radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Trump, Brexit, Front National: takken van dezelfde boom

Trump, Brexit, Front National: takken van dezelfde boom

‘Autoritair populisme’ is een opkomende kracht bij kiezers in Europa en zou zomaar eens het bepalende politieke fenomeen van het volgende decennium kunnen worden.

In de jaren 1980 werd het gebruik van een nieuwe wetenschappelijke term gemeengoed onder sommige politicologen bij het beschrijven van de politiek van Ronald Reagan en Margaret Thatcher: "autoritair populisme" (AP). Deze term is gebaseerd op de theorie dat zij en hun supporters een aantal opvattingen deelden: cynisme over mensenrechten, anti-immigratie, een anti-EU-standpunt in Groot-Brittannië en een sterke nadruk op verdediging als onderdeel van een breder buitenlands beleid.

Reagan en Thatcher waren niet meer aan de macht aan het eind van de jaren 80 en met opvolgers als Bill Clinton en Tony Blair, die een andere stijl van politiek beoefenden, werd de term marginaal. In de afgelopen jaren zagen we echter het populisme terugkeren naar de voorhoede van de politiek, toegejuicht door partijen als UKIP in het Verenigd Koninkrijk, de AfD in Duitsland, het Front National in Frankrijk - en, natuurlijk, Donald Trump in de Verenigde Staten.

Als reactie daarop suggereren sommigen dat de politiek nu veel ingewikkelder zou kunnen zijn dan de oude "links versus rechts" categorisering. In plaats daarvan moeten we nu praten over bijvoorbeeld "autoritair populisten vs. de elites" of “establishment vs. de rest”.

Met dit in het achterhoofd deed YouGov samen met politieke wetenschapper David Sanders van de Universiteit van Essex een onderzoek in twaalf Europese landen naar de lay-out van het politieke landschap vanuit dit nieuwe perspectief.

De resultaten kunnen reden tot bezorgdheid zijn voor de politici in de reguliere gevestigde partijen over het hele continent. Uit het onderzoek is gebleken dat in acht van de twaalf landen, bijna de helft van de kiezers - zo niet meer - autoritair populistische standpunten heeft.

De gevolgen voor electoraal succes kunnen enorm zijn. Terwijl in elk van de twaalf landen momenteel een variant van het "liberale links" het grootste politieke blok vormt, vertegenwoordigen de gecombineerde AP-kiezersgroepen in zeven landen een potentieel grotere electorale kracht. Mocht een politicus of partij in staat zijn om de aanzienlijke aantallen van AP-kiezers te verenigen onder één vlag, dan zijn ze een ??serieuze tegenstander voor de gevestigde politieke orde.

De uitdaging die AP vormt voor de liberale consensus is verschillend in elk land. In het Verenigd Koninkrijk kan het zorgen voor het type Brexit dat het land nastreeft. In Frankrijk en Duitsland zijn volgend jaar verkiezingen en vooral in Frankrijk sympathiseert een groot deel van de kiezers met AP. Als het een kandidaat lukt deze groep achter zich te krijgen, kan het ernstige gevolgen hebben voor niet alleen Frankrijk, maar voor heel Europa.

Zelfs als AP-politici niet aan de macht komen, is het duidelijk dat de druk van de kiezers met AP-visies groot genoeg is om invloed uit te oefenen op landen over het hele continent in de nabije toekomst. Welke concessies autoritair populistische partijen kunnen winnen van de meer gevestigde politieke partijen valt nog te bezien, maar ze kunnen enorm groot zijn.

Er is echter een zeer reële kans dat de opkomst van autoritair populisme het bepalende politieke fenomeen van het volgende decennium kan zijn. Niet alleen in Europa, maar ook in andere ontwikkelde democratieën.

Autoritair populisme in Groot-Brittannië - de vier takken van de Britse politiek

In Groot-Brittannië heeft bijna de helft van de kiezers (48%) autoritair populistische standpunten. De data suggereert dat er vier verschillende takken zijn van de Britse kiezers - waarvan twee autoritair populistische standpunten en twee een liberale visie hebben.

De grootste groep is de liberale linkerzijde, die samen ongeveer 37% van de Britse kiezers vormt. Deze groep heeft de minste kans om een hard buitenlands beleid te willen, is het minst kritisch op mensenrechten en het meest pro-immigratie. Ze zijn ook veel linkser dan de andere groepen. Op het links-rechts spectrum, waarbij 0 staat voor zeer links en 10 voor zeer rechts, scoren ze ongeveer 3.

