Het klinkt als een lot uit de loterij. Ierland krijgt in één keer 14 miljard euro van Apple. Maar Ierland weet niet wat ze met al dat geld moeten. Econoom Han de Jong zegt dat het 'buitenwoon onverstandig' is om het in één keer uit te geven.

Een flexibele arbeidsmarkt, de voertaal die in het Engels is, een goed opgeleide bevolking, lage belastingen en een sterk rechtssysteem. Volgens econoom Han de Jong zijn dit allemaal voorbeelden waarom Ierland voor veel grote internationale bedrijven aantrekkelijk is om naartoe te verhuizen. Maar dat lijkt in gevaar te komen door het besluit van het Hof van Justitie van de EU om de Amerikaanse techgigant Apple bijna 14 miljard euro uit te laten betalen aan Ierland.

Fiscale voordelen

Waarom is Ierland dan niet blij met zoveel geld? Dat heeft te maken met, zoals econoom De Jong vertelt, het 'aantrekkelijke fiscale klimaat' dat het land heeft met veel internationale bedrijven, waaronder dus ook met techbedrijf Apple. "Het hele beleid van Ierland komt daardoor in het geding", legt hij uit.

Of te wel toekomstige bedrijven denken wel twee keer na voordat ze zich in Ierland gaan vestigen. En daar is Ierland alles behalve blij mee.

'Geld is welkom'

Toch kan het land het geld goed gebruiken. De Jong, die zelf in Ierland woont, noemt een paar voorbeelden: "het zorgsysteem, woningtekort, asielproblematiek". Allemaal sectoren die het geld hard nodig hebben. "In principe is het geld welkom", stelt de econoom.

Maar zo maar een paar miljarden uitdelen aan de zorg of asiel is economisch gezien nog niet zo makkelijk. Zo wakkert het inflatie aan, vertelt De Jong. "Als je zegt, laten we de infrastructuur sterk verbeteren met dit geld, dan wordt die economie eigenlijk alleen maar nog meer overspannen dan die al is." Het is volgens hem dus 'buitengewoon onverstandig' van de Ierse regering om dit geld uit te geven.

Sparen

Wat kunnen ze dan wel met dit geld? De Jong denkt dat Ierland er verstandig aan doet om dit geld te investeren in het zogenoemde 'sovereign wealth fund'. Dat is een nationaal spaarpotje van de overheid.

"Het doel daarvan is een appeltje voor de dorst voor de toekomst", legt de econoom uit. Bij toekomstige tegenvallers is de Ierse regering dus voorbereid met een potje met geld dat ze apart hebben gezet.

Niet in één keer uitgeven

De Jong: "Vergelijk het met een individu die de Staatsloterij wint en opeens een miljoen wint. Dan is het prima als je daarvan een vakantie boekt of een nieuwe auto koopt en misschien ook wel een nieuwe woning. Maar om al dat geld in één keer uit te geven, dat is natuurlijk buitenwoon onverstandig."

Als je dat soort prijzen wint, dan word je ook begeleid in verstandig financieel beheer, vervolgt hij. "Dat is voor een regering natuurlijk niet anders", sluit de econnoom af.

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.

Voor Nederlandse ondernemingen met veel export naar de Verenigde Staten breken spannende tijden aan. Door de extra belasting van 20 procent worden hun producten voor de Amerikaanse consument een stuk duurder. "Dit betekent heel veel onzekerheid."

"Dit valt wel rauw op ons dak", zegt Willem Hulsebosch. Samen met zijn vrouw en zoons runt hij al jaren een bloembollenbedrijf in Julianadorp.

Andere markten

"We doen al decennialang zaken met Amerika en hebben in de loop der jaren echt een goede band opgebouwd met onze klanten in de VS", gaat Hulsebosch verder. "Die willen we graag houden. Maar als het moet, dan gaan we ons op andere markten richten."

Want de familie beseft wel dat Amerikanen zullen afhaken als bloemen door de heffing te duur worden. "Tulpen zijn geen eerste levensbehoefte. Aan het eind van je rondje supermarkt staat er een bosje bloemen. Als dat ineens 20 procent duurder is, dan denk je wel twee keer na."

'We begrijpen zijn visie'

De familie Hulsebosch is flink verweven met de Verenigde Staten. "Onze moeder is Amerikaans, we hebben familie overzee en komen er vaak", vertelt zoon Roy.

