Vannacht was het zover: het interview van Oprah Winfrey met de Britse prins Harry en zijn vrouw Meghan werd uitgezonden in de Verenigde Staten. Het Britse koningshuis krijgt er flink van langs.

Verslaggever en Groot-Brittannië-deskundige Vanessa Lamsvelt beantwoordt 4 vragen over het bijzondere gesprek.

1. Wat zijn de opmerkelijkste uitspraken uit het interview?

"Die gaat over de huidskleur van Archie, het 2-jarige zoontje van Harry en Meghan, die een Afro-Amerikaanse moeder heeft. Het stel wil geen namen noemen, maar vertelt aan Oprah dat er tijdens de zwangerschap zorgen waren over de huidskleur van het aanstaande kind. Volgens Meghan is dat een van de redenen dat Archie geen koninklijke titel heeft. Overigens werd na zijn geboorte in mei 2019 gezegd dat Harry en Meghan hem geen titel wilden geven, omdat ze hem een zo 'normaal' mogelijk leven wilden geven. Geen titel betekent namelijk minder koninklijke verplichtingen.

Een andere opmerkelijke uitspraak is dat Meghan vertelt dat ze zich op een gegeven moment zo klem voelde zitten, met alle leugens die over haar werden verspreid, dat ze suïcidale gedachten had. Deze uitspraak zal de Britten pijnlijk herinneren aan Diana, die destijds vertelde hoe eenzaam ze zich voelde binnen het koningshuis.

Tot slot zal Buckingham Palace ook niet bepaald blij zijn met Meghan, die zegt dat er moedwillig karaktermoord is gepleegd. In de aanloop naar het huwelijk ging er een verhaal rond dat Meghan haar schoonzus Kate aan het huilen had gemaakt tijdens een doorpas van de bruidsmeisjes. Volgens Meghan is het tegenovergestelde waar, en is dit verhaal bewust gelekt naar de pers om Kate als lieveling neer te zetten en haar als gemene diva."

Lees ook

• 

  Schrijver van boek over Harry en Meghan weet het zeker: het paleis zorgde voor de royal exit

  • 11-08-2020

2. Het is nu alleen nog in VS uitgezonden, maar hoe zijn de reacties in Engeland?

"Iedereen is het er wel over eens dat de onthullingen erger zijn dan gedacht. Met name de beschuldigingen van racisme halen alle krantenkoppen. Maar de tabloids zouden de tabloids niet zijn als ze niet terug zouden slaan. "De koningin is geen racist", kopt de Daily Express.

Maar net als in de aanloop naar het interview, zie je ook in de reacties dezelfde scheidslijn: een deel is verontwaardigd over de aantijgingen en dat het nog altijd zo moeilijk is voor een buitenstaander om binnen te komen en een plek te vinden. Maar er is ook een grote groep die het Britse koningshuis te vuur en te zwaard verdedigt en het onacceptabel vindt dat Harry en Meghan zo 'on-koninklijk' uit de school klappen."

Bron: ANP

3. En zijn er al reacties van het Britse koningshuis?

"Nee, en ik verwacht ook dat ze het stof eerst zullen laten neerdwarrelen. In principe reageert het koningshuis niet. Het was al uniek dat Buckingham Palace vorige week naar buiten bracht dat ze onderzoek gaan doen naar vermeend pestgedrag van Meghan tegen het paleispersoneel.

Wel verwacht ik dat ze met iets van een reactie zullen moeten komen op de beschuldiging van racisme. Die is zo hard en schadelijk, daar kunnen ze hun mond niet over houden. Dus ik verwacht daar binnen de komende dagen wel een reactie op."

Een fragment uit het interview waarin Meghan uitlegt waarom ze nu een interview geeft.

4. Kan dit interview gevolgen hebben voor het koningshuis, denk je?

Op de lange termijn niet, het is zo'n eeuwenoud instituut dat al zoveel schandalen heeft overleefd. Zelfs na de dood van Diana, toen het koningshuis in een zware crisis verkeerde, krabbelde het weer op. Maar op korte termijn is het wel schadelijk dat nu zo expliciet het label 'racisme' aan ze kleeft.

Destijds na de dood van Diana heeft toenmalig premier Tony Blair bij de koningin erop aangedrongen om het volk toe te spreken. Dat was ze aanvankelijk absoluut niet van plan. Ik verwacht dat ook nu premier Boris Johnson zich zal mengen in de discussie over hoe ze de schade zo snel mogelijk kunnen beperken."

Lees ook

• Crisis binnen de Britse koninklijke familie in aanloop naar Oprah-interview

Slechts één op de vijf asielzoekers in Nederland die volgens de regels naar een ander EU-land moeten terugkeren, wordt daadwerkelijk overgedragen. Dat blijkt uit cijfers die EenVandaag heeft opgevraagd bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).

