Eerstejaarsstudenten hebben een raar jaar achter de rug. Colleges waren online en feestjes in de kroeg konden ze vergeten. Vooral sociaal hebben ze veel gemist, wat voor sommigen erg zwaar was: "Ik voelde me eigenlijk meer depri dan gelukkig."

De studenten uit de lichting van 2020 deden vorig jaar geen eindexamen door corona en begonnen een nieuwe opleiding zonder uitgebreide introductie.

Gekke start

Voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb), Lyle Muns, vertelt dat de bond zich aan het begin van het jaar extra zorgen maakte om deze lichting.

"Het is een groep die nóg meer geraakt kan worden dan andere studenten. Ze kennen nog geen medestudenten, hebben geen netwerk in de stad waar ze wonen of zitten nog niet op kamers. Het is een hele gekke manier om je studentenleven te starten."

Meer dan tentamens halen

"Nu de samenleving weer wat meer open is zal het wat verlicht zijn, maar we hoorden veel terug dat studenten zich eenzaam voelden en concentratie- en motivatieproblemen hadden. Ze dachten bij zichzelf: 'Is dit nou waar ik een belangrijk deel van mijn leven naar uitgekeken heb, moet dit nou de mooiste tijd van mijn leven zijn?'", vertelt Muns.

Op het vlak van studieprestaties gaat het over het algemeen wel goed. "Maar dat wil nog niet zeggen dat het ook goed gaat met de studenten. Studeren is meer dan dingen uit je hoofd leren en tentamens halen. Het gaat ook om de ontwikkeling van jezelf als persoon, nieuwe vrienden maken in een nieuwe stad en een netwerk opbouwen."

Studentenleven moeizaam op gang

Pien Mannaerts (20) kan erover meepraten. Ze verhuisde van Rotterdam naar Nijmegen en begon vorig jaar september vol enthousiasme aan haar studie Spaanse Taal en Cultuur aan de Radboud Universiteit. De studie bevalt goed, maar haar studentenleven kwam maar moeizaam op gang. "Nieuwe mensen leren kennen en verenigingen en disputen ontdekken was erg lastig. Je mocht niet met veel mensen bij elkaar komen. Qua sociaal leven was het in het begin moeilijk."

Ze werd lid van een studentenvereniging en vormde online een jaarclub, maar heeft nog niet het gevoel dat ze echt bij de vereniging hoort. "Ik heb de tradities, feestjes en borrels op de sociëteit, die bij een studentenvereniging horen nog niet meegemaakt. Dat is heel teleurstellend. Ik heb niet alles uit het studentenleven kunnen halen wat ik had verwacht."

Bron: Pien Mannaerts

'Meer depri dan gelukkig'

Ook voor een andere student van 19 uit Enschede verliep het eerste jaar, als student Psychology aan de Universiteit Twente, niet zoals hij voor ogen had. "Het begon eigenlijk wel goed, maar eind januari kwam ik in een dip terecht. Ik zat elke dag van 8 uur 's ochtends tot 8 uur 's avonds in mijn eentje te studeren en kende maar een paar medestudenten."

Zijn moeder trok uiteindelijk aan de bel: "Ze zei: 'Gaat het eigenlijk nog wel goed met je, ben je nog wel gelukkig zo?' En toen dacht ik bij mezelf: nee, ik voel me eigenlijk meer depri dan gelukkig."

Bron: Luuk van Mierlo

Gestopt

Na veel gesprekken besloot hij met zijn studie te stoppen en dat voelde als de beste keuze die hij had kunnen maken. "Ik ben heel erg van lol maken en dynamiek met medestudenten. Dat is beter voor mijn concentratie en ik heb die interactie echt nodig."

Toen hij zijn keuze had gemaakt, ontdekte hij dat meer bekenden met hun studie waren gestopt. "Zelfs vrienden van de middelbare school die al jaren wisten wat ze wilden gaan studeren, zijn gestopt omdat het door corona gewoon echt niet meer ging."

