Gemeenten vragen Tweede Kamer om de spreidingswet niet controversieel te verklaren: 'Den Haag laat ons bungelen en we zijn het beu'

Samenwerkingsverband G40 van (middel)grote gemeenten in Nederland vraagt de Tweede Kamer om de spreidingswet gewoon te behandelen en niet controversieel te verklaren. De gemeenten vinden dat de opvang van asielzoekers nu oneerlijk verdeeld is.

"Den Haag moet nu echt uit de hangmat komen", zegt de Tilburgse wethouder Yusuf Çelik. Hij is bestuurlijk trekker van de G40 Themagroep Vergunninghouders en asiel. "Ga nu die spreidingswet met elkaar behandelen en hak de knopen door. Zorg dat gemeenten duidelijkheid hebben en dat ze kunnen werken aan oplossingen."

Oneerlijk

Op dit moment verschilt de bereidheid van gemeenten om asielzoekers op te vangen. Dat betekent dat sommige gemeenten veel meer opvangplekken bieden dan anderen. Er zijn zelfs gemeenten die zonder de spreidingswet helemaal geen asielzoekers op willen vangen. En dat stoort wethouder Çelik.

"Als je merkt dat je in de kopgroep het tempo er flink inhoudt en je merkt dat mensen aan het linkeballen zijn, dan wil je ook dat je eens wordt afgelost. Dat geldt voor gemeenten ook. Nederland heeft een uitdaging en we moeten het samen oplossen. We zijn elkaar al een jaar lang aan het gijzelen."

Albergen

De oproep van de G40 komt precies een jaar nadat de gemeente Tubbergen als eerste gemeente in Nederland werd verplicht om asielzoekers op te vangen. In het dorp Albergen kocht het COA een hotel om asielzoekers te huisvesten. Omwonenden kwamen massaal in verzet.

Met de aankoop van het hotel hoopte staatssecretaris Eric van der Burg van Asiel en Migratie de druk op het aanmeldcentrum in Ter Apel toen te ontlasten. In oktober 2022 zouden de eerste asielzoekers in het hotel arriveren, maar het hotel staat nog steeds leeg. De gemeente Tubbergen en het COA laten weten dat 150 asielzoekers in maart 2024 in het hotel trekken.

Verassing

Terugkijkend noemt Tweede Kamerlid Don Ceder van de ChristenUnie de volksopstand in Albergen een belangrijk moment. Het liet de noodzakelijkheid zien van een goed werkende spreidingswet, zegt hij: "Dat maakte heel duidelijk dat als je lokaal iets wil doen met zo'n explosief dossier, dat je dat samen met de lokale gemeente moet doen. Je moet mensen niet voor voldongen feiten en verassingen stellen."

Kamerlid Ceder hoopt dat de behandeling van de spreidingswet gewoon doorgaat. "Dat hebben we binnen de coalitie afgesproken", zegt hij. "En die afspraak hebben niet alleen de Haagse politici gemaakt. Dat hebben we ook met de gemeenten afgesproken en die belofte moeten we dus nakomen. De wet had er eigenlijk allang moeten zijn."

Onvermogen

De kans is groot dat de spreidingswet binnenkort controversieel wordt verklaard. Dat betekent dat een volgend kabinet er een besluit over zal nemen. Dat kan nog maanden duren, tot frustratie van Ceder: "Het afgelopen jaar hebben we geprobeerd een oplossing te vinden. Als dat door politieke niet lukt, terwijl je wel afspraken hebt gemaakt met die gemeenten, dan is dat een brevet van onvermogen."

Wethouder Yusuf Çelik sluit zich daarbij aan: "We hebben vorig jaar als gemeenten gezegd dat de spreidingswet werkbaar is. De Tweede Kamer heeft daar een jaar lang over zitten dralen. We komen zo niet vooruit waardoor de crisis blijft."

'Oordeel aan Tweede Kamer'

Staatssecretaris Eric van der Burg laat aan EenVandaag weten blij te zijn met de oproep van de gemeenten. "Ik zie oproepen van gemeenten en provincies om door te gaan met de behandeling van dit wetsvoorstel. Dat zou mij ontzettend helpen. Maar het oordeel daarover is nu aan de Tweede Kamer."

Ook geeft Van der Burg aan ook zonder de spreidingswet door te gaan met zijn werk. "Zolang er geen spreidingswet is, blijf ik me samen met het ministerie, het COA en andere partijen elke dag weer inzetten om voldoende opvangplekken te regelen. Dat heb ik de afgelopen 1,5 jaar gedaan en dat blijf ik volop doen."