Waarom we niet precies weten hoeveel slachtoffers er zijn gevallen tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog

Het in kaart brengen van het aantal Indonesische slachtoffers in de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog, blijkt al lange tijd ingewikkeld. "De rapportage is niet betrouwbaar", zeggen experts.

Het ging aan tafel bij de talkshow Beau over de nieuwe film De Oost. De film zegt op waarheid gebaseerd te zijn en dat sommige delen gedramatiseerd zijn. De Federatie Indische Nederlanders (FIN) stapte naar de rechter omdat ze vinden dat de eigen interpretatie van de regisseur beter benadrukt moest worden.

200.000

"We hebben daar een oorlog gevoerd die behoorlijk uit de hand liep, die vier jaar heeft geduurd, en wij hebben rond de 200.000 doden op ons geweten." 'Als pure narigheid', omschreef historicus Hans Goedkoop de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog bij talkshow Beau.

Het precieze aantal slachtoffers bij de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog is zo moeilijk te bepalen, omdat documenten vaak ongeldig zijn, zegt Cees Somers: "Het is heel moeilijk om te zeggen voor die periode 1945-1949. Een schatting van 200.000 doden door Nederlandse militairen lijkt mij aan de hoge kant. Er moet heel gericht onderzoek naar gedaan worden, want niet alle bronnen zijn volledig of betrouwbaar."

Lees ook

• 

  Indië-veteranen niet blij met nieuwe speelfilm onafhankelijkheidsoorlog: 'Belediging van Nederlandse militairen'

  • 26-09-2020

Schattingen

Hoe zit het dan met die bronnen? Historicus en journalist Anne Lot Hoek legt uit: "Wanneer ergens een gevechtsactie was geweest, moest daarvan een rapportage gemaakt worden. Met al die getallen bij elkaar zou je tot een totaal aantal slachtoffers kunnen komen."

Maar dat is precies waar het aan schort: veel van die rapportages zijn dus niet betrouwbaar, zeggen de historici. Omdat de aantallen die daarin staan soms slechts een schatting zijn, of omdat het voor de militairen die ze schreven soms gunstig was om het te overdrijven, of juist niet. Daarnaast, zegt Somers, waren er ook veel gevallen van onderling geweld, waar geen exacte cijfers van zijn.

Lees ook

• 

  Niet uitwissen, maar ervan leren: VOC-straatnamen mogen blijven volgens Indische Nederlanders

  • 15-08-2020

80 of 2000

De Groene Amsterdammer deed eerder onderzoek naar de Indonesische slachtoffers en telde er 97.421, met de kanttekening dat dat waarschijnlijk een ondergrens is. Zo zou je de 200.000 die Hans Goedkoop noemde als de bovenkant van de marge kunnen zien, maar dan liggen die twee getallen dus wel ver uit elkaar.

Hoek doet zelf onderzoek in Indonesië en legt uit hoe het kan dat de getallen soms zo uiteen kunnen lopen: "In de archieven vind je die militaire bronnen, maar als je dan op een plek komt, kan het heel anders zijn. Ik ben bijvoorbeeld op Sumatra geweest, daar waren 80 à 120 doden gerapporteerd, maar op het monument daar staan er 1500. En als je de mensen spreekt, kom je op wel 2000." We zullen dus nooit precies weten hoeveel mensen er daar zijn overleden.

Beluister hier de Feit of fictie terug in EenVandaag