Geen verschil

Het vele online les krijgen, is niet voor iedereen vervelend geweest. Student Pien merkte niet echt verschil tussen achter een laptop zitten in een grote collegezaal of achter een laptop zitten op je kamer. "In een hoorcollegezaal met honderd man kan je ook niet echt gezellig kletsen voor mijn gevoel. Het enige verschil is dat je dan na college ergens een koffietje kan halen." Studeren was voor haar dan ook niet het probleem.

"Naar een nieuwe stad verhuizen, niemand kennen en dan alleen achter je laptop zitten, dat is het moeilijke. Niet het studeren zelf."

Pauzeren en terugspoelen

Voor Roos Sep (18), student Psychologie aan de Universiteit Leiden, waren online hoorcolleges ook geen probleem.

"Je kunt pauzeren en terugspoelen, dat is fijn. Maar bij online werkgroepen heb ik zo vaak gedacht: als dit fysiek was, was ik echt een leuke student geweest. Online heb je geen zin om te antwoorden. Soms moeten we geforceerd discussiëren en dan zegt niemand iets. In real life kan dat veel natuurlijker."

Bron: Roos Sep

Weer een soort brugger

Vorige week had Roos voor het eerst sinds hele lange tijd een fysieke werkgroep. "Het was heel raar, omdat iedereen gewend is om op mute te staan en niks te zeggen. Tijdens de online werkgroepen ruimde ik mijn kamer op, lakte ik mijn nagels en keek ik series. Ik volgde de werkgroep niet echt." Fysiek onderwijs krijgen was even wennen.

Pien kijkt ernaar uit om te ervaren hoe het studentenleven 'normaal' is, maar kijkt er ook een beetje tegenop om bepaalde dingen weer fysiek te moeten doen. "Straks in de collegezaal zitten mensen zo dichtbij dat ze mee kunnen gluren op mijn laptop. En wat als ik naar de wc moet in een hoorcollege met honderd man? Moet iedereen dan zijn tafeltje voor mij inklappen? De grote dingen zoals verhuizen en vrienden maken heb ik al gedaan, maar die hele kleine dingen die ik nog niet heb meegemaakt, daar kan ik wel om stressen. Je voelt je weer een soort brugger."

Nu écht beginnen

De student uit Enschede start in september met een nieuwe studie: de opleiding HBO-V aan de Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN). "Ik heb er heel veel zin in. Ze zeggen dat de introductie waarschijnlijk doorgaat. Het is geen internationale studie, dus daar kan ik wat makkelijker contact leggen. Ook veel bekenden van de middelbare school studeren in Nijmegen, dus het voelt wat dichter bij mezelf."

Ook Roos heeft veel zin in het komende jaar. "Als het goed is, wil de universiteit alles weer fysiek gaan doen. Het afgelopen jaar telt gewoon even niet mee en dan begin ik komend jaar écht met mijn studentenleven."

Online kan fysiek niet vervangen

Volgens Lyle Muns van de LSVb is het belangrijk dat studenten vanaf september weer volledig fysiek onderwijs krijgen. "Dan mogen deze studenten eindelijk ervaren wat het studentenleven écht inhoudt. Hopelijk kunnen ze niet alleen fysiek naar de onderwijsinstelling, maar ook het uitgaansleven en activiteiten van studentenverenigingen meemaken."

Muns maakt zich nog wel zorgen als hij spreekt met bestuurders van universiteiten en hogescholen. "Er wordt uitgebreid gesproken over 'kunnen we niet bepaalde delen online blijven houden?' Maar wij vinden dat deze crisis heeft aangetoond dat online les geen vervanging kan zijn voor fysiek onderwijs. Dat je ook online les geeft is goed, maar deze crisis mag niet misbruikt worden om permanent het fysieke studentenleven uit te hollen. Dat zou heel zonde zijn."