Bij de productie van drugs als xtc en speed komt veel afval vrij. Dat wordt steeds vaker geloosd in woonwijken. Een zorgwekkende ontwikkeling, want dat gaat gepaard met risico's voor de volksgezondheid.

Het NOS-journaal sprak Jacob de Boer, milieuchemicus aan de VU. Hij vertelde dat de giftige stoffen met een omweg in ons lichaam kunnen belanden. "De stoffen komen in het milieu en in onze planten. Vanuit daar kunnen ze, bijvoorbeeld via maïs, in onszelf terecht komen." De vraag is: kan dat inderdaad? En welke rol speelt maïs daarin?

Planten nemen drugsafval op

Planten kunnen inderdaad drugsafval opnemen, zegt Majorie van Duursen, hoogleraar toxicologie aan de VU. "Drugsafval komt in het water, dat wordt opgenomen door planten, en die eten we weer. Maïs is daar een voorbeeld van, die neemt dat water op. Vervolgens eten we dat zelf of de koe eet het op. Koeien produceren melk en dat drinken we weer op. Zo zou de mens dus blootgesteld kunnen worden aan giftige stoffen die via drugslozingen in ons eco-systeem belanden."

Dat maïs een van de 'transporteurs' is van gifstoffen, bevestigt ook Bastiaan Venhuis, wetenschappelijk onderzoeker bij het RIVM. Die belanden volgens hem echter niet via het water, maar via uitgereden mest in het gewas. "Er is onderzoek naar gedaan en dan zien we dat het drugsafval samen met mest wordt uitgereden op het land. Maïs die groeit op die grond neemt de voedingsstoffen op." Hij sluit niet uit dat het op deze manier ook in andere gewassen belandt, bijvoorbeeld gras, maar daar is nog nauwelijks onderzoek naar gedaan.

Gevaar voor volksgezondheid?

Dat er drugsafval, via maïs en koeien, in ons voedsel terecht komt, is niet direct een gevaar voor de volksgezondheid. Maar beide onderzoekers zien de stoffen liever niet terug in onze voedselketen. Venhuis: "Er zitten organische oplosmiddelen bij. En omdat het zo'n duister proces is hoe de drugsfabrikanten werken, hebben we maar een vaag beeld van hoe de samenstelling van het afval precies is. Dus we kunnen slechts een schatting maken van wat er ongeveer in de koe en dus uiteindelijk in ons lijf terecht komt. Wat we tot nu toe gezien hebben, is dat die waardes geen bedreiging vormen."

Ook volgens Majorie van Duursen is er niet direct reden tot zorg, omdat het gifgehalte dat in ons voedsel terecht komt nog niet heel hoog lijkt te zijn. "De meetgegevens die we nu hebben zijn heel beperkt. We weten maar heel weinig. We moeten ons dus echt afvragen of we daar niet beter op moeten gaan letten."

Drugsafval terug via glas melk

De conclusie kan niet anders zijn dan dat drugsafval inderdaad in ons lijf belandt. Het gewas maïs lijkt daar inderdaad een grote rol in te spelen.

Kanttekening: er is nog weinig onderzoek gedaan naar de levenscyclus van drugsafval, dus hoe gevaarlijk het is, is niet goed vast te stellen. Ook is niet uit te sluiten dat de giftige stoffen via andere planten hun weg vinden naar ons bord.

Het Amerikaanse bedrijf Uber wil vanaf 2026 zelfrijdende taxi's aanbieden in Europa. Het bedrijf werkt nu samen met de Chinese ontwikkelaar Momenta om dit voor elkaar te krijgen. Maar is Nederland daar klaar voor? "Infrastructuur is goed geregeld."

Ruim 180 Surinamers hebben een verblijfsvergunning gekregen die ze na de onafhankelijkheid in 1975 zijn kwijtgeraakt. Maar door strenge eisen zijn er ook afwijzingen. Dat moet anders, vindt gemeente Amsterdam. "Het leidt tot schrijnende situaties."

Naast de verblijfsvergunningen die zijn afgegeven, zijn er nog ongeveer 25 in behandeling. Een van de mensen die nu al succesvol gebruik heeft kunnen maken van de regeling is Jayant Ganesh uit Den Haag. Hij woonde bijna 25 jaar zonder papieren in Nederland, maar krijgt nu een verblijfsvergunning.

'Ik kon die beslissing niet zelf nemen'

"Ik ben er heel erg blij mee, het neemt alle angst en stress weg. Ik hoef niet meer op de straat te lopen en bang te zijn dat ik word opgepakt en uitgezet", vertelt hij. "Het is een opluchting en het geeft ons ook de erkenning die wij verdienen, gezien het feit dat wij ons Nederlandschap nooit hebben afgestaan."

Ganesh was nog een kind toen Suriname onafhankelijk werd. "Ik kon dus niet de beslissing nemen of ik Nederlander wilde blijven of Surinamers wilde worden."

25 jaar ongedocumenteerd

In 2000 komt hij op zijn 29ste naar Nederland, maar papieren krijgt hij niet. "Gelukkig had ik hier een netwerk van familie en vrienden die mij opvingen. Ik heb meerdere keren bij de IND aangeklopt de afgelopen 25 jaar, maar steeds zonder succes."

Nu Ganesh wel een verblijfsvergunning heeft, voelt hij zich weer een vrij mens: "Ik kan nu legaal werk zoeken, ik kan in aanmerking komen voor een huurwoning en het belangrijkste, ik kan nu gewoon over straat lopen zonder dat ik bang ben dat er iets gebeurt."

Eenmalige speciale regeling

Om Surinamers als Ganesh tegemoet te komen, kwam voormalig staatssecretaris Van der Burg afgelopen jaar met een eenmalige, speciale regeling, waar Surinaamse oud-Nederlanders tussen 1 januari en 1 juli van dit jaar gebruik van kunnen maken.

Iedereen die geboren is voor 25 november 1975, de dag dat Suriname onafhankelijk werd, en die kan aantonen dat hij of zij langer dan 10 jaar in Nederland woont, komt in aanmerking voor een verblijfsvergunning.

500 zaken afgewezen

Maar die laatste eis, 10 jaar onafgebroken in Nederland wonen, zorgt er nu voor dat ruim 500 zaken van Surinaamse oud-Nederlanders zijn afgewezen. Zij konden niet bewijzen dat ze meer dan 10 jaar in Nederland woonden.

"Veel mensen vallen hierdoor buiten de boot", merkt wethouder van Amsterdam Rutger Groot Wassink. Zijn gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de regeling.

'Historisch onrecht'

Om deze groep mensen toch te helpen, pleit hij voor het verkorten van de eis, van 10 naar 5 jaar: "Zodat meer mensen gebruik kunnen maken van deze regeling."

"We hebben het hier over Nederlanders die ten onrechte niet de Nederlandse status hebben gekregen", gaat de wethouder verder. "Ik vind dat historisch onrecht en dat kunnen we nu rechtzetten."

Schrijnende situaties

Hij voorziet grote problemen voor deze groep als ze ongedocumenteerd blijven. "Het is voor die mensen buitengewoon vervelend en het leidt ook tot schrijnende situaties."

"Ze moeten dan illegaal wonen, illegaal werken en ze hebben geen toegang tot zorg. Het is een buitengewoon ingewikkeld bestaan voor deze mensen", aldus Groot Wassink.