De Tweede Kamer verjongt. Met de komst van Rob Jetten als partijleider bij D66 zijn er nu zes fractievoorzitters onder de 30 'aan de macht' in de Kamer. Veranderen deze 'millennials' samen de politiek?

Millennials zijn de groep mensen die geboren zijn tussen 1980 en 2000. Zij zijn nu dus tussen de 18 en 38 jaar.

Thijs Launspach is psycholoog en schrijver. Hij schreef boeken over stress en burn-outs, maar ook over millennials. "Er zijn best wat vooroordelen over deze groep. Het zijn niet alleen mensen die instagrammend, selfies makend en broodjes avocado etend door het leven gaan." Toch kan je wel een aantal specifieke dingen over de groep zeggen. "Ze staan vaak te boek als mensen die iets te veel zelfvertrouwen hebben. Alles moet anders, en zij weten hoe dat dan anders moet. Dat zorgt wel eens voor irritatie."

Verschil in de Kamer?

Volgens Launspach brengen millennials wel degelijk dingen met zich mee. "De kracht is dat het de eerste generatie is die min of meer is opgegroeid met digitale middelen. Ze werken aan het oplossen van oude problemen met niewe oplossingen. Ook kunnen ze zich flexibel aanpassen aan nieuwe werkomgevingen. Ze zijn wendbaar."

Door de hele geschiedenis van de Tweede Kamer heen, zaten er wel vaker jonge mensen. Wat nu anders is, is dat ze ook echt aan het roer van de partijen staan. "Het is de nieuwe groep die nu aan de knoppen begint te zitten. Wat gaat dat teweeg brengen?", vraagt Launspach zich af.  

'Zij moeten het voor elkaar krijgen'

Uiteindelijk kan je niet iedereen over één kam scheren. "Er zijn enorm veel verschillen tussen de verschillende partijleiders, dus ze brengen ook allemaal iets verschillends mee."

Op bepaalde gebieden zijn er wel overeenkomsten. "Duurzaamheid staat hoger in het vaandel. Ook zijn de millennials over het algemeen pragmatischer en individualistischer. Als er iets moet gebeuren, voelen ze dat zij dat ook voor elkaar moeten krijgen. Dat zie je eigenlijk op links en op rechts."

Branie en kwetsbaarheid

Thijs Launspach wijst wel op de gevaren die voor de partijleiders op de loer liggen. "Enerzijds is er de branie van deze groep, maar anderzijds is er de kwetsbaarheid in stress, burnouts en de druk die ze ervaren. Dat is een enorm contrast, maar speelt ook niet alleen onder millennials." Volgens Launspach vervaagt de grens tussen werk en privé. "We werken meer over dan ooit. Daarnaast moet je een superleuk leven hebben en dat ook nog laten zien."

Politiek commentator Joost Vullings herkent de werkdrang van Kamerleden wel. "Van een der millennials in de Kamer, ik zeg niet wie, kreeg ik een appje om half 2 in de nacht. Dat vond ik niet zo’n goed idee, en heb ik toen ook maar gezegd."

Burn-outs

Burn-outs komen tegenwoordig steeds vaker voor. "1 op de 6 of 7 mensen krijgt tegenwoordig last van een burnout. Bij mensen tussen de 25 en 35, vooral vrouwen, is dat al bijna 1 op de 6 of zelfs 5", vertelt psycholoog Launspach. Een balans vinden is tegenwoordig dan ook belangrijker dan ooit. "Er is niets is met hard werken, als je daarnaast nog maar goed voor jezelf zorgt. Als je het idee hebt dat je jezelf continu moet bewijzen, dan wordt het gevaarlijk."

Uitzonderingen daargelaten, wordt er volgens Joost Vullings door veel Kamerleden wel goed op die balans gelet. "Dat is een trend die je al veel langer ziet. Je had vroeger mensen die woonden echt op het Binnenhof. Nu zijn er politici die zeggen: ik kom gewoon om half 9, of om 9 uur op het ministerie, want ik wil mijn kinderen naar school brengen,. Daar werd je twintig, dertig jaar geleden om uitgelachen."

