Het eigen risico afschaffen: regelmatig komt dat plan voorbij. Zo ook in de afgelopen verkiezingsperiode. Maar hoeveel zou het kosten? Een bedrag van 3,4 miljard wordt wel genoemd, maar ook 6 miljard komt voorbij. We vroegen experts wat er klopt.

In een opinieartikel in het AD sprak voormalig hoofd Financiën van de Gemeente Amsterdam, Liesbeth van den Berg, over een bedrag van 3,4 miljard. Zoveel zou het kosten om het eigen risico af te schaffen. Volgens haar klopt het cijfer van 6 miljard niet, waar bijvoorbeeld minister Ernst Kuipers van Volksgezondheid het over heeft.

Zorg mijden

Een reden dat het veel gaat over afschaffen, is dat mensen met een kleine portemonnee zorg mijden door het eigen risico. Dit kunnen zij simpelweg niet altijd betalen. Toch heeft het eigen risico drie functies, legt hoogleraar gezondheidseconomie Wim Groot uit. "Ten eerste gaat het om de vraag of het redelijk is dat mensen die zorg gebruiken, ook een deel van die kosten uit eigen zak betalen."

"De tweede functie is dat het onnodig zorggebruik voorkomt. In België noemen ze de eigen bijdrage niet voor niets 'remgelden'. De derde reden is dat het eigen risico niet tot de collectieve lastendruk behoort. Als je het eigen risico afschaft en de premies verhoogt dan betekent dat dat de collectieve lastendruk omhoog gaat."

Bekijk ook

Hogere premie bij afschaffen

Kortom: zou het eigen risico er niet meer zijn, dan moet iedereen maandelijks een hogere premie betalen. Zorgverzekeraars Nederland laat in een schriftelijke reactie weten hoeveel dat zou zijn. "Als de Tweede Kamer besluit dit via de premie te verrekenen, dan betekent dat voor elke premiebetaler minimaal 20 tot 35 euro premieverhoging per maand. Wat de implicaties voor zorgverzekeraars zijn moet bij afschaffing worden bekeken."

De extra kosten die nu door het eigen risico worden gedekt, maar bij afschaffing niet meer, daar gaat het eerder genoemde bedrag van 3,4 miljard over.

Waarom beide bedragen kloppen

Dat bedrag klopt dus, maar tegelijkertijd geldt dat volgens Groot óók voor het bedrag van 6 miljard. "Als het eigen risico wordt afgeschaft, dan verwacht het CPB dat mensen meer van zorg gebruik zullen maken, omdat de financiële rem op zorggebruik wegvalt. Mensen zullen dus vaker naar de dokter of het ziekenhuis gaan, of meer geneesmiddelen gebruiken."

De kosten van dat zorggebruik schat het CPB op zo'n 2,5 miljard. Tel je dat op bij de eerder genoemde 3,4 miljard, dan komt het totaal aan extra kosten dus op ongeveer 6 miljard. En zo kan het dus dat beide bedragen kloppen.

Bekijk ook

9 procent eigen bijdrage

Maar is het bedrag dat Nederlanders nu aan het eigen risico betalen eigenlijk hoog? Volgens hoogleraar Wim Groot komt bij ons zo'n 9 procent van de totale zorgkosten uit eigen zak. "Overigens is dat niet alleen het eigen risico, maar bijvoorbeeld ook de eigen bijdrage die mensen betalen voor het verpleeghuis of voor andere vormen van zorg."

Vergeleken met andere landen is dat percentage niet overdreven hoog, legt hij uit. "In vergelijking met andere, met name Europese landen, zijn de eigen bijdragen in Nederland laag. Samen met Frankrijk zijn wij het land met de laagste eigen bijdrage. In Duitsland ligt het op 12 procent, in België op 18 en in Zwitserland zelfs op 22 procent."

'Non-discussie'

De discussie over het afschaffen van het eigen risico valt dan ook niet bij iedereen in goede aarde. Zorgeconoom Marcel Canoy hoopt dat die discussie voor eens en altijd begraven kan worden. "Het is kennelijk erg populair om hiervoor te pleiten en dat zal in de toekomst niet anders zijn."

"Maar ik vind het wel een beetje jammer, want er zijn veel grotere, urgentere problemen in de zorg waar oplossingen voor gevonden moeten worden. Het is jammer dat er zo veel tijd verspild wordt aan een non-discussie."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.