'Als ouderen meer pensioen willen, gaan jongeren daar voor betalen', waarschuwt deze hoogleraar pensioenrecht

Ouderen zijn boos over de hoogte van hun AOW en pensioen. Maar zomaar verhogen levert problemen op, zegt Herman Kappelle, hoogleraar Fiscaal Pensioenrecht: "Als je meer gaat uitgeven, gaan werkende jongeren dat betalen."

Regels bieden zekerheid

"Ik begrijp best dat je boos bent als er al 10 tot 12 jaar geen verhoging is geweest of zelfs kortingen", zegt fiscalist en bijzonder hoogleraar Fiscaal Pensioenrecht Herman Kappelle. "Maar dit is inherent aan het systeem."

"We hebben goede pensioenfondsen, het biedt zekerheid voor alle generaties." Maar Kappelle wijst er op dat we die zekerheid ontlenen aan een pensioenstelsel met bepaalde regels. Ervan afwijken zou het in gevaar kunnen brengen. "Kennelijk is er al een tijd te veel onzekerheid om meer uit te geven", geeft hij aan.

Dekkingsgraad

De dekkingsgraad moet bijvoorbeeld op peil zijn: de pensioenfondsen moeten voldoende geld in kas hebben. Volgens verschillende belangengroepen die demonstreren voor een hoger pensioen, zijn die regels veel te streng.

In 2021 nam de Tweede Kamer een motie van de PvdA aan, waarin werd bepaald dat de dekkingsgraad van de pensioenfondsen kan zakken van 110 naar 105 procent. Het komt er op neer dat pensioenfondsen minder geld in kas hoeven te hebben om toch de uitkering te verhogen.

Geen profijt van versoepelingen

Gepensioneerden hebben nog geen profijt gehad van die versoepeling, maar dat is logisch volgens Kappelle: "Die versoepeling gaat pas in per 2023 en met terugwerkende kracht mogen fondsen de pensioenen van 2022 nog verhogen."

"Het is een kwestie van afwachten, maar ook als ze voldoende geld in kas hebben is het nog maar de vraag of ze dat ook echt gaan doen. Daarover hoor ik wisselende reacties van pensioenfondsen. Men wil ook sparen voor de overgang naar het nieuwe stelsel van Koolmees."

Verhoging minimumloon doortrekken

Ook willen de demonstranten dat de AOW wordt verhoogd. Normaal gesproken gebeurt dat ieder half jaar. Die verhoging is, net als bij het minimumloon, afhankelijk van de gemiddelde loonstijging.

Los van deze gebruikelijke stijging heeft het kabinet het minimumloon eenmalig met 7,5 procent verhoogd om werken voor dat salaris aantrekkelijker te maken. Nu eisen gepensioneerden, samen met de SP, dat die eenmalige verhoging ook gaat gelden voor de AOW.

'Slimme frame van SP'

Herman Kappelle vindt die eis niet terecht: "Die incidentele verhoging van het minimumloon wordt weliswaar niet gedaan voor de AOW'ers, maar de koppeling tussen minimumloon en AOW blijft gewoon bestaan."

Het komt er dus op neer dat die verhoging voor de koppeling niks uitmaakt, legt Kapelle uit. "De AOW wordt dus gewoon met looninflatie geïndexeerd, zoals altijd", legt hij uit. "Daar wordt niet aan gemorreld. Dat is slim geframed van de SP."

Verhoging AOW 'ten koste van Jan Modaal'

Daarnaast zou een plotselinge verhoging van de AOW een ongunstig effect heb, meent de hoogleraar pensioenrecht."Als je de AOW ook verhoogt met 7,5 procent, heeft dat een zeer vervelende consequentie voor iedereen die niet op dat minimumloon zit. Jan Modaal gaat dan in zijn pensioenopbouw er op achteruit."

"Bij pensioenopbouw in je werkende leven wordt namelijk rekening gehouden met het feit dat later ook je AOW krijgt. Een stuk van je salaris wordt niet meegerekend voor je pensioenopbouw, omdat men ervan uitgaat dat je ook AOW krijgt. Als de AOW omhoog gaat, gaat dat deel dus ook omhoog", waarschuwt hij. "Dan gaat het stuk van je salaris waarover je pensioen opbouwt dus naar beneden. Dat is een effect waar ik te weinig over hoor."