"Het is niet wat je wil." Steve France, de vader van Liam die met middel X uit het leven is gestapt, is teleurgesteld over de lage straffen voor de leden van Coöperatie Laatste Wil (CLW). Vandaag deed de rechter uitspraak over de zaak.

Voorwaardelijke celstraffen voor het verstrekken van het zelfdodingsmiddel X, die straf kregen leden van Coöperatie Laatste Wil vandaag van de rechter. Voor de nabestaanden is de uitspraak teleurstellend. "Ik vind het een belachelijk lage straf."

Een signaal afgegeven

Steve vertelt dat het bewustzijn dat de aandacht voor deze zaak kan veroorzaken, wel een klein lichtpuntje is. "Ik ben blij dat er een signaal is afgegeven. En dat mensen gewaarschuwd zijn voor de gevaren van middel X en de 100 procent zelfbeschikkingsrecht waar de CLW voor staat."

Ook Randy Knol verloor een kind aan middel X. In 2018 overleed zijn 19-jarige dochter Ximena nadat zij het middel had genomen. Na haar overlijden heeft hij een stichting voor suïcidepreventie gestart. Hij vertelt dat de uitspraak hard aankomt.

Teleurstelling door uitspraak

Volgens Randy staat de uitspraak niet in verhouding tot de straf die Alex S. in 2023 heeft gekregen voor het leveren van zelfdodingsmiddel middel X. "Het gaat mij niet om de hoogte van de straf maar een straf moet wel een preventieve werking hebben. De veroordeelden hebben onzorgvuldig en onverantwoordelijk gehandeld."

Hij benadrukt dat door het handelen van deze organisatie veel kwetsbare jongeren sterven. "Bovendien is het middel uiterst inhumaan en de kans op een gruwelijke dood groot", vervolgt Knol. Hij gaat ervan uit dat het OM in hoger beroep gaat.

Somber en teruggetrokken

De zoon van Steve, de 21-jarige Liam, werd dus ook slachtoffer van middel X. In de nacht van 1 op 2 februari stapte hij uit het leven. Liam was intelligent en liefdevol, vertellen Steve en zijn vrouw Antoinet. Een jongen met een brede interesse. Zijn grote passie was gamen, maar hij sprong ook graag op zijn mountainbike om lange fietsritten door de bossen te maken samen met zijn honden. En hij was gek op lezen, elke week kwam er wel een nieuw boek bij hen thuis.

In december 2023 merkten Antoinet en Steve dat hij somber was en teruggetrokken. Met kerst is hij 's ochtends niet als eerste beneden voor de cadeautjes, en met oud en nieuw steekt hij geen vuurwerk af. Hij is stilletjes en gaat meteen na de jaarwisseling naar bed.

'Ik dacht: hij heeft hulp nodig'

Als Antoinet met hem gaat zitten, vertelt hij haar dat hij last heeft van stress, angst en paniek. "Ik schrok daarvan. Ik ben verpleegkundige en ik dacht: ik moet hem toch vragen of hij op die sombere momenten er ook weleens aan denkt om uit het leven te stappen. En toen zei hij, 'Mama, dat zou ik nooit doen. Ik hou van jullie'."

Ze gaat verder: "Het was aan de ene kant een opluchting, maar ik dacht: hij heeft wel hulp nodig. Dus we spraken af om een afspraak te maken bij de huisarts."

Plannen voor de toekomst

Steve vult haar aan. "Het was een duidelijke vorm van depressie. Wij keken altijd samen naar comedy maar zelfs daar beleefde hij geen plezier meer aan. Maar hij hield zich wel aan de structuur van de dag. Op tijd opstaan, hij had rijlessen, hij werkte. En er waren plannen, hij zou naar Engeland gaan om te mountainbiken en hij was aan het sparen voor een vakantie in de Verenigde Staten."

Maar in februari gaat het gruwelijk mis. Steve, die net als zijn vrouw in de zorg werkt, komt net uit een nachtdienst en gaat rond 2.00 uur naar bed. Op de trap ziet hij Liam. Ze maken nog wat grapjes en wensen elkaar welterusten. "Ik zei nog: 'I love you, see you tomorrow'. Dat is de laatste keer dat ik hem levend heb gezien."

'Er was geen letsel, geen bloed'

Rond 4.30 uur in de ochtend gaat de deurbel. Hard en indringend. Steve gaat naar beneden en ziet Liam op de trap zitten. "Ik wist meteen dat hij dood was. Ik zag het onmiddellijk. Hij ademde niet meer. En die deurbel die ging en ging maar. In mijn paniek dacht ik nog dat het een ambulance was maar het bleek een vriend te zijn, ook helemaal in paniek."

Hun gezamenlijke gamevrienden in Canada hadden hem gewaarschuwd, omdat Liam zich ineens heel vreemd was gaan gedragen, vertelt Steve. "Hij stuurde allerlei berichten en toegangscodes door. Samen hebben we hem van de trap gehaald en ik ben hem gaan reanimeren. 112 werd gebeld. We wisten helemaal niet wat er aan de hand was. Er was geen letsel, geen bloed. Opeens kwamen de sirenes van alle kanten aan rijden, ambulance, politie en brandweer."

