Door windmolens is er voor garnalenvisser Henk steeds minder ruimte op de Noordzee, maar 'mij krijgen ze niet van het water'

In het verleden was de Noordzee het domein van vissers, maar die leveren steeds meer ruimte in. Voor windmolenparken en natuurgebieden bijvoorbeeld. Garnalenvisser Henk Buitjes ziet zijn werkgebied veranderen en heeft nu ook te maken met stijgende kosten.

"In een paar decennia is de Noordzee veranderd in een industriegebied", zegt garnalenvisser Henk Buitjes.

Vissen om de sores te vergeten

De visser uit Zoutkamp is 4 dagen per week op de Waddenzee, maar vooral de Noordzee te vinden. Als hij eenmaal uit de haven van Lauwersoog is vertrokken, geniet hij met volle teugen, vertelt hij.

"Vissen is leuk, het helpt me de sores te vergeten. Het is het gevoel van vrijheid. Toen ik begon begon met vissen was die vrijheid er echt, maar die is de afgelopen jaren wel ingeperkt."

Overgrootvader verdronken

Henk komt uit een vissersfamilie. "Ik vis mijn hele leven al en ben van de tiende generatie. Mijn zoon hoort bij de elfde generatie vissers in dit gebied. Daar ben ik heel trots op. Mijn overgrootvader is verdronken tijdens een storm en is nooit meer gevonden. Mijn DNA ligt letterlijk in dit gebied, zo voelt dat ook echt."

De bedoeling is dat Henks zoon straks het stokje overneemt. "We zijn trots dat we visserman zijn, dat we al zoveel generaties vissen. We hebben altijd goed op onze zaak gepast."

Last van windmolenparken

Over de toekomst maakt Henk zich wel zorgen. Het aantal activiteiten op de Noordzee neemt toe en vissers hebben het idee dat ook het aantal regels toeneemt. Het zijn natuurgebieden, boorplatforms, kabels op de bodem, de brexit en windparken, waardoor ze zich voelen weggedrukt.

"We hebben de meeste last van windmolenparken, die beslaan kilometers bij kilometers." Die windmolens komen op plaatsen waar Henk eerder garnalen omhoog haalde. "Dat is het wrange. Het zijn zeg maar van die kantjes en randjes, waar we normaal vissen en dan denken ze: daar kunnen we wel een windmolenpark neerzetten."

Nieuwe motor nodig

Maar windmolens zijn niet het enige probleem: de hoge brandstofprijzen vormen de meest recente bedreiging voor de vissers. "Met deze garnalenprijzen blijft er heel weinig over. Niks eigenlijk", vertelt Buitjes. De vissers hebben gevraagd om compensatie van het kabinet, maar die krijgen ze voorlopig niet. Wel kondigde het kabinet een maand geleden aan dat er 444 miljoen euro wordt uitgetrokken om te helpen de vissersvloot te verduurzamen en verkleinen.

Dat is een hard gelag voor Henk Buitjes en zijn zoon, want zij hebben net een nieuw schip gekocht. Ook vissers moeten hun stikstofuitstoot terugbrengen. Dat betekent dat hij voor een nieuwe motor een extra investering moet doen. Naar Henks inschatting komt dat neer op 50.000 tot 100.000 euro. "Ik heb de financiële middelen niet op dit moment, er moeten eerst garnalen worden gevangen."

'Geef ons tijd'

Het vertrouwen in de overheid onder vissers is laag. Ze hebben het gevoel dat ze telkens weer aan nieuwe normen moeten voldoen. Daarom vragen ze om geduld.

Henk: "We willen dat best doen, maar geef ons 4 of 5 jaar de tijd om de motoren aan te passen. Het kan wel, maar het zou fijn zijn als er een beetje meer begrip komt voor onze situatie vanuit de overheid."

Elektriciteitsfabriek van Europa

Klimaatminister Rob Jetten is verantwoordelijk voor het aanwijzen van de locaties van windparken. Hij erkent dat het door de toenemende windmolens drukker wordt op de Noordzee en er onder anderen voor vissers minder ruimte komt.

"De Noordzee wordt de elektriciteitsfabriek van Europa. Dat betekent ook dat we met de visserijsector moeten kijken hoe ze moeten veranderen, zodat ze nog wel een goede boterham kunnen verdienen."

'Zoveel mogelijk helpen'

Beloften dat vissers als Henk meer tijd krijgen om zich aan te passen en de duurzame investeringen ook te kunnen betalen, doet Jetten niet. "We zullen de komende jaren over moeten stappen op schonere brandstoffen. Daar gaan we fors in investeren", zegt hij.

"We moeten samen kijken naar hoe we stappen kunnen maken en hoe we de komende 10, 20 jaar een gezonde visserijsector hebben. We willen zoveel mogelijk helpen om aanschaf van nieuwe motoren te ondersteunen."

'Desnoods vissen onder Duitse vlag'

De komende maanden zijn om nog meer redenen belangrijk voor de toekomst van vader en zoon Buitjes. Ze moeten namelijk een nieuwe natuurbeschermingsvergunning aanvragen om in de Natura 2000-gebieden te mogen vissen. "In wezen heb ik wel vertrouwen in een nieuwe vergunning, maar dat stikstofverhaal komt er nog even bij, zeg maar."

Vergunning of niet, stoppen met vissen komt niet bij Henk op. "We kunnen nog altijd buiten de Natura 2000-gebieden vissen, dan gaan we richting Duitsland. Dit hebben we al een keer besproken binnen ons gezin. Ik denk dat ik dan een een Duitse vergunning ga aanvragen en dat dit schip dan geen Zoutkamper meer is, maar een Duitser. Dan kan ik in elk geval visser blijven en dan maar onder Duitse vlag. Ze krijgen mij niet van het water."