heel normaal is. Je gaat gewoon 's avonds een blokje om en dat mocht nu niet. Daar werden ze op aangesproken en zijn ze het niet eens."

Vooral in verzet tegen avondklok

Mensen gingen dan ook vooral in verzet tegen een boete voor het overtreden van de avondklok. Velen komen met heel feitelijke voorbeelden, schetst de officier van justitie. 'Degene waarmee ik arm in arm liep was mijn zus en niet mijn vriendin', noemt hij als voorbeeld. "Je hebt mensen die zeggen: 'Ik had recht op een waarschuwing.'"

Anderen komen met principiële bezwaren tegen hun bekeuring. Damen: "Mensen die met een uitgebreid juridisch betoog komen dat de overheid hun rechten niet mag beperken, omdat het in de grondwet staat. Dat zijn de meest juridisch serieuze zaken."

Verjaringstermijn in zicht

Na de beoordeling blijkt of de boete geseponeerd wordt of aan een rechter moet worden voorgelegd. Momenteel moeten zo'n 4.000 zaken nog voor de rechter komen. Mensen moeten hierdoor lang wachten. "Dat is vervelend", geeft Damen toe. "Maar de zittingscapaciteit is niet oneindig."

Dan is er ook de vraag of alle zaken binnen de verjaringstermijn van 3 jaar behandeld kunnen worden. "Dat begint bij de oudste zaken een issue te worden", erkent hij. Een klein aantal (270) dreigt dit jaar verjaren. "Dat vind ik jammer omdat we het er dan inhoudelijk niet over kunnen hebben."

'Mensen krijgen serieus antwoord'

Inmiddels is ook de instroom van reguliere zaken weer flink. Zo is bijvoorbeeld het aantal zaken van rijden onder invloed toegenomen, ziet Damen. Of de coronaboetes hierdoor nog op tijd beoordeeld kunnen worden, is dus onzeker. "Het is niet iets wat we op een whiteboard kunnen uittekenen van: zo gaan we het halen."

Toch denkt de officier van justitie dat het het OM wel gaat lukken om de meeste zaken op tijd af te handen. "Alles wat niet verjaard gaan we op tijd af krijgen", zegt hij. "Van een klein deel halen we de beslissingstermijn niet, maar van het merendeel wel. Die mensen krijgen serieus antwoord."

'Nodig om prioriteiten te stellen'

Of de Raad voor de Rechtspraak wist dat er nog duizenden coronazaken moeten worden ingepland, antwoordt een woordvoerder dat er 'altijd contact is' met het OM over de instroom van zaken. "Dat gaat om aantallen, hierbij wordt niet gekeken naar de aard en soort van de strafzaken."

De zittingscapaciteit is beperkt en er is een tekort aan rechters, beaamt de Raad. "Dat brengt met zich mee dat er minder zaken kunnen worden afgedaan en maakt het nodig om prioriteiten te stellen", zegt de woordvoerder. Welke zaken worden aangebracht en op welk moment, is volgens de Raad aan justitie.