Middel X

In Liams kamer vindt de politie een afscheidsbrief, een poeder en een leeg glas. "Toen begrepen we dat hij middel X had ingenomen." Liam werd naar het ziekenhuis gebracht. "Daar hebben ze hem nog uren gereanimeerd. Uiteindelijk vroegen ze ons of ze konden stoppen. En toen hebben we hem een laatste kus gegeven."

De politie neemt voor een onderzoek zijn computer en telefoon mee. Later blijkt dat hij middel X een dag of 10 in huis heeft, besteld bij een chemiebedrijf in Polen, en dat hij lid is geweest van de Coöperatie Laatste Wil (CLW).

'Wilde helemaal niet dood'

Antoinet vertelt: "We denken dat hij het middel heeft gevonden via de CLW, zo is Liam op het idee gekomen. De CLW zegt dat iedereen recht heeft op zelfbeschikking maar Liam was pas 21. Hij was angstig en hij had paniekaanvallen. Hij wilde helemaal niet dood, hij wilde uit die situatie. Hij had hulp nodig maar hij heeft die kans helemaal niet gekregen. Hij is door onze vingers geglipt."

Steve beschrijft het alsof er een geladen geweer op zijn nachtkastje lag. "En als je dan de nacht ingaat kun je een dip krijgen. Daarom is zo'n poeder zo gevaarlijk. Ik denk dan: was toch gaan slapen, jongen."

Geen verleden met depressies

De ouders van Liam beschrijven de leden van de CLW als criminelen. Volgens hen valt het de organisatie zwaar aan te rekenen dat ze mensen die kwetsbaar zijn en in psychische nood verkeren op deze manier misleiden.

"Zij weten niets over mijn zoon. Hij had helemaal geen verleden met depressies. Hij zat in een dip en had hulp nodig. Maar dat kan hen helemaal niets schelen. Ze hebben mijn zoon de dood in gejaagd."

In 2024 kozen bijna 10.000 Nederlanders voor euthanasie, 10 procent meer dan in een jaar eerder. Toch zitten er strenge voorwaarden aan verbonden. In deze video leggen we uit hoe het proces precies werkt en waarom veel verzoeken afgewezen worden.

Na de arrestatie van de vermoedelijke Rotterdamse serieschutter, Sendric S., reageerde de buurt opgelucht. Toch voelen sommige wijkbewoners zich na de 3 moorden nog altijd angstig, ziet de stadsmarinier. "Dat gevoel van onveiligheid gaat nog lang door."

Door 3 fatale schietpartijen in nog geen 2 weken tijd stond eind december het leven in het Rotterdamse stadsdeel IJsselmonde even stil. Uit het niets werden 3 mannen op straat neergeschoten. Het zorgde voor een uitzonderlijk advies: 'Ga bij voorkeur niet alleen naar buiten, vermijd donkere plekken.'

Meer ernstige incidenten

Stadsmarinier Wieke van de Haterd was betrokken bij het opstellen van dat advies. Een stadsmarinier is een ambtenaar die vanuit de gemeente werkt aan de veiligheid in de buurt. Van Haterd's werkterrein is IJsselmonde, waar de schietpartijen waren. Een wijk waar de afgelopen jaren het aantal ernstige incidenten is toegenomen, zegt ze.

Na de eerste schietpartij, was nog helemaal niet duidelijk wat er aan de hand was. "Wat maakt dat deze man specifiek is uitgekozen of is het toevallig?" Er werd tegelijkertijd ook onderzoek gedaan naar het wapen. "Toen is ook het tweede slachtoffer gevallen", vertelt ze. Er werden beelden vrijgegeven, maar het leidde nog niet tot de schutter. Het derde slachtoffer viel opnieuw in hetzelfde gebied. "Toen is de link gelegd: het gaat om dezelfde dader."

'Er was echt gevaar'

De politie schaalde volgens Van de Haterd snel op waardoor alle capaciteit beschikbaar was om de schutter snel te pakken. "Omdat er echt gevaar was dat hij weer zou toeslaan." De gemeente en politie kwamen samen tot het advies niet alleen naar buiten te gaan. "Daar hebben we lang over getwijfeld", zegt ze. "Want uiteindelijk gaat het ook uit van een maakbaarheid dat het niet kan gebeuren."

Maar de situatie was uitzonderlijk. "Het was duidelijk wat zich in IJsselmonde afspeelde, er leek echt een verband", legt ze uit. En veel was ook onzeker. Er was veel politie, zichtbaar en onzichtbaar in de wijk. Ook was er veel aandacht voor. "Wat doet dat met zo'n verdachte? Escaleert het meer, wordt de situatie gevaarlijker? Daar moet je toch rekening mee houden."

Bewoners ondersteunen

Na het derde slachtoffer gaat het ineens snel. Er wordt een duidelijke foto vrijgegeven en na een klopjacht kan de politie hem inrekenen. Beelden van de inval circuleren al snel via social media, het gaat om een flat in de buurt van de schietpartijen. De 24-jarige Sendric S. werd er aangehouden, die niet officieel woont in het gebouw. De opluchting is groot. "Omdat je echt bang bent dat er nog andere slachtoffers gaan vallen."

De strafzaak tegen S. begint, over een motief is niets bekend. Wijkmarinier Van de Haterd is nog erg bezig met het organiseren van de nazorg in de wijk. "Het effect van dat gevoel van onveiligheid dat gaat heel lang door", vertelt ze. "We zijn met z'n allen druk bezig om te kijken wat we kunnen doen om de bewoners hierin te ondersteunen".