'Artsen en verpleegkundigen zullen wegrennen': waarom minder spoedeisende hulpafdelingen een slecht idee is

Zorg die maximaal 45 minuten kan wachten, moet op de schop. Dat staat in de 'Houtskoolschets acute zorg' van het ministerie van Volksgezondheid. Oud-bestuurder Suzanne Kruizinga van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen is kritisch.

De schets, die voormalig minister Martin van Rijn begin juli naar de Kamer stuurde, bevat een toekomstvisie op de acute zorg. Definitief is de visie nog niet, tot november kunnen belanghebbenden uit de zorg erop reageren.

Veranderingen noodzakelijk

Als de toekomstvisie na november in praktijk wordt gebracht, kunnen patiënten met acute gezondheidsproblemen straks onder andere een nieuw, landelijk telefoonnummer bellen. Daarnaast verdwijnt een aantal spoedeisende hulpafdelingen (SEH) in algemene ziekenhuizen. Op de SEH kom je bijvoorbeeld terecht met een hartinfarct of na een ernstig ongeluk.

Volgens Van Rijn zijn veranderingen noodzakelijk omdat het op de ene SEH nu veel te druk is en op de andere juist te rustig. Ook het toenemende tekort aan zorgpersoneel speelt mee.

Minder spoedeisende hulpafdelingen

Niet iedereen is blij met de veranderingen zoals die nu in de houtskoolschets worden beschreven. Omdat er straks minder SEH's zijn, moeten sommige patiënten die acute zorg nodig hebben verder reizen dan nu het geval is.

Volgens Suzanne Kruizinga, die ook spoedeisende hulparts was, zou dat niet nodig hoeven zijn: de SEH's in de algemene ziekenhuizen doen het volgens haar 'hartstikke goed'.

Slecht moment

Op de eerste plaats vindt Kruizinga het 'erg brutaal' dat het ministerie juist nu met de schets komt. "De zorg heeft net de eerste coronagolf achter de rug. Die was echt bijzonder heftig", zegt ze.

"Zorgmedewerkers zijn aan het herstellen, maken zich klaar voor het najaar, want dan krijgen ze nog wat." Ze vraagt zich sterk af welk belang erachter zit, om de houtskoolschets nu te presenteren.

Ook een maatschappelijke functie

Wat Kruizinga stoort, is dat de toekomstvisie vooral focust op kosten en efficiëntie. "Op papier klinkt het redelijk om een SEH te sluiten als daar per nacht twee patiënten binnenkomen. Maar de overige patiënten in het ziekenhuis kunnen net zo goed onverwachts een hartinfarct krijgen. Waar moeten zij dan naartoe?"

Een spoedeisende hulpafdeling heeft ook een maatschappelijke functie, voegt ze toe. "Acuut verwarde personen komen er terecht. Er is veel contact met de politie, geestelijke gezondheidszorg (ggz) en meldpunten in de regio. Iedereen in Nederland verdient goede zorg, het zou niet moeten uitmaken waar je woont."

'Ze zullen wegrennen'

Hoeveel spoedeisende hulpafdelingen er straks overblijven, wordt uit de schets niet duidelijk. Wel staat er dat 'medische kwaliteit belangrijker is dan nabijheid' en dat de SEH's 'verspreid over het land' komen.

Kruizinga noemt het 'een roep om concentratie van de acute zorg'. "Eigenlijk is het een financiële discussie. Als je dusdanig inkrimpt, krijg je afdelingen waar het de hele tijd hartstikke druk is. Ik kan je vertellen dat er dan straks geen SEH-artsen en -verpleegkundigen meer te vinden zijn. Ze zullen wegrennen, die drukte houd je niet langdurig vol."

'Uitgeklede SEH's'

In de plaats van de SEH's die verdwijnen, komen volgens de schets uitgebreidere huisartsenposten. Die krijgen er daardoor veel patiënten bij.

Kruizinga: "Ze noemen het 'opgepluste spoedposten', maar laten we eerlijk zijn: we hebben het niet over opgepluste spoedposten, maar over uitgeklede SEH's."

Hartstikke dood

Wat er volgens Kruizinga moet gebeuren? "Erken de rol van de spoedeisende hulp in de maatschappij. Als mensen verder moeten reizen, wordt de spoedzorg van een mindere kwaliteit", denkt ze.

"Mensen worden steeds ouder, gebruiken bètablokkers om de hartslag laag te houden. Daardoor kan de huisarts niet altijd even goed inschatten hoe het met iemand gaat. Als pas op de spoedpost blijkt dat er iets heel erg mis is, moet de persoon alsnog per ambulance naar een SEH worden vervoerd. De kans dat deze mensen hartstikke doodgaan, is veel groter als er geen SEH in de buurt is."

Ook positief

Overigens ziet Kruizinga ook positieve punten in de schets. "Er staat in dat we meer moeten focussen op preventie. Daar ben ik het helemaal mee eens, want zo kan veel acute zorg voorkomen worden. Wanneer lichte klachten als pijn op de borst eerder worden vastgesteld, kunnen we hartklachten bijvoorbeeld eerder opsporen en daarnaar handelen. Dat lijkt me een goede zaak."

Ook een nieuw spoedtelefoonnummer voor acute zorg, dat uitkomt in een regionale meldkamer, vindt ze een goede zaak. Zorgprofessionals en triagisten krijgen zo snel inzicht in de medische gegevens van een patiënt, en kunnen bepalen waar deze het beste naartoe kan gaan.