Ruim 180 Surinamers hebben een verblijfsvergunning gekregen die ze na de onafhankelijkheid in 1975 zijn kwijtgeraakt. Maar door strenge eisen zijn er ook afwijzingen. Dat moet anders, vindt gemeente Amsterdam. "Het leidt tot schrijnende situaties."

Naast de verblijfsvergunningen die zijn afgegeven, zijn er nog ongeveer 25 in behandeling. Een van de mensen die nu al succesvol gebruik heeft kunnen maken van de regeling is Jayant Ganesh uit Den Haag. Hij woonde bijna 25 jaar zonder papieren in Nederland, maar krijgt nu een verblijfsvergunning.

'Ik kon die beslissing niet zelf nemen'

"Ik ben er heel erg blij mee, het neemt alle angst en stress weg. Ik hoef niet meer op de straat te lopen en bang te zijn dat ik word opgepakt en uitgezet", vertelt hij. "Het is een opluchting en het geeft ons ook de erkenning die wij verdienen, gezien het feit dat wij ons Nederlandschap nooit hebben afgestaan."

Ganesh was nog een kind toen Suriname onafhankelijk werd. "Ik kon dus niet de beslissing nemen of ik Nederlander wilde blijven of Surinamers wilde worden."

25 jaar ongedocumenteerd

In 2000 komt hij op zijn 29ste naar Nederland, maar papieren krijgt hij niet. "Gelukkig had ik hier een netwerk van familie en vrienden die mij opvingen. Ik heb meerdere keren bij de IND aangeklopt de afgelopen 25 jaar, maar steeds zonder succes."

Nu Ganesh wel een verblijfsvergunning heeft, voelt hij zich weer een vrij mens: "Ik kan nu legaal werk zoeken, ik kan in aanmerking komen voor een huurwoning en het belangrijkste, ik kan nu gewoon over straat lopen zonder dat ik bang ben dat er iets gebeurt."

Eenmalige speciale regeling

Om Surinamers als Ganesh tegemoet te komen, kwam voormalig staatssecretaris Van der Burg afgelopen jaar met een eenmalige, speciale regeling, waar Surinaamse oud-Nederlanders tussen 1 januari en 1 juli van dit jaar gebruik van kunnen maken.

Iedereen die geboren is voor 25 november 1975, de dag dat Suriname onafhankelijk werd, en die kan aantonen dat hij of zij langer dan 10 jaar in Nederland woont, komt in aanmerking voor een verblijfsvergunning.

500 zaken afgewezen

Maar die laatste eis, 10 jaar onafgebroken in Nederland wonen, zorgt er nu voor dat ruim 500 zaken van Surinaamse oud-Nederlanders zijn afgewezen. Zij konden niet bewijzen dat ze meer dan 10 jaar in Nederland woonden.

"Veel mensen vallen hierdoor buiten de boot", merkt wethouder van Amsterdam Rutger Groot Wassink. Zijn gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de regeling.

'Historisch onrecht'

Om deze groep mensen toch te helpen, pleit hij voor het verkorten van de eis, van 10 naar 5 jaar: "Zodat meer mensen gebruik kunnen maken van deze regeling."

"We hebben het hier over Nederlanders die ten onrechte niet de Nederlandse status hebben gekregen", gaat de wethouder verder. "Ik vind dat historisch onrecht en dat kunnen we nu rechtzetten."

Schrijnende situaties

Hij voorziet grote problemen voor deze groep als ze ongedocumenteerd blijven. "Het is voor die mensen buitengewoon vervelend en het leidt ook tot schrijnende situaties."

"Ze moeten dan illegaal wonen, illegaal werken en ze hebben geen toegang tot zorg. Het is een buitengewoon ingewikkeld bestaan voor deze mensen", aldus Groot Wassink.

Na de afgelaste verkiezingscampagne van vorig jaar wegens corruptie, manipulatie en mogelijk Russische inmenging, gaan de Roemenen morgen opnieuw naar de stembus. "Ik maak me zorgen over de toekomst van mijn land. Mensen zijn makkelijk te manipuleren."

"Niet iedereen heeft door hoe belangrijk deze verkiezingen zijn voor ons land", zegt de 22-jarige Lavinia Duman. "De internationale banden, economie en democratie staan onder druk. Ik maak me grote zorgen; mensen in mijn land zijn makkelijk te manipuleren."

