Het begint eentonig te worden, maar opnieuw voert de VVD de jaarlijkse lijst aan met schandalen. Maar de PVV komt eraan, blijkt uit de Politieke Integriteits-Index, opgesteld door de VU, Erasmus Universiteit en de Volkskrant.
Sinds de start van de index in 2013 staat de VVD elk jaar bovenaan. En ook in 2018 leveren de liberalen weer de meeste, en meest ernstige affaires. Twaalf in totaal. Het afgelopen jaar ging het bijvoorbeeld om minister Halbe Zijlstra en Tweede Kamerlid Han ten Broeke.
Leugen en ongepast gedrag
Zijlstra trad op 13 februari in tranen af nadat hij werd ontmaskerd. Meerdere malen beweerde hij Poetin persoonlijk gesproken te hebben in een datsja in Rusland. Maar dat blijkt achteraf niet te kloppen. De leugen wordt hem fataal.
Ten Broeke werd veelvuldig genoemd als potentiële minister van Buitenlandse zaken, maar die post krijgt hij nooit. Hij stapt uiteindelijk op wegens ongepaste omgang met een medewerker.
Lees ook
PVV opkomende partij, problemen met screening
Na de VVD, is de PVV de partij met de meeste affaires, zes in 2018. Volgens de onderzoekers zijn dat er 'opvallend veel voor een partij die slechts in een klein aantal gemeenten meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen'. De problemen komen volgens hoogleraar bestuurskunde Leo Hubers van de VU vooral door de screening.
"Het probleem bij de PVV is dat ze geen leden hebben. In een normale partij kennen de leden elkaar en onderzoeken en controleren ze het functioneren van collega's. Maar bij de PVV komen ze op een lijst zonder dat ze weten wie iemand echt is", zegt Hubers. Daardoor is er volgens hem te weinig zelfreinigend vermogen. En dan komen de verrassingen als ze al op de lijst staan.
Integriteitsschendingen per partij
Meeste schandalen lokaal
Uiteindelijk is het niet de landelijke, maar de lokale politiek waar de meeste politieke affaires voorkomen. 45 van de 52 schendingen spelen zich af in de gemeentepolitiek of provinciale politiek. De provincies Noord-Brabant en Noord-Holland zijn hierbij de grootste leveranciers van affaires.
In de gemeente Huizen bijvoorbeeld, waar burgemeester Fons Hertog (VVD) kort na zijn herbenoeming plots moet vertrekken vanwege 'grensoverschrijdend gedrag'. RTV-NH verslaggever Joost Lammers en zijn collega ontdekken dat de burgemeester al sinds 2015 ongepaste berichten stuurde aan medewerkers. Zeven vrouwen, onder wie zes ambtenaren, dienen een klacht in. "Het was veelvuldig en al langere tijd gaande", zegt Lammers.
Ongepast maar niet strafbaar
Eén van de vrouwen doet ook aangifte tegen de gevallen burgemeester, maar het Openbaar Ministerie vindt de zaak niet ernstig genoeg om Hertog te vervolgen. De medewerkers zouden opgelucht zijn dat de burgemeester niet langer op het gemeentehuis rondloopt.
Hertog heeft inhoudelijk nooit willen reageren. Tegen de gemeenteraad zei hij 'verbaasd' te zijn dat zijn berichten zo waren geduid. Fons Hertog is inmiddels met pensioen.
Integriteitsschendingen per provincie
Wat is de Politieke Integriteits-Index?
In de Politieke Integriteits-Index (PII) zijn affaires opgenomen die gaan over het overtreden van geldende morele waarden, normen en regels. Dat kunnen ook interne regels zijn van een partij. De politicus moet vanwege de affaire zijn afgetreden en/of gesanctioneerd zijn, formeel via een (straf-)onderzoek of informeel. De index richt zich op affaires rond gekozen Nederlandse politici bij het rijk, de provincie of een gemeente die in de media zijn verschenen. De Politieke Integriteits-Index wordt jaarlijks uitgevoerd door de Vrije Universiteit, de Erasmus Universiteit en sinds dit jaar, de Volkskrant.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.