Het andere niet-AP blok is het liberale centrum-rechts. Ze zijn de kleinste van de vier groepen met ongeveer 15% van de Britse kiezers. Ze zijn iets meer pro-EU dan het liberale, pro-EU links, maar hun standpunten zijn meer uitgesproken in de andere drie categorieën. Op de links-rechts schaal scoren ze ongeveer een 6.

De twee AP-groepen zijn de matige AP, die samen 29% van de Britse kiezers vormen, en de rechtervleugel, de sterke AP, die 19% van de kiezers uitmaakt. Beide blokken zijn even anti-immigratie, terwijl de rechtervleugel sterkere standpunten heeft over de rest van de drie categorieën. De matige AP scoort ongeveer 5 op de links-rechts schaal en de sterke AP nadert een 8.

Leeftijd en AP

De twee liberale blokken bestaan uit jongere kiezers dan de AP-groepen. Bijna een kwart (24%) van de mensen in de liberale linkerzijde is jonger dan 30 jaar - ongeveer drie keer zoveel als in de matige AP (9%) of in de sterke AP (8%).

Aan de andere kant van het spectrum is een volle 42% van de rechtervleugel en 35% van de matige AP 60 jaar of ouder. Daar tegenover staat dat slechts 24% van het liberale links en 30% van het liberale centrum-rechts in deze leeftijdsgroep valt.

Onderwijs

Degenen met autoritair populistische standpunten hebben de neiging om minder goed opgeleid te zijn dan mensen uit de twee liberale groepen. Vier op de tien in het matige AP-blok heeft een laag opleidingsniveau, net als een kwart (24%) van de sterke AP-groep.

Dit is in tegenstelling tot de liberale blokken. Meer dan vier op de tien (44%) van de liberale linkse groep heeft een hoog opleidingsniveau, net als een derde van de mensen in de liberale centrum-rechtse groep. Slechts een kwart (24%) van de mensen in de sterke AP en 17% van de mensen in de matige AP heeft een hoog opleidingsniveau.

AP-draagvlak onder Britse partijen

AP-kiezers vormen een groot deel van de twee rechtse partijen in het Verenigd Koninkrijk: de Conservatieven en UKIP. 97% van de UKIP-kiezers heeft AP-standpunten, waarvan 59% in de matige AP-groep zit en de overige 38% in de sterke AP. De conservatieve partij bestaat uit een bijna identiek deel van de sterke AP-kiezers met 39%, maar ze hebben veel minder matige AP-kiezers (29%) en veel meer liberaal centrum-rechtse kiezers (25%).

De twee belangrijkste linkse politieke partijen van Groot-Brittannië daarentegen hebben veel minder AP-kiezers. Ongeveer 17% van de Labour-kiezers en 16% van de liberaal-democratische kiezers horen bij de matige AP. Slechts 1% van de liberale democraten hebben sterke AP-standpunten en die groep is nog kleiner in de Labour partij.

Natuurlijk zijn de kiezers van de partijen van zeer verschillende omvang. Kijkend naar de politieke takken van Groot-Brittannië vanuit een andere hoek worden twee groepen - de sterke AP en het liberale centrum-rechts - gedomineerd door conservatieve kiezers. Driekwart van de sterke AP-kiezers in het Verenigd Koninkrijk zijn conservatieven en nog eens 21% is UKIP-kiezer.

De matige AP is een veel meer gemengde groep, maar ook hier zijn de conservatieven de grootste groep met 42%. Het grootste deel van de rest van de matige AP komt van UKIP (25%) en Labour (21%). Een vleugje liberale democraten en andere kiezers ronden deze groep af.

Autoritair populisme in Europa

Hoewel de opkomst van autoritair populistische sentimenten in Groot-Brittannië natuurlijk een belangrijke factor is voor de toekomst van het land, zou ook de opkomst van autoritair populisme in de rest van Eurp[a een grote impact kunnen hebben op de toekomst van Groot-Brittannië.

Het meest voor de hand liggende is de Brexit. Onder de meerderheid van de Euorpese landen hangt het AP-sentiment samen met anti-Europese standpunten (maar niet alle landen - in Roemenië hebben alle kiezers AP-standpunten, maar ze zijn ook allemaal pro-EU). Er is een reëel gevaar voor Groot-Brittannië dat de EU-leiders ervoor zullen zorgen dat Groot-Brittannië een slechte Brexit-deal krijgt, om aan hun eigen AP-kiezers te laten zien dat het leven buiten de EU een onaantrekkelijk vooruitzicht is.

