De een wil niks missen, de ander juist niks zien: hoe inwoners van Loppersum de parlementaire enquête over gaswinning in Groningen volgen

Jarenlang is de ernst van de situatie ontstaan door gaswinning in Groningen door politiek Den Haag onderschat. De parlementaire enquête Gaswinning Groningen moet duidelijk maken hoe dat kon gebeuren. Inwoners van Loppersum blikken terug op de eerste week.

De afgelopen paar dagen kwamen inwoners, wetenschappers, politici en gaswinners aan het woord. Ger, Erik en Coert kijken erop terug.

Wel of niet kijken

Ger woont in een historische pand in Loppersum. Al jaren wacht hij op een volledige versterking van zijn woning. Hij volgt de verhoren van de parlementaire enquête op de voet. Op de dag dat de NAM werd verhoord, ontving hij andere bewoners uit het aardbevingsgebied.

In tegenstelling tot Ger heeft Erik Kugel, uit het naastgelegen dorp Ten Boer, de hele week nog niet naar de ondervragingen gekeken. "Als ik daar de hele week naar ga zitten kijken, dan breek ik mezelf af. Ik kijk niet, uit zelfbescherming. Ik maak mij zo kwaad over wat er geleverd wordt. Dat sta ik mezelf dat niet toe."

Geen actieve herinnering

Na de eerste enquêteweek blijft vooral hangen hoe verschillend het geheugen van de verschillende gehoorde personen werkt. Oud-minister Annemarie Jorritsma levert het meeste hoon op. Zij begon met een opmerking dat ze zich misschien niet alles meer zou herinneren. "Dat heeft voorsorteren", zegt Erik.

"Ik hoop dat ze de namen van haar kinderen en kleinkinderen nog kent", zegt Ger. "Je ziet dat mensen herinneringen van jaren terug kunnen halen, de wetenschappers of de gedupeerden. Alleen die politici, die hebben amnesie. Die hebben geen actieve herinnering meer."

Rapport in een kluis

Op dag twee van de verhoren werden drie wetenschappers verhoord. Duidelijk werd dat er al jarenlang rapporten bestonden over het gevaar van de aardbevingen en dat deze veroorzaakt werden door de gaswinning. Hans de Waal, onderzoeker bij Shell en later werkzaam bij het Staatstoezicht op de mijnen, liet in zijn verhoor vallen dat het belang van gaswinning onderzoek naar de veiligheid verdrong.

"Dat vermoeden hadden we al heel lang", zegt Coert Fossen van de Groninger Bodembeweging. "Maar nu staat het zwart op wit. Het meest treffende van deze drie verhoren was dat werd omschreven dat men in een 'tunnel' zat. Dat vakgebied, dat onderzoek was een gesloten bolwerk. Rapporten gaan in een kluis als ze niet welgevallig zijn. Als je wel uit de school klapt, dan lig je er uit."

Vervolg pas na de zomer

Na deze eerste week van verhoren, gaat de enquête pas verder na het zomerreces. "Het voelt als een film die al na 5 minuten een paar uur wordt gepauzeerd", vertelt politiek verslaggever Marloes Lemsom. "De verhoren die de meeste emoties oproepen zullen nog komen."

"Denk daarbij aan oud-minister Henk Kamp. Hij is erg impopulair nadat hij in 2013 een belangrijk advies naast zich neerlegde, waarin stond dat gaswinning zo snel mogelijk verlaagd moest worden. Terwijl de risico's al lang bekend waren, zoals blijkt uit de enquête deze week."

Bier en nootjes

Ger kijkt uit naar de verhoren van Kamp. "Dan zit ik klaar met bier en nootjes", zegt hij lachend. Maar net als de andere inwoners denkt hij dat de enquête weinig invloed gaat hebben op de inwoners van Loppersum.

"Ik ga het niet meer meemaken dat het hier rustig wordt, alles zakt en is scheef", zegt Ger. "Daar doet die enquête niks aan. Groninger dorpen zijn karakteristiek, en dat zit ook in de mensen. Dat krijg je niet terug. We wonen straks in een façade van wat ooit was."