Het is het grootste schandaal in de autoindustrie ooit: de Duitse fabrikant Volkswagen die met geavanceerde software jarenlang met de uitstoot van schadelijke stoffen fraudeerde. De auto’s blijken in de praktijk veel meer uit te stoten dan tijdens officiële tests werd vastgesteld.
De man die dat schandaal aan het rollen bracht: John German, een ingenieur uit Michigan, en werkzaam bij The International Council on Clean Transport (ICCT), een Amerikaanse NGO. Samen met zijn collega Peter Mock onderzocht hij in 2014 de uitstoot van Volkswagens in de VS. Niet omdat hij fraude vermoedde, maar om aan te tonen dat de dieselauto’s in de Verenigde Staten veel schoner waren dan in Europa.
En om daarmee Europese autofabrikanten aan te moedigen ook op hun eigen continent de uitstoot verder terug te dringen. Maar de tests toonden tot Germans verrassing aan dat de Volkswagens in de praktijk tot wel 35 keer meer schadelijke stikstofoxiden uitstoten dan op de rollerbank tijdens de testprocedures.
Het onderzoek bleek de aanzet tot het enorme schandaal rond ‘s werelds grootste autofabrikant. In september moest Volkswagen erkennen 11 miljoen auto’s te hebben uitgerust met sjoemelsoftware, topman Martin Winterkorn trad af, en het concern moest miljarden reserveren voor alle toekomstige schade.
EenVandaag zocht John German, die zelf in het verleden werkte voor autofabrikanten, op in Ann Arbor, een stadje onder de rook van ‘Motor City’ Detroit. Hoe kijkt hij terug op zijn onthulling? Hoe kon het Duitse autoconcern zich laten verleiden zo veel risico te nemen? En wat zijn de gevolgen?
Bekijk hier ook de analyse van Martin Zimmerman. Hij is professor Bedrijfseconomie aan de Universiteit van Michigan. Hij sprak met een Vandaag over welke stappen Volkswagen moet nemen om weer geloofwaardig te worden bij de klanten en overheid.
De Amerikaanse president Donald Trump mag voorlopig doorgaan met het uitzetten van migranten. Dat heeft het Hooggerechtshof, tot de grote verbazing van velen, gisteren besloten. Hoe kreeg hij dit voor elkaar? "Hij is duidelijk over de schreef gegaan."
De aandelen in Europa laten een voorzichtig herstel zien. Toch zijn er zorgen, vooral over de pensioenen en de woningmarkt, blijkt ook uit vragen in de chat. Hoofdeconoom Bert Colijn van de ING beantwoordt de meest gestelde vragen.
De onrust op de beurs van de afgelopen dagen, die veroorzaakt wordt door de importheffingen van president Donald Trump, leidt ook tot veel onrust bij de kijkers in de chat. Deze vijf vragen worden het meest gesteld:
1. Gaan de huizenprijzen dalen? En wat zijn de gevolgen voor starters op de woningmarkt?
Voor een daling van de huizenprijzen is op dit moment geen duidelijke aanleiding, begint Colijn. "De beursdalingen lijken misschien op eerdere crises, zoals tijdens corona, maar dat hoeft niet automatisch tot een daling van huizenprijzen te leiden. De financiële positie van veel Nederlandse huiseigenaren is nog steeds goed. Daarnaast daalt de rente licht, wat juist een aanzuigende werking op de huizenmarkt kan hebben", legt hij uit.
Die lagere rente is goed nieuws voor starters op de woningmarkt. "Dat maakt huizen in principe iets betaalbaarder voor starters, dus dat is positief. Mochten de huizenprijzen alsnog dalen, dan kan dat ook gunstig zijn voor starters."
"Maar er is nu nog geen reden om te zeggen: 'ga snel kijken' of juist 'wacht af'", gaat hij verder. "De economische impact van deze situatie lijkt vooralsnog beperkt: hooguit een lichte rem op de groei, geen recessie. Dus wat er gaat gebeuren, hangt sterk af van het vertrouwen in de markt. Als we vertrouwen blijven houden, dan is er niet zoveel aan de hand. Maar als mensen massaal het vertrouwen verliezen, kan dat wél effect hebben op bijvoorbeeld de woningmarkt, ook al zijn de economische 'fundamentals' nog in orde."
info
Meedoen?
Bij EenVandaag heb je de mogelijkheid om vragen en ideeën in te sturen. Dat kan altijd in onze chat, of je kunt meedoen aan de gerichte EenVandaag Vraagt-oproepen die wij zo'n twee keer per week plaatsen in de Peiling-app. De Peiling-app is gratis te downloaden in de App Store of Play Store.
2. Is dit te vergelijken met 2008 en de val van Lehman Brothers?
"Nee, dit is geen systeemcrisis zoals toen", zegt de hoofdeconoom stellig. "In 2008 implodeerde het wereldwijde financiële systeem. Nu zien we vooral zorgen rondom handel en geopolitiek, met effecten op prijzen en vertrouwen."
"De beursdaling lijkt op die tijd, maar de onderliggende situatie is heel anders. Dit is een crisis die eigenlijk voornamelijk gaat over een sterke verhoging van prijzen in de Verenigde Staten en een reactie daarop. Dus het gaat nu niet over instortende banken of faillissementen, maar over handelspolitiek en prijsdruk."
3. Dan het nieuwe pensioenstelsel, moeten we dat nog wel willen nu de beurs daalt?
"Ja, er is geen reden om daar nu op terug te komen. Het nieuwe stelsel bevat juist schokdempers voor momenten zoals deze. Pensioenfondsen zijn beter beschermd tegen tijdelijke schommelingen, en de dekkingsgraden zijn de afgelopen tijd juist gestegen", legt Colijn uit.
4. Wat is de invloed op onze pensioenen, op korte en lange termijn?
"Op korte termijn is een beursdaling vervelend, omdat pensioenfondsen daarin beleggen. Maar veel fondsen hebben hun renterisico goed afgedekt. Ze kunnen dus tegen een stootje."
Hij gaat verder: "Op de lange termijn blijft het belangrijk om mee te bewegen met economische ontwikkelingen, en daar is het nieuwe stelsel op ingericht. Pensioenen kunnen dalen, maar er zijn schokdempers ingebouwd precies voor momenten zoals deze."
5. Gaat de handelsoorlog zorgen voor hogere prijzen? En stijgen pensioenen dan mee?
"Dat is nog helemaal niet zeker", weet de hoofdeconoom. "In de VS zijn forse importheffingen aangekondigd, maar in Europa blijven de maatregelen vooralsnog beperkt. Daardoor zou het zelfs kunnen dat prijzen hier minder snel stijgen. En dus is het ook niet zeker dat pensioenen meestijgen, want dat hangt af van de inflatie en de beleggingsresultaten", sluit hij af.
Wat voor effect hebben de importheffingen op de woningmarkt en pensioenen?
