De kiezers van de VVD en de PvdA vinden het een goede zaak dat hun partijen met elkaar een kabinet proberen te formeren. Vrijwel alle VVD-stemmers vinden het wenselijk of acceptabel (98 procent). Onder de aanhang van de PvdA is vrijwel evenveel steun (96 procent).

Dit blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder 24.000 mensen, waaronder 5000 VVD-stemmers en 6000 PvdA-stemmers. Beide achterbannen vinden het niet nodig dat er nog een derde partij, zoals het CDA of D66 bij komt.

Ondanks het feit dat veel kiezers strategisch op VVD of de PvdA hebben gestemd om te voorkomen dat de ander het grootst zou worden heeft vrijwel niemand spijt van zijn stem. Zowel de VVD-stemmers (77 procent) als de PvdA-stemmers (67 procent) hebben er vertrouwen in dat een kabinet van VVD en PvdA de economische crisis op een goede manier gaat aanpakken.

Zorg en hypotheekrente knelpunten

In het onderzoek werd ook de vraag voorgelegd op welke terreinen Rutte en Samsom absoluut geen concessies mogen doen tijdens de onderhandelingen. De PvdA-stemmers maken zich vooral sterk voor de gezondheidszorg: ze willen minder marktwerking en een meer inkomensafhankelijke zorg. Ook moet het ontslagrecht blijven zoals het is en mag de hypotheekrenteaftrek wat hen betreft aangepakt worden. De VVD-kiezers benadrukken dat de hypotheekrenteaftrek juist behouden moet blijven voor bestaande gevallen. Zij willen de gezondheidszorg niet inkomensafhankelijk maken en de belastingen voor de rijken mogen niet verhoogd worden. Ook op het gebied van ontwikkelingssamenwerking staan de kiezers van PvdA en VVD tegenover elkaar.

De Jager moet blijven

VVD-senator Heleen Dupuis opperde eerder het idee om Jan Kees de Jager minister van Financiën te laten blijven zonder dat het CDA in de regering zit. Van alle kiezers vindt 56 procent dit een goed idee. Ook de kiezers van VVD en PvdA reageren positief: 80 procent van de VVD-stemmers vinden dit een goed plan, van de PvdA-kiezers is dit 44 procent. 42 Procent van de PvdA-stemmers vindt het een slecht plan.

Driekwart (72 procent) van alle kiezers verwacht dat het kabinet van VVDen PvdA ook daadwerkelijk rond gaat komen. Dit zou dan binnen 8 weken gebeuren. 21 Procent denkt dat de formatiepoging nog gaat stranden.

Over het onderzoek

Het onderzoek werd uitgevoerd onder het EenVandaag Opiniepanel. Aan het onderzoek deden 24.000 mensen mee, waaronder 5000 VVD-stemmers en 6000 PvdA-stemmers.

Panelleden krijgen ongeveer een keer per week een uitnodiging om aan een peiling mee te doen. Op de meeste onderzoeken respondeert 60 tot 70 procent van de panelleden.

Het Chinese techbedrijf Huawei is in opspraak geraakt door betrokkenheid bij een nieuw corruptieschandaal. Lobbyisten van Huawei zouden Europarlementariërs hebben omgekocht. De politie heeft inmiddels huiszoekingen gedaan en meerdere personen aangehouden.

De stikstofaanpak van het oude kabinet is afgeschaft, maar nieuw, duidelijk beleid ontbreekt tot nu toe. Hoe nu verder? Dat vraagt onder meer branchevereniging Bouwend Nederland zich af. Minister Keijzer zet vooral in op juridische aanpassingen.

Een paar jaar geleden heeft dertiger Jan-Pieter van Laar het bouwbedrijf van zijn vader en oom overgenomen. "Het is echt een familiebedrijf, ondertussen al in de vierde generatie. We hebben 25 man in dienst en doen aan nieuwbouw, verbouwingen, renovaties, echt van alles. In 2031 hopen we het honderdjarige bestaan van het bedrijf te kunnen vieren."

'Iedereen staat in de wachtstand'

Maar de jonge ondernemer uit Wapenveld heeft zorgen. De impasse in de stikstofcrisis zorgt er volgens brancheorganisatie Bouwend Nederland voor dat zo'n 30 procent van alle nieuwbouwprojecten op de tocht komen te staan. En dat merkt ook Van Laar.

