radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Debat over wapenwetgeving Amerika laait weer op

“We zullen als leerlingen samen marcheren om voor ons leven te smeken.” Na het bloedbad op een school in Florida gaan in de Verenigde opnieuw stemmen op om het wapengebruik aan banden te leggen. De adolescenten die de schietpartij op de overleefden, hebben een nationale betoging in Washington aangekondigd. Ze eisen strengere wapenwetten.

“Alle mensen die hier vandaag aanwezig zijn, zouden in principe thuis moeten rouwen”, aldus Emma Gonzalez. Ze overleefde de schietpartij in Florida ternauwernood. “Maar we staan hier nu samen omdat we verandering willen. Het enige wat de regering en de president doen, is hun medeleven betuigen. Sinds onze grondleggers het tweede amendement in onze grondwet opgenomen hebben, zijn onze wapens met een duizelingwekkende snelheid verder ontwikkeld. De wapens zijn veranderd, maar onze wetten niet.”

De jonge organisator hoopt dat de schietpartij van woensdag in een school in Parkland een keerpunt wordt in het wapendebat. Zeventien mensen kwamen om toen een 19-jarige schutter in de school het vuur opende. Binnen enkele dagen groeide Gonzalez uit tot het gezicht van de anti-vuurwapencampagne.

Het geweer als symbool van vrijheid

De schietpartij in Florida past in de trend van grote schietpartijen in de afgelopen jaren. Na iedere schietpartij klinkt de roep om de ruime verspreiding van wapens in de Verenigde Staten te beteugelen - meestal tevergeefs. Volgens de website Gun Violence Archive (GVA) zijn er alleen al in 2018 bijna 2.000 doden gevallen door wapengeweld.

Toch is er sinds de schietpartij in Florida een voorzichtige omslag gaande, constateert Amerikadeskundige Jan Postma. “Je ziet heel duidelijk dat ook een jongeren een stem hebben in de nasleep. Ze zeggen: ‘Er moet iets veranderen. Nú.’ Dat was niet het geval bij eerdere shootings: daar bleven de studenten meer op de achtergrond. Nu zij –de overlevenden– zich hoorbaar maken, wordt er op een andere manier naar hen geluisterd.”

Meer wapens, meer veiligheid?

Een wapenverbod of strengere regelgeving is een zeer gevoelig onderwerp binnen de Verenigde Staten. Het recht om een wapen te bezitten is namelijk diep verankerd in de Amerikaanse samenleving: voor veel Amerikanen is het geweer een onaantastbaar symbool van vrijheid. NRC-Handelsblad meldt dat Amerkanen ruwweg de helft van de vuurwapens in de wereld bezitten. Het is niet bekend hoeveel wapens in de VS in omloop zijn, maar schattingen variëren van 256 tot 310 miljoen. Er zijn 323 miljoen Amerikanen.

Postma: “In Europa denken we: minder wapens betekent meer veiligheid. Amerikanen denken juist het tegenovergestelde: hoe meer wapens, hoe meer veiligheid. In de Verenigde Staten gaat bijvoorbeeld nu een discussie op om ook leraren te bewapenen. Zij hadden het bloedbad kunnen voorkomen, menen Amerikanen.”

De invloed van Amerikaanse wapenclubs

Toenmalig president Barack Obama pleitte tijdens zijn ambtstermijn herhaaldelijk voor het screenen van wapenbezitters. Ook wilde hij meer agenten om de aanvragen voor wapenbezit te controleren. Maar het bleken tervergeefse pogingen.

Vooral wapenclubs hebben forse invloed op de wapenwetgeving. De National Rifle Association (NRA) heeft zich ontpopt tot een van de sterkste en rijkste lobbyclubs van de Verenigde Staten. Het voornaamste doel: het tegenhouden van álle wetgeving rondom wapenbezit. Met circa vier miljoen leden hebben zij een enorme politieke invloed: de wapenlobby sponsort de politieke campagnes van een groot deel van de Congresleden in Washington. Daarom is er weinig hoop dat de wapenwetgeving tot een substantiële verandering komt. 

