Eén van de laatste onafhankelijke tv-zenders van Rusland, TV Rain, zendt nu nieuws uit vanuit Amsterdam. Dat doen ze via Youtube, want dat is één van de laatste mediaplatformen die nog niet is geblokkeerd. "Dat zou wellicht voor teveel onrust zorgen."

Veel mediapartijen zijn al lange tijd verboden in Rusland. Ook platforms zoals Twitter, LinkedIn, Instagram en Facebook zijn geblokkeerd. Youtube is nog wél vrij toegankelijk. Daar zijn twee redenen voor: de macht van Google en Russen tevreden houden.

YouTube blokkeren te tricky

"Alle entertainment en alle porno zit daar, sluiting daarvan zal de autoriteiten niet populair maken", vertelt media-ondernemer Derk Sauer. Zonder VPN kan je YouTube is Rusland gewoon nog ontvangen. Onder meer de aanhangers van oppositiepoliticus Navalny maken dagelijks kritische uitzendingen over de oorlog.

YouTube is belangrijk in Rusland, vertelt Rusland-correspondent Joost Bosman. Dat bevestigt Marietje Schaake, werkzaam aan de Stanford University. "Je ziet dat platforms zoals Russia Today heel goede zaken doen op Youtube."

Entertainment

Maar volgens Bosman is het platform ook los van nieuwsconsumptie belangrijk: er staan ook veel films en andere entertainmentvideo's op.

Bosman denkt dat de top in het Kremlin het niet aandurft om de Russen deze zaken te ontnemen. Als Youtube geblokkeerd wordt, zou dit kunnen leiden tot grote onvrede.

Android

Daarnaast is Google, het moederbedrijf van YouTube ontzettend machtig. Google is ook de eigenaar van besturingssysteem Android, het besturingssysteem waarop veel smartphones draaien. Als Rusland Youtube blokkeert, dan zou Google weleens de Android-ondersteuning voor Russische smartphones plat kunnen leggen.

Google kan het Rusland lastig maken, als YouTube geblokkeerd zou worden. Arnoud Wokke, techjournalist bij Tweakers vertelt dat Google ervoor kan zorgen dat Android-apps op Russische telefoons niet meer werken.

Mildere stappen

"Sterker nog, dit hebben ze in februari al gedaan toen de inval in Oekraïne plaatsvond", vertelt Wokke. "De mogelijkheid om apps te kopen in de Playstore hebben ze toen stopgezet." Wokke verwacht dat Google inderdaad gebruik maakt van deze machtspositie. "Ik twijfel er niet aan dat Google dit als onderhandelingstactiek inzet."

Google heeft ook zelfs de mogelijkheid om apps op afstand te verwijderen van Russische telefoons. "Dit zou natuurlijk diep ingrijpen in het sociale leven van Russen." Maar dat Google dit snel gaat doen, is niet gezegd. Wokke verwacht dat Google eerst mildere stappen zal ondernemen, zoals het niet meer aanbieden van bepaalde nieuwe updates.

6 jaar na de geruchtmakende 'stikstofuitspraak' van de Raad van State ligt er sinds een kleine week eindelijk een pakket aan plannen op tafel. Maar onder juristen, milieuactivisten én boeren zijn er twijfels. "Nederland komende 5 jaar nog niet van slot."

"Het is een enorme draai en een mooie stap", zegt boerin Chantal Farjon. Haar melkveebedrijf met 160 koeien in het Overijsselse Bruchterveld zou gered zijn als de stikstofregels worden opgerekt zoals landbouwminister Femke Wiersma nu voorstelt. "Maar ik denk dat het venijn in de details zit."

'Rechtszaken beangstigend'

Chantal is een van de 2.500 zogeheten PAS-melders. Dat zijn boeren die onder het oude Programma Aanpak Stikstof (PAS) geen natuurvergunning hoefden aan te vragen voor activiteiten met een beperkte stikstofuitsoot. Chantal breidde haar boerderij in 2015 uit, maar na de stikstofuitspraak van de Raad van State in 2019 werd haar bedrijf in één klap illegaal.

De overheid zoekt al jaren naar een manier om de PAS-melders te 'legaliseren', omdat het buiten hun schuld gebeurde. Maar milieuorganisaties als Mobilisation for the Environment (MOB) denken daar anders over en proberen via de rechter boeren als Chantal te laten stoppen. "Beangstigend", noemt ze de dreiging die nog altijd boven haar hoofd hangt.

Minister wil regels oprekken

Minister Wiersma presenteerde eind vorige maand haar langverwachte stikstofbeleid. In 2035 moet de hoeveelheid stikstof die boeren, bedrijven en het verkeer uitstoten zijn gehalveerd ten opzichte van 2019. Er komen vrijwillige regelingen voor boeren, een nieuw vergunningstelsel en verduurzaming in de industrie en het verkeer.

Ook wil ze de stikstofregels oprekken, de zogeheten rekenkundige ondergrens. Daarmee zijn veel PAS-melders in één keer geholpen. Strenger wordt Wiersma bij kwetsbare natuurgebieden zoals de Veluwe en De Peel. Daar komt een regionale aanpak, met onder meer een regeling voor boeren om vrijwillig te stoppen en 'extensivering', oftewel minder dieren per hectare.

Stikstofexpert is kritisch

Ralph Frins is universitair hoofddocent omgevingsrecht aan Tilburg University en een van de stikstofexperts in Nederland. Hij is kritisch: "De recente uitspraken van de Raad van State en de rechtbank in de Greenpeace-zaak maken duidelijk dat er nu stappen gezet moeten worden. We weten al decennia dat er maatregelen nodig zijn, maar de stappen tot nu toe zijn veel te klein."

Volgens hem lijkt het erop dat Wiersma het laat aankomen op nieuwe rechtszaken. En dan moet je, zo zegt Frins, kunnen aantonen dat je als overheid voldoende stappen zet. "De landsadvocaat zegt zelf dat dit pakket hooguit in een paar gebieden kan werken. Nota bene de landsadvocaat, die de overheid ook heeft verdedigd in de recente Greenpeace-zaak, waartegen het kabinet in beroep gaat."

'Dit is nieuw kleuterplan'

Milieuactivist Johan Vollenbroek oordeelt vernietigend over de plannen. Het was zijn organisatie MOB die de zaak aanspande tegen het PAS-systeem, waarin de Raad van State de ingrijpende 'stikstofuitspraak' deed. "Ook dit nieuwe kleuterplan is in strijd met de habitatrichtlijn. De eerstkomende 5 jaar gaat Nederland niet van het slot, omdat er gewoon geen stikstofruimte is om vergunningen te verstrekken."

Hij noemt het 'bizar' dat het kabinet de eisen van de rechter negeert. De rechtbank heeft volgens hem duidelijk gemaakt dat Nederland in 2030 de helft minder stikstof moet uitstoten, en niet pas in 2035. Minister Wiersma laat hem geen andere keuze dan een juridische weg te bewandelen, vindt Vollenbroek. "Onze intentie is simpel: we willen de natuur redden."

'Chantage door MOB'

Maar volgens melkveehouder Chantal gaat de wens om de natuur te redden ten koste van bedrijven zoals die van haar. "We hebben het idee dat wij heel goed bezig zijn. We hebben extra land per koe en we doen aan natuurbeheer, met drones vliegen we over het land om nesten te beschermen."

De boerin vindt het daarom onbegrijpelijk dat Vollenbroek en zijn milieuorganisatie via de rechter probeert af te dwingen dat zij moet stoppen haar bedrijf. "Ze zijn niet tevreden over het pakket van de minister. En dan chanteren ze de minister door boeren aan te pakken. En de natuur is er nog steeds helemaal niks mee opgeschoten."

Bij kabinet aankloppen?

"Zij moet met haar zorgen bij zowel de provincie als het kabinet aankloppen", reageert Vollenbroek. "Ik hoop dat zij gaat inspreken in de Tweede Kamer, laat weten dat dit plan het niet gaat redden. Ik hoop dat ze dat gaan doen, want dat betekent dat als er echt een goede oplossing komt, wij kunnen stoppen met al onze procedures."

Hij zegt dat MOB jaren geleden al een plan heeft ingediend voor 'een complete herstructurering van de landbouw, waarbij de stikstofuitstoot fors omlaag gaat'. Dat zou volgens hem 24 tot 30 miljard euro kosten. "Economisch gezien levert het winst op. Nederland zou volgens een economische studie welvarender zijn met een veel kleinere veestapel. Je moet eventjes flink investeren, maar dan hebben we ook wat. En dan komen we van het stikstofslot."

Friese verzetstrijders brachten tijdens de Tweede Wereldoorlog talloze, vaak Amsterdamse, Joden naar de dorpen Bontebok en De Knipe. 80 jaar later leeft de geschiedenis daar nog enorm, vooral bij mensen die de oorlog zelf hebben meegemaakt.