In 2023 werden 11.440 zogenoemde overdrachtsverzoeken ingediend. Maar slechts 2.420 asielzoekers vertrokken daadwerkelijk naar het land waar ze hun procedure zouden moeten afwachten. Voor 2024 ligt het aantal verzoeken op 8.820, waarvan er tot nu toe maar 1.550 zijn gehonoreerd. Volgens de IND kunnen overdrachten door lange procedures meer dan een jaar duren.

Grote verschillen tussen EU-landen

De bereidheid van EU-landen om asielzoekers terug te nemen, verschilt sterk. Duitsland accepteert bijna de helft van de verzoeken, terwijl Italië vrijwel nooit reageert. In de afgelopen 3 jaar is er geen enkele asielzoeker vanuit Nederland naar Italië teruggestuurd, ondanks ruim 4.000 verzoeken.

Griekenland en Hongarije krijgen vanuit Nederland zelfs helemaal geen verzoeken meer. Deze landen weigeren structureel om asielzoekers terug te nemen, waardoor het aantal succesvolle overdrachten al 5 jaar op nul staat.

Bekijk ook

• 

  Teruggestuurde asielzoekers duiken onder om later alsnog in Nederland asiel aan te vragen: 'Hier heb ik mensen die me kunnen helpen'

  • 07-04-2025

Nederlandse rechters blokkeren soms overdrachten

Soms voorkomen Nederlandse rechters dat een asielzoeker wordt teruggestuurd. In de afgelopen 2,5 jaar gebeurde dat bijvoorbeeld twee keer bij overdrachten naar België. Dit omdat asielzoekers daar een 'onmenselijke behandeling' te wachten zou staan.

De meeste asielzoekers die volgens de zogeheten Dublinverordening naar een ander EU-land zouden moeten vertrekken, verdwijnen uit het zicht van de autoriteiten. Ze worden als "met onbekende bestemming vertrokken" geregistreerd, waardoor overdracht niet meer mogelijk is.

Bekijk ook

• 

  Dat België tijdelijk geen opvang wil geven aan alleenstaande mannen mag niet, maar ze komen er waarschijnlijk wel mee weg

  • 30-08-2023

Veel asielzoekers verdwijnen in de illegaliteit

Volgens migratiedeskundige aan de Universiteit Leiden Mark Klaassen, die ook lid is van de Adviesraad Migratie, is het voor het kabinet geen prioriteit om deze groep te volgen of te dwingen te vertrekken. "Daar is nu geen effectief beleid voor", zegt hij.

"De overheid zou beter haar best moeten doen om mensen in een opvangvoorziening te houden."

Asielzoekers die in een ander Europees land zijn aangekomen, mogen hier worden geweigerd door de IND. Als ze na 1,5 jaar niet zijn teruggestuurd, mogen ze blijven. "Er zijn in ons land heel veel mensen die deze mensen helpen onderduiken."

Mohammad uit Iran is opgelucht. Hij heeft van zijn advocaat te horen gekregen dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) zijn asielprocedure in behandeling heeft genomen. Hij is een politieke vluchteling en loopt gevaar in zijn geboorteland. Hij moest volgens de Dublinverordening zijn asielaanvraag eigenlijk in Kroatië afwachten.

'Ik wilde niet terug naar Kroatië'

Daar werd hij, voordat hij bijna 2 jaar geleden in Nederland aankwam, door de Kroatische politie opgepakt en voor het eerst geïdentificeerd. Toen hij vervolgens naar Nederland doorreisde en bij de IND asiel aanvroeg, kreeg hij daar te horen dat ze zijn aanvraag niet in behandeling zouden nemen.

"Ik moest terug naar Kroatië", vertelt Mohammad. "Daar zouden ze mijn asielaanvraag in behandeling nemen. Maar ik wilde niet terug naar Kroatië. Ik heb hier in Nederland familie wonen en ben nierpatiënt. Hier heb ik mensen die mij kunnen helpen, in Kroatië niet."

Bekijk ook

• 

  Ombudsman vergelijkt asielwetten met toeslagenaffaire: 'De problemen worden alleen maar erger'

  • 20-03-2025

Dublinverordening

De Dublinverordening bepaalt dat het land waar een vreemdeling Europa binnenkomt, verantwoordelijk is voor de behandeling van zijn of haar asielverzoek. Deze regels werden in 2003 ingevoerd om te voorkomen dat asielzoekers Europa rondreizen om in verschillende lidstaten een procedure te beginnen. Maar ook om te zorgen dat niet ieder land zijn handen van een zaak af kan trekken.

Zodra iemand in Nederland asiel aanvraagt, wordt in verschillende databases gecontroleerd of diegene eerder in een andere EU-lidstaat is geweest. Als dat zo is, gaat de IND niet verder met de asielprocedure. Nederland verzoekt de andere lidstaat dan om de asielzoeker terug te nemen. Dat wordt een 'Dublinclaim' genoemd.

Lastig in de praktijk

Vervolgens heeft de andere lidstaat 2 maanden om op dat verzoek in te gaan. Is er na die periode nog geen reactie, dan geldt: wie zwijgt, stemt toe. De asielzoeker kan dan worden overgedragen.