Bescherming versus veiligheid

In Australië deden ze in 1996 geleden wat in de Amerika maar niet wil lukken: strengere wapenwetten invoeren. In de achttien jaar daarvoor waren er dertien massamoorden geweest, daarna geen één. Ook het aantal doden en zelfmoorden door kogels ging omlaag, blijkt uit een studie. De wet ging van kracht nadat de 28-jarige Martin Bryant in het stadje Port Arthur op Tasmanië met semi-automatische gevechtswapens 35 mensen doodschoot.

Honderden mensen betoogden zaterdag voor strengere wetten die ook de aankoop van wapens in de Verenigde Staten moeten bemoeilijken. Ook uitten de demonstranten kritiek op politici die in hun ogen meer belang hechten aan de vrijheid van verspreiding van wapens dan de bescherming van kinderen.

Op een wapenbeurs die dit weekeinde plaatsvond in Dade County, niet ver van de plaats van het bloedbad, hadden bezoekers een andere mening. Volgens de meesten zijn hun rechten beschermd door de Amerikaanse grondwet en zullen nieuwe wetten er niet toe leiden dat een bloedbad zoals op de school voorkomen kan worden.

Het eeuwige twistpunt in Amerika

Het schouwspel is een tastbaar voorbeeld van het eeuwige twistpunt in de Amerikaanse en internationale politiek. Met iedere grote schietpartij of ongeluk door wapenbezit laait de discussie opnieuw op. “Tot nu toe heeft niemand de cyclus kunnen doorbreken”, besluit Postma. “Er is altijd wel een groep van harde kern supporters voor wapens om dat te behouden. Jongeren brengen na de schietpartij een nieuw elan. Maar of dat sterk genoeg is om het Congres te beïnvloeden? Dat moet blijken.”

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Wat is het gesprek van de dag op social media, welke beelden gaan de wereld rond en wat bespreekt werkend Nederland aan het koffiezetapparaat op kantoor? Elke doordeweekse dag is dat het uitgangspunt van de rubriek de Nieuwstrend. De presentatie is in handen van Rob Hadders en Lammert de Bruin.

Mandy's appartement liep onder water door haar bovenbuurman en is bang voor erger: 'Deze keer de waterkraan, volgende keer de gaskraan'

Honderden liters water stroomden door Mandy's appartement nadat haar bovenbuurman bewust de kraan liet lopen. Het is het zoveelste incident met deze man in de flat. De buurt is bang. "Het zou ook een recht moeten zijn om veilig te wonen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

PVV en VVD willen dat kabinet meer doet voor werkenden: 'Voor veel mensen is dit niet genoeg'

PVV en VVD willen dat kabinet meer doet voor werkenden: 'Voor veel mensen is dit niet genoeg'
Veel werkenden houden in het nieuwe jaar meer geld over op hun loonstrookje
Bron: ANP

Vrijwel iedereen in loondienst gaat er deze maand een paar tientjes op vooruit. 'Werken moet lonen' is dan ook één van de speerpunten van het kabinet, maar het lijkt erop dat dat niet wordt waargemaakt. Oppositie én coalitie vinden het onvoldoende.

Het staat prominent in de plannen van het kabinet-Schoof: 'werken moet lonen'. Eind deze week moet blijken of werkend Nederland er inderdaad op vooruit gaat, als de loonstrookjes binnenkomen. De payroll-bedrijven die de kabinetsplannen hebben doorgerekend, komen op een netto vooruitgang van tussen de vier en zes tientjes, afhankelijk van ieders persoonlijke situatie. In die berekeningen gaan mensen die fulltime werken er meer op vooruit dan parttimers.

info

Inkomstenbelasting op de schop

Het kabinet heeft werkende Nederlanders proberen te helpen door een extra belastingschijf in te voeren voor de inkomstenbelasting. Voorheen waren dat er twee:

  • In de eerste schijf, voor inkomens tot 75.518 euro, betaalde je 36,97 procent inkomstenbelasting
  • In de tweede schijf, voor hogere inkomens, betaalde je 49,50 procent inkomstenbelasting

Vanaf nu zijn er drie tarieven:

  • De eerste schijf, voor inkomens tot 38.441 euro: 35,82 procent inkomstenbelasting
  • De tweede schijf, voor inkomens van 38.441 tot 76.817 euro: 37,48 procent inkomstenbelasting
  • En de derde schijf, voor inkomens vanaf 76.817: 49,50 procent inkomstenbelasting

Van die nieuwe eerste schijf met een iets lager tarief profiteren alle werkenden, maar de lagere inkomens relatief iets meer.