"We houden van het land en zijn zelfs pro-Trumpers. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar we begrijpen zijn visie wel. Hij maakt waar wat hij zegt. Dat vinden wij ergens ook wel bewonderenswaardig. Hij zet zijn volk op één, dat is duidelijk. Daar kunnen wij in Europa nog wat van leren. Alleen dit plan, dat maakt het voor ons wel lastig."

Niet volledig afhankelijk

Toch blijft Hulsebosch positief: "We zijn gelukkig niet volledig afhankelijk van Amerika. We exporteren ook naar Engeland, China, Rusland en Kazachstan. En we hebben een uniek product. Bollen kun je maar op één plek in de wereld telen, en dat is hier, in Nederland. Door het klimaat, de bodem, de omstandigheden. Dat kan niet zomaar ergens anders. Daar hebben ze ons gewoon voor nodig.

Er zijn dus genoeg opties. "Als de ene markt moeilijk doet, dan vinden wij onze weg wel via een andere. We hebben al vaker met onzekerheden te maken gehad. Als het even tegenzit, dan nemen we genoegen met wat minder marge en stellen we investeringen gewoon even uit."

'Kennis en ervaring zit in Nederland'

"Trump ziet ons het liefst naar Amerika vertrekken", legt directeur van TTA-ISO Martin Maasland uit. Het Nederlandse bedrijf maakt landbouwmachines en heeft een grote afzetmarkt in de Verenigde Staten.

TTA-ISO heeft zelfs een kantoor in de VS zitten. "Maar de kennis en ervaring op het gebied van high-techsystemen in de tuinbouw zit hier in Nederland. Die gekwalificeerde mensen kun je niet oppakken en in Amerika neerzetten."

Prijs verlagen

Bang voor Amerikaanse concurrenten is Maasland niet. "In ons geval zijn er weinig of eigenlijk geen partijen in de Verenigde Staten die hetzelfde kunnen bieden als wij. We zien onszelf daardoor niet genoodzaakt om de winstgevendheid op onze machines te verlagen."

Maar als de prijs vanwege de invoerheffingen te hoog wordt, dan bestaat er volgens Maasland wel een kans dat de markt afneemt of zelfs helemaal stilvalt. "Dan kunnen we overwegen of we bereid zijn iets van onze marges op te geven, maar we moeten ook de salarissen van onze medewerkers kunnen betalen."

Tegenactie

Over eventuele eigen tarieven die de EU als tegenactie kan invoeren, maakt Maasland zich geen zorgen. "De grootste impact zijn uiteindelijk toch de hoge tarieven van Amerika richting Europa, omdat wij in Europa produceren."

"En andersom importeren wij weinig vanuit Amerika", gaat hij verder. "Dus als Europa hoge handelstarieven gaat invoeren, verwachten wij niet dat dat veel impact op ons heeft."

Minder groei maar geen crisis

Hoofdeconomoom van de ING Marieke Blom begrijpt de zorgen van Nederlandse ondernemers die veel exporteren naar de Verenigde Staten. "Door Trumps nieuwe invoertarieven, gemiddeld 25 procent, en zelfs 54 procent voor China krijgt ook de Europese Unie een tarief van 20 procent opgelegd. Dat leidt naar verwachting tot een exportdaling van zo'n 15 procent richting de VS. Voor Nederland betekent dat een krimp van ongeveer 0,2 procent van het BBP."

Toch is dit volgens Blom geen nieuwe economische crisis in wording. "Dit is niet te vergelijken met corona of de energiecrisis. Het is vooral een rem op de groei."

Niet terugslaan met eigen tarief

Blom verwacht dat Europa met eigen tarieven zal reageren. "Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, omdat we niet zeker weten hoe Trump reageert. Een handelsoorlog moeten we zien te voorkomen."

"We kunnen beter gerichte steun bieden aan getroffen sectoren. Ook kan er veel winst worden geboekt door de interne markt beter te laten werken. En er liggen veel kansen in het versterken van handelsrelaties met landen als India en Zuid-Amerika. Als we dit moment grijpen, kan Europa uiteindelijk sterker en minder afhankelijk van de VS worden. Ook voor Nederland liggen hier echte kansen."