Dat is de bedoeling, zegt universitair docent migratierecht Mark Klaassen, maar de praktijk is vaak anders. "De Dublinverordening werkt tussen lidstaten, en de effectiviteit hangt dus af van de bereidwilligheid van de verschillende landen. In de praktijk komt er van de Dublinregels niet veel terecht, omdat het andere land niet meewerkt. Of omdat de asielzoeker niet meewerkt."

Bekijk ook

• 

  Asielwetten van minister Faber goedgekeurd door kabinet, maar gemeenten bang voor chaos: 'Overlast voor mensen in dorpen en steden'

  • 07-03-2025

Een op zes Dublinclaims ingewilligd

Dat blijkt ook uit cijfers die EenVandaag bij de IND heeft opgevraagd. Slechts één op de zes Dublinclaims die Nederland in de afgelopen 5 jaar heeft gedaan, heeft geleid tot overdracht van een asielzoeker naar een ander land.

Het valt op dat er tussen de verschillende lidstaten grote verschillen zijn in bereidwilligheid. Zo neemt Duitsland asielzoekers bij bijna de helft van de claims daadwerkelijk terug, terwijl Italië nauwelijks op dit soort verzoeken reageert. In de afgelopen 3 jaar is geen enkele asielzoeker vanuit Nederland teruggestuurd naar Italië, ondanks de ruim 4.000 verzoeken die er zijn gedaan.

Termijn van 1,5 jaar

Daar kunnen asielzoekers gebruik van maken. 'Dublin' houdt een land namelijk niet voor eeuwig verantwoordelijk voor de opvang: als iemand na 18 maanden niet is overgedragen aan de verantwoordelijke lidstaat, verloopt de claim en kan hij of zij alsnog ergens anders een asielprocedure beginnen.

Klaassen: "Je ziet bij de cijfers vaak staan: 'Met onbekende bestemming vertrokken.' Dat zijn mensen die uit de asielzoekerscentra zijn vertrokken en uit het zicht van de overheid zijn geraakt. In de Dublinverordening staat dat na 18 maanden de Dublinclaim vervalt. Als iemand dan nog niet naar het land van aankomst is teruggestuurd, kan Nederland niet langer iemand weigeren. En wordt dan alsnog verantwoordelijk voor de asielprocedure."

Bekijk ook

• 

  Inspectie oordeelt keihard over COA én asielminister Faber: aanmeldcentrum Ter Apel nog steeds onveilig ondanks eerdere waarschuwingen

  • 15-01-2025

Asielzoekers duiken onder

Volgens asieladvocaat Sonya Taheri weten veel asielzoekers precies hoe dat werkt, en anticiperen ze er ook op. "Ze hebben een paar maanden om een netwerk op te bouwen. Dan vertel ik ze op een zeker moment: het is nu het moment om uit het centrum te vertrekken. Dan duiken ze onder."

"Er zijn veel mensen in Nederland die deze groep willen helpen, omdat ze begrijpen dat ze hier willen blijven", ziet Taheri. "Omdat ze hier familie hebben, of omdat de landen waar ze naar terug moeten veel slechtere omstandigheden hebben."

Organisaties helpen 'Dubliners'

EenVandaag sprak meerdere kerkelijke organisaties die deze 'Dubliners' helpen. Geen van de organisaties wil hiermee in de publiciteit treden. Ze geven aan kwetsbare asielzoekers te helpen om die 18 maanden door te komen, en zo te voorkomen dat ze op straat moeten zwerven.

De gemeente Amsterdam helpt een deel van deze groep asielzoekers in hun opvang voor ongedocumenteerden. "We willen voorkomen dat kwetsbare mensen op straat moeten slapen, want dat is het alternatief", zegt verantwoordelijk wethouder Rutger Groot Wassink. "Dat vinden wij voor die mensen onwenselijk, en het zorgt uiteindelijk voor meer overlast voor de stad."

Bekijk ook

• 

  Kan de asielprocedure voor kinderen niet sneller? En andere vragen over een kinderpardon beantwoord

  • 14-08-2024

Drie jaar ook overbruggen

Groot Wassink maakt zich zorgen over de nieuwe regels die volgend jaar zomer van kracht gaan. Dan wordt de termijn voordat een Dublinclaim vervalt 3 jaar in plaats van 18 maanden. "Dat zal betekenen dat mensen nog langer in de illegaliteit moeten leven, met alle gevolgen van dien. Wij zien als gemeente in de praktijk wat het gevolg is van regels die niet goed werken."

Asieladvocaat Taheri maakt zich er geen zorgen over dat asielzoekers die hier willen blijven met een Dublinclaim die 3 jaar niet zullen weten te overbruggen. "Er zijn hele Facebookgroepen waarin mensen in het geheim mensen tijdelijk opvangen. Het zal misschien net wat lastiger worden, maar mensen laten zich niet zo gemakkelijk afschrikken als ze duidelijk hun toekomst in Nederland voor zich zien."