Verkiezingen afgelast wegens misleiding

Afgelopen jaar werden de verkiezingen in Roemenië afgelast nadat de radicaal-rechtse politicus Calin Georgescu tot ieders verrassing de eerste verkiezingsronde won. Volgens het Constitutionele hof was er sprake van corruptie en manipulatie. Zo zou de pro-Russische politicus geprofiteerd hebben van een wijdverspreide campagne op TikTok.

"Iedereen was in shock dat Georgescu de eerste ronde had gewonnen", vertelt Lavinia, die sinds 2021 studeert aan de Universiteit van Amsterdam. "Mensen kenden hem alleen via TikTok, niemand wist hoe hij er uitzag. Op de app plaatsten mensen hoe geweldig hij was, en dat hij zou zorgen voor verandering. Ik ben nog nooit zo bang geweest voor de toekomst van mijn land. Het was één grote manipulatie."

Populaire vanwege armoede

De reden dat de radicaal-rechtse Georgescu populair is in Roemenië, heeft volgens Lavinia te maken met financiële problemen. "Veel mensen leven in armoede, zijn laag geschoold en hebben moeite eten op de tafel te krijgen", vertelt Lavinia. "Mensen zijn klaar met rijke politici en willen wat anders. Georgescu vulde dit gat."

"Georgescu wilde uit de Europese Unie stappen en nauwere banden aangaan met Rusland, en beloofde dat daardoor alles beter zou worden. Volgens hem zou Rusland ons kunnen 'redden'", vertelt Lavinia. "Door jarenlange corruptie, kunnen mensen in Roemenië niet juist van het onjuist onderscheiden. Men geloofde hem."

Radicaal-rechts opnieuw op de loer

In de aankomende verkiezingen is Georgescu uitgesloten van deelname, vanwege het overtreden van de democratische regels. Desondanks ligt de ruk naar extreem-rechts opnieuw op de loer. Politicus George Simion staat op de eerste plek in de peilingen.

"Simion is minder extreem dan Georgescu, maar ook hij streeft naar een conservatief beleid. Simion is tegen abortus, wil de Europese Unie verlaten en streeft naar hechtere banden met Rusland. Het zou het slechtste scenario zijn als Simion wint", gaat de student verder. "Ik wil er niet over nadenken."

Extra maatregelen

Campagnevoering via TikTok is in Roemenië van groot belang. Zo telt de Chinese app 9 miljoen gebruikers, in een land met 19 miljoen inwoners. Volgens strategisch analist bij The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS) Laura Jasper telt dit zwaar, gezien maar 30 procent van de inwoners de traditionele nieuwsoutlets vertrouwt.

Om tijdens de verkiezingen desinformatie te bestrijden zijn extra maatregelen genomen. De app heeft, onder leiding van de Europese Commissie, al meer dan 27.000 nepaccounts verwijderd. Ook zijn extra mensen aangenomen om de content te controleren. Toch blijft campagnevoering via TikTok populair, ziet ook Lavinia.

Invloed TikTok

"In deze TikTok zegt politicus Simion dat mensen niet naar de pers moeten luisteren en dat de pers onbetrouwbaar is", zegt de student, terwijl ze op haar iPad door TikTok scrollt. "Ook zegt Simion dat hij er alles aan doet om Georgescu terug aan de macht te krijgen, aangezien hij de échte winnaar is van de verkiezingen. Maar dat klopt niet."

Volgens de 22-jarige student is deze manier van campagnevoeren effectief. "Mensen in Roemenië zijn boos dat ze opnieuw naar de stembus moeten", zegt Lavinia. "Ook is er veel onduidelijkheid. Simion speelt hier handig op in."

Hoop voor Roemenië

Maar toch heeft de Roemeense student hoop. "Roemenië is een prachtig land en heeft veel potentie", vertelt ze trots. "Ik ben blij dat er nieuwe verkiezingen zijn, en dat er een goede kanshebber is. Nicuşor Dan pleit voor democratie en een Europees beleid."

Toch sluit Lavinia niet uit ooit het heft in eigen handen te nemen. "Vanwege deze chaos wil ik zelf de politiek in. Ik denk dat ik het beter kan", zegt Lavinia tot slot. "In plaats van de corrupte politici die Roemenië alleen maar schade aanrichten."