De tweede week van de parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen zit erop. Reden genoeg voor Jan Wigboldus, voorzitter van het Groninger Gasberaad en bevingsgedupeerde, om een trieste tussenbalans op te maken.

Vooral het verhoor van oud-minister Maxime Verhagen heeft Wigboldus bitter gestemd. Inmiddels zit de tweede Week van de parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen erop.

Discussies

Vandaag stonden de hoorzittingen in het teken van GasTerra, het bedrijf dat gas verhandelt. Als eerste schoof Anton Broenink aan. Hij was tussen 2002 en 2007 gas marketing manager bij ExxonMobil, maar werkte in de 20 jaar daarvoor ook al voor GasTerra, een gas- en oliebedrijf. Daarna kwam Gertjan Lankhorst aan de beurt, bestuursvoorzitter van GasTerra in de periode 2006-2016.

De focus van de parlementaire enquêtecommissie lag deze week op 2012 - het jaar van de zwaarste beving - in Huizinge. Het ging volgens de enquêtecommissievoorzitter Tom van der Lee niet alleen om de impact van deze beving maar ook wát het deed, met hoe iedereen keek naar de aardbevingen als gevolg van de gaswinning en de discussies die kort daarna zijn losgebarsten. Om antwoorden op deze prangende vragen te krijgen, werden onder meer oud-CDA-minister van Economische Zaken (EZ) Maxime Verhagen, en oud-EZ-topambtenaar Jos de Groot aan de tand gevoeld.

Leveringszekerheid

Jan Wigboldus, voorzitter van het Groninger Gasberaad, volgt de verhoren in Den Haag op de voet. Voor de veeteelthouder uit Garmerwolde was het vooral een week van verbijstering. "Het kwalijke voor ons en al die provinciegenoten in dit hele verhaal is dat we al die jaren - en dat is heel bitter - voor de gek zijn gehouden. We hebben heel vaak gevraagd: 'kan het niet wat minder met die gaswinning?' En dan werd steeds weer als standaardantwoord gegeven: 'leveringszekerheid'."

"Als je dan verbaasd bleef kijken, dan kreeg je te verstaan: 'je wilt toch ook niet dat al die ziekenhuizen en bejaardenhuizen in Nederland anders in de kou komen te staan?' Nou, dan was je weer even uitgepraat", vertelt hij.

Bekijk ook

Verhagen

Had men toen maar eerder op de rem getrapt met de aardgaswinning, verzucht Wigboldus. "Maar nu het hele verhaal bij de verhoren boven water komt, dan blijken er best mogelijkheden geweest te zijn om tot een oplossing te komen."

"Sterker nog", gaat hij verder: "als er toen eerder was ingegrepen, dan had het zelf zo kunnen zo kunnen zijn dat we wat langer hadden kunnen doorgaan met de aardgaswinning. Tenminste, als toen dus de veiligheid was verbeterd. Daarom noem ik het heel bitter dat de zaak zo gelopen is."

Geen feedback gekregen

Het meest opmerkelijk van alle genodigden bij de openbare verhoren was het optreden van Maxime Verhagen, vindt Wigboldus. Als toenmalig minister van Economische Zaken was Verhagen naar eigen zeggen 'bijzonder alert' ten aanzien van de impact van de aardbevingen maar verdere feedback hierover kreeg hij niet van zijn ambtenaren.

Waarop Verhagen zijn zorgen over Groningen maar even weer terzijde schoof. Tot verbijstering van Wigboldus: "Het eerste wat je denkt, is: 'onder welke steen lag jij toen?'", schampert hij over Verhagen. "Hij had toch ook voldoende ambtenaren in Noord-Nederland die hem wel konden waarschuwen? En deze hele zaak is ook breed in de pers uitgemeten."

Bekijk ook

Oud-EZ-topambtenaar

De hoorzitting van Jos de Groot dreunt ook nog even na bij Wigboldus. De oud-topambtenaar bevestigde tijdens zijn verhoor Wigboldus in zijn opvatting dat Den Haag vooral oog had voor de baten van de gaswinning en nauwelijks omkeek naar de lasten voor de Groningers.

"Het advies lag er toen dus al om de gaswinning terug te schroeven. Maar wat gebeurde er In plaats van terug te gaan, werd er juist een schepje bovenop gedaan.' In 2013 werd de Groningse gaskraan juist verder opengedraaid."

'Verwerpelijk'

Wigboldus kan niet anders dan een keiharde conclusie trekken ten aanzien van het verhoor van De Groot. "Heel verwerpelijk allemaal. Het is veiligheid versus geld. Dan moet je diep voor schamen dat je dan kiest voor het geld. Hij had het advies naast zich liggen. Hij was gewaarschuwd en ging dwars door het advies heen. Dat zijn toch rare acties?"

Volgens de voorman van het Groninger Gasberaad deugt het hele Nederlandse gasbeleid dan ook van geen kant. "De hebberigheid daarachter van de staatskas spekken in relatie tot de veiligheid van mij en mijn provinciegenoten. Dat is nogmaals heel bitter."

Bekijk ook

Bijeenkomsten

Afgelopen maand organiseerde het Groninger Gasberaad samen met de Groninger Bodem Beweging inloopavonden met verschillende groepen bevingsgedupeerden, waaronder ondernemers, huurders, boeren, mensen uit de gezondheidssector. De impact van die bijeenkomsten liegt er niet om, volgens Wigboldus.

"Na zo'n avond moet ik even thuis aan tafel er goed voor gaan zitten om weer alles te verwerken. Hoeveel je ellende dan hoort, daar word je echt weinig blij van."

Luister hier het gesprek met Wigboldus terug in EenVandaag op NPO Radio 1

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.