Waarom we voor 3 ton korhoenders uit Zweden halen die hier ten dode zijn opgeschreven

Het wordt al jaren geprobeerd, maar overleven kunnen ze hier niet. De korhoen sterft in Nederland uit door gebrek aan voedsel. Toch haalt Staatsbosbeheer elk jaar korhoenders uit Zweden om de laatste populatie in stand te houden. Kosten: 300.000 euro.

In mei zette Corné Balemans weer 25 Zweedse korhoenders uit op de Sallandse Heuvelrug. Hij is projectleider bij Staatsbosbeheer en is blij dat er weer voor de komende 5 jaar geld beschikbaar is voor deze reddingsactie. Want dat is het, een reddingsactie. "Ik begrijp dat het voor veel mensen in eerste instantie raar in de oren klinkt, maar dit is de enige manier om te voorkomen dat de korhoen in Nederland uitsterft."

Tijdelijk uitsterven is geen optie

"Ondertussen werken wij hard aan natuurherstel. We hopen over 5 jaar een gezond gebied te hebben gecreëerd voor de korhoender met genoeg voedsel, waarin ze zich weer natuurlijk kunnen voortplanten."

Maar waarom niet wachten met het importeren van Zweedse korhoenders tot de natuur hersteld is? "Als we de korhoen pas weer uitzetten als de natuur is hersteld, dan is de lokale kennis van de korhoenders weg", legt Balemans uit. "De oudere korhoenders geven nu aan de jongere door waar ze kunnen drinken, waar voedsel is. Die kennis moet in stand gehouden worden. Niet alle korhoenders die we uitzetten sterven namelijk. Degenen die overleven kunnen de kennis overdragen."

'Niet eenvoudig, maar het moet'

Al is hij een groot voorstander van dit soort uitzetprojecten, toch vindt hoogleraar Dierecologie Ruud Foppen van de Radboud Universiteit Nijmegen de korhoen-situatie inmiddels wel 'op het randje'. "De stikstofbelaste bodem in zijn leefgebied is wel echt een zwaard van Damocles. Het is niet eenvoudig op te lossen, maar het moet wel."

Foppen legt uit dat we een juridische verplichting hebben om te voorkomen dat de korhoen uitsterft. "De Sallandse Heuvelrug is een Natura 2000-gebied. Het hoort bij goed rentmeesterschap: wat we kapot maken, moeten we herstellen."

Korhoen aan de beademing

Op veel plekken in Nederland is het heel slecht gesteld met de biodiversiteit, vertelt Foppen. "De problemen waar veel soorten onder lijden zijn zeer fundamenteel. En die zijn erg moeilijk op te lossen."

"Je hoopt dat je een zeldzame of bedreigde soort met vrij simpele beheermaatregelen een handje kunt helpen." Met veel soorten lukt dat, maar bij anderen is het moeilijker. "De korhoen, maar ook de korenwolf, zijn in dat opzicht lastig. Die halen we al jaren uit het buitenland. Zo houden we de korhoen als het ware aan de beademing, terwijl we werken aan het natuurherstel. Dat moet niet te lang duren."

Bodem zo zuur als schoonmaakazijn

Ook Corné Balemans weet goed dat haast geboden is. Daarom werkt hij met Natuurmonumenten en de provincie Overijssel hard om de natuur op de Sallandse Heuvelrug te herstellen. "Dat doen we door kalk en steenmeel toe te voegen aan de bodem. Zo hopen we de bodem minder zuur te maken."

Door intensieve landbouw en kunstmest is de grond steeds zuurder geworden. "De zuurgraad is nu op plekken 2,9. Dat is vergelijkbaar met schoonmaakazijn. Daardoor verdwijnen kruiden en insecten. De korhoenkuikens sterven elk jaar, omdat die eerst alleen insecten eten en daar zijn er niet genoeg van."

"We werken dus heel hard aan het verbeteren van de bodemkwaliteit, maar er moet meer gebeuren. De hele minerale huishouding moet worden hersteld, dat zal op den duur de zuurgraad verbeteren. Zodra de natuur hersteld is, kunnen de korhoenders zich weer natuurlijk gaan voortplanten en hebben we die uit Zweden niet meer nodig."