BBB en PvdA/GroenLinks willen het kabinet het lastig maken in nieuwe Eerste Kamer: 'Wij kunnen nu ook een beetje gaan dreigen'

De nieuwe pensioenwet, de asielwet en het Stikstoffonds. Het zijn slecht een paar onderwerpen waar het kabinet in de senaat de steun van de oppositie nodig heeft. Maar die steun is zeker niet gratis. "Wij hebben breekpunten waar niet aan te tornen valt."

De Provinciale Staten kiezen vandaag de nieuwe Eerste Kamer. Hoewel er nog volop strijd gaande is om de restzetels, zijn een paar zaken al duidelijk: Rutte IV heeft bij lange na geen meerderheid in de senaat en zal voor steun dus moeten aankloppen bij de oppositie.

De twee opties

Dan heeft het kabinet ruwweg twee opties. 'Over links', door samen te werken met de nieuwe fusiepartij van GroenLinks en Partij van de Arbeid (PvdA). Of 'over rechts' met de BoerBurgerBeweging (BBB), de partij die vanuit 'het niets' de grootste partij werd in maart.

Maar desgevraagd stelt de kersverse fractievoorzitter Paul Rosenmöller van PvdA/GroenLinks dat de fusiepartij 'zijn huid duur zal verkopen'. Tekenen bij het kruisje is er zeker niet bij volgens Rosenmöller: "De coalitie is qua zetelaantal in de senaat nog wankeler, dus kunnen wij als grote partij meer vragen. Zo werkt het. Wij kunnen veel meer invloed uitoefenen om het beleid van het kabinet groener en socialer te krijgen."

'Geen Tweede Kamertje spelen'

En daarbij is een hoop geoorloofd volgens de fractievoorzitter. "Het doel is niet dat wij het het kabinet het onmogelijk gaan maken om te regeren. Het zal ook niet snel gebeuren dat Rutte IV zal vallen in de Eerste Kamer. We gaan geen 'Tweede Kamertje' spelen, maar we zijn wel een politiek orgaan. Er zouden omstandigheden kunnen zijn waarbij wij bijvoorbeeld tegen een bepaalde begroting stemmen."

Ook BBB-partijleider Caroline van der Plas weet dat de BBB een sleutelrol kan gaan spelen in de senaat, waar Ilona Lagas de fractievoorzitter is. De BBB is de grootste partij en is ook zeer bereid verantwoordelijkheid te nemen. Van der Plas ligt toe: "Ik ben in mijn leven nog nooit ergens voor weg gelopen, dus dat zal ik nu ook niet doen. Onze aanpak is dat we mee willen regeren. We hebben ook echt een andere houding dan Forum voor Democratie 4 jaar geleden. Er zijn een aantal principiële punten waarop we niet zullen inleveren. Gedwongen uitkoop van boeren is daar bijvoorbeeld, dat is echt een breekpunt voor ons."

Eigen voorwaarden

Het Stikstoffonds van ruim 24 miljard euro is zo'n groot onderwerp waarbij het nog absoluut geen gelopen race is voor het kabinet. In de Tweede Kamer is er een krappe meerderheid, maar in de senaat is daar nog helemaal geen zicht op. Op dit moment is er sprake van een blanco cheque, volgens Van der Plas. "Wij willen dat er veel meer geld naar innovatie gaat. En dat minister Adema van Landbouw, mede-beheerder van het fonds wordt. Zoals het er nu ligt, gaan wij dit fonds niet steunen."

Rosenmöller is ook zeer kritisch over het kabinetsplan om met een Stikstoffonds te komen. "We willen goed kunnen controleren waar al die miljarden naar toe gaan. En een belangrijke eis is dat het ook naar natuurherstel gaat. Als er niet aan onze voorwaarden voldaan wordt, dan stemmen we tegen, zo simpel is het."

Een beetje dreigen

Het wordt dus nog een stevige kluif voor Rutte IV om alle plannen door de Eerste Kamer te krijgen. Zeker met de BBB als grootste partij. "Ik vind het wel grappig. Eerst dacht de coalitie nog 'laat die gekke vrouw'. Maar 2 jaar later zit ik er nog steeds en ben ik ook nog eens groot. Wij zitten nu ook aan de knoppen. Dat merk ik ook doordat ministers nu wél met de BBB willen praten. Zo heeft Minister van der Wal al een paar keer gebeld", zegt Van der Plas.

Ook Rosenmöller zal zich komende jaar laten gelden in de senaat. "We zijn nu echt een grote partij in de Eerste Kamer. Dan mag je ook een beetje dreigen richting het kabinet. Dat hoort er ook een beetje bij. Alles om je idealen te bereiken."