"Iedereen staat in de wachtstand. Hoe moeten we omgaan met de stikstofregels, wat kan nog wel, wat niet? De gemeente rondt geen bestemmingsplannen meer af, wij krijgen geen vergunningen meer. Ook niet voor projecten waarbij we totaal geen problemen hadden verwacht."

240.000 woningen kunnen niet gebouwd worden

Bouwend Nederland maakt zich al jaren zorgen over het gebrek aan daadkracht om de stikstofcrisis aan te pakken. "We hebben nu in kaart gebracht welke Natura 2000-gebieden er slecht aan toe zijn door stikstof. En deze informatie combineerden we met de concrete woningbouwplannen in Nederland", vertelt Jelmer Alberts, directeur belangenbehartiging van Bouwend Nederland.

"Dan zie je op die kaart hoe ontzettend veel van deze bouwprojecten te dicht bij stikstofgevoelige natuur liggen", gaat Alberts verder. "Doordat het stikstofprobleem niet wordt opgelost krijgen deze projecten geen vergunning. Tot 2030 gaat het om maar liefst 244.000 woningen die hierdoor niet gebouwd kunnen worden. Dat is echt heel erg schrikken. We wisten al dat de impact van stikstof op de woningbouw en infrastructuur groot was, maar niet dat het er zo dramatisch uitziet."

'Met geitenpaadjes niet meer op te lossen'

De brancheorganisatie wil dat het kabinet eindelijk met een doortastend plan komt. "We weten alles al, alle data zijn bekend, met geitenpaadjes valt dit niet meer op te lossen", zegt Alberts. "We stormen nu recht op een betonnen muur af."

"De stikstofuitstoot moet omlaag, de betrokken ministeries moeten nu met een plan komen", benadrukt de woordvoerder van Bouwend Nederland. "En elke sector moet zijn eigen 'fair share' pakken."

'Zitten met de gebakken peren'

"Iedereen is nu aan zet, ook de bouw", vindt ook bouwondernemer De Laar. "Maar onze sector heeft feitelijk heel weinig stikstofuitstoot, en toch zitten wij nu wel met de gebakken peren. Heel Nederland heeft hierdoor een probleem."

In Nederland is de landbouw, en dan met name de intensieve veehouderij, veruit de grootste bron van stikstofuitstoot, vooral in de vorm van ammoniak. Daarnaast dragen wegverkeer, scheepvaart, luchtvaart en de industrie bij aan de stikstofcrisis. En in beperkte mate draagt ook de bouw zelf bij aan het probleem.

'Kabinet moet eruit komen'

In januari bepaalde de rechtbank in Den Haag opnieuw dat de Nederlandse overheid meer moet doen om schade aan de natuur door stikstof te voorkomen.

Bouwend Nederland snapt het vonnis: "De enige manier om echt uit deze crisis te komen is structurele uitstootvermindering", zegt Alberts. "Ik hoop echt dat dit kabinet eruit komt. Het moet gewoon opgelost worden."

'Ik wil de 100 jaar met ons bedrijf halen'

"Met alleen de kleine projectjes halen we het niet", laat de bezorgde Van Laar weten. "We stoppen zo veel werk in de grotere plannen en projecten. Het wordt nu echt tijd dat we uit de wachtstand mogen komen en weer mogen bouwen."

Ondanks alle zorgen blijft Van Laar optimistisch: "Ik wil de 100 jaar met ons bedrijf halen. Bouwen is mij met de paplepel ingegoten, ik vind dit werk zo leuk. En ik kan ook helemaal niets anders."

Minister: 'Rekenkundige grens voor stikstofuitstoot aanpassen'

"We willen iets doen aan de juridische werkelijkheid die we met z'n allen hebben gemaakt", reageert minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening op de nieuwe cijfers van Bouwend Nederland. "En er moeten maatregelen worden genomen om de stikstofuitstoot omlaag te brengen."

"Heel veel huizen kunnen er gelukkig wél gebouwd worden. En we willen de rekenkundige ondergrens aanpassen, dan kan weer meer."