‘Dwangarbeid in katholieke instellingen’

In katholieke instellingen zouden 15.000 meisjes en vrouwen dwangarbeid hebben verricht. Ze werkten in wasserijen en naaiateliers. Dat blijkt uit onderzoek van NRC.

Het gaat om vrouwen die tussen 1860 en 1973 in tehuizen zaten van de 'Zusters van de Goede Herder'. Die organisatie had vier instellingen verspreid over Nederland, in Tilburg, Zouterwoude, Almelo en Velp. Volgens Annemie Knibbe van het Vrouwenplatform Kerkelijk Kindermisbruik willen de slachtoffers vooral erkenning. “Deze vrouwen hebben eerder geprobeerd erkenning te krijgen, maar dat is geweigerd”, zegt Knibbe vanmorgen op Radio 1.

Eerder onderzoek geweigerd door commissie Deetman

Voor het eerst is op zo’n grote schaal onderzoek gedaan. Meer onderzoek naar deze misstanden is er amper geweest en dat is opvallend. Want toen het seksueel misbruik in de Katholieke Kerk door commissie Deetman werd onderzocht, werd al duidelijk dat er meer aan de hand was. Volgens Knibbe was het ook de opdracht van de commissie om ook deze zaak te onderzoeken, “maar dat is niet gebeurd. Deetman heeft veel grensverleggend werk gedaan, maar het rapport was niet grondig genoeg.” 

Het is de vraag of dit schandaal net zo groot gaat worden als het seksueel misbruikschandaal. “Wat hier nu mee gaat gebeuren hangt van veel factoren af”, zegt onderzoeksjournalist Joep Dohmen, die voor NRC onderzoek deed. “Je ziet dat er door de eeuw heen verschillende verhalen zijn geweest.” Dohmen pleit voor een onafhankelijk en groot onderzoek. “Ik heb archiefonderzoek gedaan en daaruit bleek dat al sinds 1930 verhalen opdoken van deze misstand.”

Evenals het seksueel misbruik in de Katholieke Kerk heeft ook dit verhaal over dwangarbeid in andere landen gespeeld. Deze grote zaak uit Ierland is vergelijkbaar. Ook daar moesten jonge vrouwen, en zelfs kinderen, tegen hun zin werken in wasserijen van katholieke internaten.

Gaat de Staat deze vrouwen uitbetalen?

In Ierland hebben de slachtoffers uiteindelijk wel geld gekregen. De vijf vrouwen in Nederland eisen nu ook uitbetaling van niet ontvangen loon. De zusters van de Goede Herder zeggen dat ze aan de slachtoffers excuses hebben aangeboden maar weigeren een schadevergoeding te betalen. 

Dohmen zegt Juridisch ingewikkeld om betaling te krijgen voor de Nederlandse vrouwen. “De zaak is inmiddels redelijk verjaard.” De kans is klein dat de Katholieke Kerk de vrouwen uitbetaalt, maar volgens Dohmen ligt er ook een taak bij de Staat. “De Staat draagt een medeverantwoordelijkheid omdat de Staat de kinderen en vrouwen gestuurd heeft en onvoldoende toezicht heeft gehouden.” Ook in Ierland heeft uiteindelijk de Staat de vrouwen betaald, niet de Katholieke Kerk.