Meer werken

Het kabinet heeft twee uiteindelijke doelen met het beleid: mensen met een uitkering verleiden om te gaan werken, en werkenden te motiveren om meer uren te maken.

Maar de nieuwe inkomstenbelasting is niet de belangrijkste reden dat werkenden er iets op vooruit gaan, zegt Rabobank-econoom Nic Vrieselaar. "Dat komt door de stijging van de cao-lonen. Op dit moment stijgen de lonen net iets meer dan de prijzen in de winkel."

Risico op inflatie

Toch ligt het risico op inflatie nog steeds op de loer. Vrieselaar: "We hebben de afgelopen jaren ontzettende last gehad van inflatie, met een onverwacht piekje zelfs nog afgelopen jaar. Dat blijft een risico. Er blijft een grote vraag naar spullen en diensten, wat de prijzen opdrijft."

"Verder zien we in de VS het aantreden van Trump, die invoertarieven wil verhogen. Ook dat kan zijn weerslag hebben op onze prijzen", gaat de econoom verder. "De verwachting is niet dat de inflatie zo enorm hoog wordt als 2 jaar geleden, maar hij is in ons land nog wel hoger dan je zou willen. Dan zijn de paar tientjes voordeel ook snel weer verdwenen."

Bekijk ook

'Niet voldoende'

Politiek Den Haag vindt de 'voordeeltjes' voor werkend Nederland te weinig. Dat geldt voor zowel de coalitie als de oppositie. VVD-fractievoorzitter Dilan Yeşilgöz: "Ik ben blij dat dat gebeurt, maar ik denk niet dat het voldoende is." Daar is PVV-leider Geert Wilders het mee eens.

"Het is een klein plusje, maar we zien dat alles duurder wordt: van energie tot de huren, en van de zorgverzekering tot de boodschappen", zegt hij. "Het is mij wel een lief ding waard als wij de komende maanden proberen daar wat extra bij te doen." Jesse Klaver van GroenLinks-PvdA ziet: "Je hebt wat meer geld in je portemonnee, of op je salarisstrookje, maar het vliegt er net zo snel weer uit. Kortom: die tientjes verdampen weer."

'Boete op meer werken'

Is werken nu de beste manier om geld te verdienen in Nederland? Volgens de VVD loont werken niet genoeg en ligt dat aan ons belastingsysteem. Yeşilgöz komt volgende week met haar plannen voor werkend Nederland.

"Eigenlijk heb je in Nederland nu een boete op meer werken. Op het moment dat je meer gaat werken, wordt óf je geld afgenomen, óf je gaat extra betalen. Wij willen juist dat het een bonus wordt."

Oneerlijk systeem?

Volgens GroenLinks-PvdA is het systeem vooral oneerlijk. De oppositiepartij pleit voor mínder belasting op werk en méér op vermogen. "Als je werkt in de zorg, het onderwijs of als politieagent, dan betaal je vaak meer dan 50 procent belasting over wat je verdient", vertelt hij.

"Maar verdien jij je geld met het verhuren van huizen of met aandelen, dan betaal je maximaal 36 procent belasting." Dat is niet eerlijk, vindt het Kamerlid. "En daarom is het in Nederland bijna onmogelijk om je door te werken te ontworstelen aan armoede."

Bekijk ook

Vrije tijd 'kopen'

Overigens is het maar de vraag of door lagere belastingen meer mensen aan het werk gaan of meer uren gaan werken, zegt econoom Vrieselaar. "Dat is namelijk niet alleen een kwestie van financiën, maar ook van allerlei persoonlijke omstandigheden."

"Heb je bijvoorbeeld wel de ruimte om meer te werken? Heb je een taak als mantelzorger? Heb je een gezin waarmee je meer tijd wil doorbrengen?", noemt hij als voorbeelden. "Je kunt het extra geld dat je verdient ook gebruiken om 'vrije tijd te kopen'. Meer geld in de zak kan dus ook averechts werken."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant