Waarom Iran Rusland steunt in de oorlog met Oekraïne

De Verenigde Staten willen dat er onderzoek wordt gedaan naar het gebruik van Iraanse drones door Rusland, in de oorlog met Oekraïne. Waar komt deze samenwerking tussen deze landen vandaan? We vroegen het Iran-expert Erwin van Veen.

Volgens de VS krijgen de Russen op een militaire basis op de door Rusland geannexeerde Krim hulp van Iraanse technici. De VS wil dat de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties dit onderzoek start. Eerder deden het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland in brieven aan de VN een soortgelijke oproep.

Niet de hoofdzaak

Ondertussen ontkent Iran dat het drones levert aan Rusland, maar volgens de Verenigde Staten is er genoeg bewijs dat Rusland wel Iraanse drones inzet. Dat Iran Rusland helpt in de oorlog met Oekraïne lijkt in eerste instantie niet heel vanzelfsprekend. "Voor de Russen is het de hoofdzaak, en voor Iran is het maar een sideshow", zegt Iran-deskundige Erwin van Veen van het Clingendael Instituut.

In het verleden hebben Rusland en Iran het namelijk vaak met elkaar aan de stok gehad, vertelt Van Veen. Maar nu zijn de landen een soort 'concullega's' volgens hem. "Op bepaalde fronten werken ze samen. Hun belangen overlappen op een aantal punten, en ze kunnen elkaar daar niet tegenwerken."

Midden-Oosten

"De kern van de buitenlandse politiek van Iran ligt eigenlijk in het Midden-Oosten. Dat gaat over de controle over Syrië, Libanon en Irak, allemaal landen die Iran eigenlijk gebruikt als een soort van strategische diepte om zichzelf te verdedigen. Dat stelt ze in staat om Israël bijvoorbeeld aan te vallen", legt Van Veen uit.

"Dat is waar het Iran eigenlijk om gaat. Maar in Syrië is Rusland een belangrijke bondgenoot en ze zullen niet willen zien dat Rusland het conflict in Oekraïne echt verliest. Dat zou voor Iran ook verlies opleveren, omdat ze dan ook minder steun van Rusland op andere fronten hebben."

Wapens testen

Daarnaast zitten er ook wel een paar praktische voordelen aan het helpen van Rusland, zegt de expert. "Ten eerste scoren ze hiermee punten bij het Kremlin, die ze in de toekomst zouden kunnen incasseren voor een wederdienst."

"Ten tweede hebben ze een kans hun wapentuig, en misschien straks zelf ook raketten, te testen. Die hebben ze decennialang ontwikkeld en nu komen ze grootschalig in actie. En tot slot heeft dit een afschrikwekkend effect op concurrenten van Iran in de regio. Die landen zullen dan wel twee keer nadenken voordat ze ruzie gaan maken."

Ondersteuning bieden

Dat er Iraanse technici rondlopen in militaire bases, vindt Van Veen niet heel verrassend. "Het is gebruikelijk dat bij elke grote leverantie van complex militair materieel, zoals de drones waar het nu over hebben, dat er een aantal militairen meekomen om ondersteuning te bieden bij het in operationeel gebruik nemen van het materiaal."

"Dat doen de Amerikanen en de EU ook, aan de kant van Oekraïne", voegt Van Veen toe. "Dat zijn geen grondtroepen die echt het gevecht aan gaan."

Raketten in de strijd

Toch sluit Iran-deskundige Van Veen een nauwere samenwerking tussen Iran en Rusland nog niet uit. Dan gaat het dus niet om grondtroepen, maar om meer wapens.

"Meer drones of zelfs raketten zijn goed mogelijk, daar wordt nu al over gespeculeerd. Maar dat Iraanse troepen zich in de strijd gaan mengen, acht ik vrij onwaarschijnlijk."