Een meerderheid in de Tweede Kamer lijkt af te willen van tijdelijke huurcontracten omdat die te veel onzekerheid aan huurders zouden geven. Woningmarktexpert Peter Boelhouwer beantwoordt jullie vragen over de wenselijkheid van zulke contracten.

PvdA en ChristenUnie hebben een wetsvoorstel ingediend om tijdelijke huurcontracten te verbieden. Die zijn sinds 2016 toegestaan, maar zouden huurders te veel onzekerheid geven. Hoe zit dat? Hoogleraar huisvestingssystemen aan de TU Delft Peter Boelhouwer beantwoordt jullie vragen. "Door vaste contracten weer als norm te stellen, kan de rechtspositie van huurders worden versterkt", zegt hij.

1. Wat zou het afschaffen van tijdelijke huurcontracten oplossen?

"Het biedt veel meer zekerheid voor huurders, dat is het belangrijkste", zegt Boelhouwer. Op dit moment mogen woningen maximaal twee jaar tijdelijk verhuurd worden. Initiatiefnemers van het wetsvoorstel Henk Nijboer (PvdA) en Pieter Grinwis (ChristenUnie) willen af van de 'wegwerpcontracten', omdat ze huurders stress en onzekerheid zouden geven.

Ook leiden tijdelijke contracten tot hogere huurprijzen. Verhuurders mogen bij wisselingen van bewoners namelijk de huurprijs verhogen. En dat gebeurt: bij nieuwe bewoners stijgt de huurprijs van een woning bijna vier keer sneller dan bij zittende huurders, blijkt uit cijfers van het CBS. In 2020 was dit gemiddeld 9,5 procent vergeleken met 2,4 procent.

"Daarnaast hopen gemeenten dat de voorgestelde wet kan zorgen voor meer veiligheid en verbondenheid in wijken. De gedachte is: als mensen langer in dezelfde wijk wonen, zijn ze meer bereid om te investeren", legt Boelhouwer uit.

2. Wie heeft ooit bedacht dat tijdelijke contracten een goed idee zouden zijn?

In 2016 introduceerde toenmalig minister voor Wonen Stef Blok de tijdelijke contracten als oplossing voor het woningtekort. De contracten zouden de doorstroom bevorderen en zouden 'nieuw aanbod kunnen lostrekken', doordat het gemakkelijker zou worden om leegstaande huizen of panden te verhuren.

Er zijn sindsdien inderdaad meer huurwoningen bijgekomen, weet de woningmarktexpert. En inmiddels wordt 47 procent van de woningen met een tijdelijk in plaats van vast huurcontract aangeboden, blijkt uit onderzoek van Investico uit 2020. "Maar je kunt niet aantonen dat de extra huurwoningen een gevolg zijn van het toegenomen aantal tijdelijke contracten. Waarschijnlijk was het zonder die nieuwe huurwet ook wel gebeurd. Er zijn bijvoorbeeld extra huurwoningen bijgebouwd, en sommige koopwoningen zijn omgezet in huurwoningen."

Boelhouwer vindt dat we te snel afscheid hebben genomen van de vaste contracten. "Woonzekerheid is heel belangrijk. Je zou tijdelijke contracten kunnen instellen in een woningmarkt waar genoeg keuze is. Maar in de huidige krappe markt is het onverantwoord. Wie zijn woning uit moet, vindt echt niet zo snel een nieuwe."

3. Welke nadelen zou een verbod op tijdelijke huurcontracten hebben voor verhuurders?

"Verhuurders zijn huiverig dat ze moeilijk afkomen van lastige huurders", denkt Boelhouwer. "Ze willen na 1 of 2 jaar kunnen beoordelen of de huurder er geen potje van maakt. En als dat niet kan, zijn ze minder geneigd om te gaan verhuren."

Boelhouwer vindt dit niet zo'n sterke redenering. "Je maakt mij niet wijs dat verhuurders dan hun huis leeg laten staan. Je moet gewoon van tevoren, bij aanvang van het contract, een goede selectie doen. Dat is nou eenmaal het risico van het vak. En als huurders echt overlast veroorzaken of de huur niet betalen, kun je ze er altijd nog uitzetten. Daar is dan een wettelijke grond voor, ook bij vaste contracten."

4. Wanneer mag tijdelijke verhuur nog wel?

In het wetsvoorstel komen een aantal uitzonderingen te staan op het verbod, bijvoorbeeld voor ouderen en studenten. Voor hen zouden tijdelijke contracten nog wel mogelijk zijn, maar de maximale looptijd van zulke contracten gaat wel van 2 naar 5 jaar.

Ook zouden tijdelijke contracten nog toegestaan blijven bij woningen die slechts een korte periode beschikbaar zijn, zoals anti-kraakpanden. "Dat is ook wel heel nuttig, om die mogelijkheid te blijven hebben", vindt Boelhouwer. "Als er bijvoorbeeld sprake is van urgentie. Als je snel een woning moet vinden, dan kun je zeggen: 'Beter iets dan niets.' Dan is een tijdelijke woning erg fijn, en kun je vanuit daar verder zoeken naar iets anders."

Het blijft ook mogelijk om je eigen woning tijdelijk te verhuren, als je bijvoorbeeld een periode naar het buitenland gaat. "Maar dan moeten beide partijen wel weten dat de verhuur voor bepaalde tijd is. Dat is een ander vraagstuk dan de tijdelijke huurcontracten waardoor mensen in onzekerheid zitten."

5. Hoe staan de verschillende politieke partijen tegenover het wetsvoorstel?

"In principe denk ik dat er wel een meerderheid komt voor het voorstel", zegt Boelhouwer. "Maar minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting kwam vorige week ook opeens met een eigen wetsvoorstel. In zijn voorstel worden tijdelijke contracten niet volledig verboden, maar mogen gemeenten wel bepaalde wijken aanwijzen waarin de contracten worden verboden. Dat is wenselijk voor 'zwakkere' wijken waarin de leefbaarheid laag is."

"Er liggen nu dus twee voorstellen: eentje van de Kamer en eentje van de minister. Of het Kamervoorstel wordt aangenomen, is dus afhankelijk van de opstelling van het CDA. De VVD is sowieso tegen, en alle linkse partijen steunen het", legt hij uit.

Het debat over het wetsvoorstel van PvdA en ChristenUnie gaat op een later moment verder. Initiatiefnemers Nijboer en Grinwis kunnen dan reageren op de vragen van de andere Kamerleden. Daarna wordt er gestemd en wordt duidelijk of er daadwerkelijk een verbod op tijdelijke huurcontracten komt.