Een andere uitkomst is dat het autoritair populisme in één of meer Europese regeringen komt en dat dit eindigt in de ondergang van de EU zelf. Alle Brexit onderhandelingen zullen vervolgens overbodig zijn en Groot-Brittannië en de rest van de wereld zullen worden ondergedompeld in onzekerheid.

Nergens is dit gevaar duidelijker dan in Frankrijk. In Frankrijk, net als in het Verenigd Koninkrijk, vormt het liberale links 37% van de kiezers. In tegenstelling tot het VK heeft de rest, 63% van de kiezers, autoritair populistische standpunten. Met presidentsverkiezingen in het begin van 2017, zal veel afhangen van hoe deze AP-kiezers zich in de eerste stemronde gaan gedragen.

Mochten de AP-kiezers meer richting de kandidaat van de extreemrechtse Front National partij Marine Le Pen gaan, zou dit kunnen betekenen dat Frankrijks centrum-rechtse partij, de Republikeinen, niet genoeg stemmen krijgt om de tweede ronde te halen. Hierdoor zou Le Pen een echte kans krijgen om het presidentschap te winnen.

Met één van de twee meest bepalende leden van de EU geleid door een extreemrechtse anti-EU president, zou een Le Pen-overwinning heel goed kunnen leiden tot dramatische gevolgen voor de Europese Unie.

De gebeurtenissen van 2016 impliceren dat de stijging van het autoritaire populisme de toekomst van Europa al aan het vormgeven is. Begrijpen wat deze stijging heeft veroorzaakt en hoe grote partijen omgaan met AP-kiezers zal een belangrijk aspect van de verkiezingen in 2017 zijn.

Dit onderzoek is uitgevoerd door YouGov UK. Klik hier voor de Engelstalige versie en uitgebreidere resultaten.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Hoe wordt de zwarte doos teruggevonden na een vliegtuigcrash? En andere vragen beantwoord

Hoe wordt de zwarte doos teruggevonden na een vliegtuigcrash? En andere vragen beantwoord
Een van de zwarte dozen die na de ramp met vlucht MH17 werden gevonden
Bron: AFP

In 2024 kwamen relatief veel burgers om bij vliegtuigongelukken, zoals afgelopen week in Kazachstan en Zuid-Korea. Bij zulke rampen kan het uitlezen van de zwarte dozen belangrijk zijn om de meest waarschijnlijke oorzaak van de crash te achterhalen.

Luchtvaartdeskundige Joris Melkert bij de TU Delft geeft antwoord op jullie vragen.

1. Waarom heet het de zwarte doos als hij oranje is?

"Daar zijn verschillende theorieën over", weet Melkert. "De meest waarschijnlijke verklaring gaat terug naar de begintijd van de elektronica. Apparaten waren toen als een mysterieus doosje: je zag wat erin ging en wat eruit kwam, maar wat er precies binnenin gebeurde, bleef een raadsel. Daarom werd het een 'black box' genoemd: een onbekend systeem."

De term bleef hangen, vooral in de luchtvaart. De zwarte doos is oranje gemaakt zodat die goed herkenbaar is, want in de natuur komt oranje nauwelijks voor. "Het is een opvallende signaalkleur, want behalve mandarijnen en sinaasappels zie je in de natuur weinig dat echt oranje is. Daarom valt het goed op, wat belangrijk is als je hem na een ongeluk snel wilt terugvinden."

2. Van welk materiaal wordt een zwarte doos gemaakt, zodat het alle soorten crashes kan doorstaan?

De zwarte dozen zijn ontworpen om extreme omstandigheden te overleven. "In principe is de doos zelf van staal", legt Melkert uit. "Dat maakt hem sowieso brandveilig." Maar de echte bescherming gaat verder dan alleen de buitenkant.

"De datachips, waar de informatie op staat, zitten op een printplaatje dat is ingespoten met lak. Hierdoor kan het tegen vocht. Daarna komt er een rubberen laag omheen, dan een laag zand, en dan nog een schoklaag", vertelt de deskundige. Ook de 3,5 millimeter dikke buitenste mantel van de doos is van staal. "Er zitten eigenlijk heel veel lagen omheen voordat je bij de chips komt."

Daarnaast zit de zwarte doos op een strategische plek in het vliegtuig: in de staart. "Daar heb je de minste kans dat hij een grote klap krijgt." Zelfs bij zware crashes blijft de kans groot dat de data intact blijft. "Die chips zullen dat wel overleven, daar ben ik wel optimistisch over."

info

Flight data recorder en cockpit voice recorder

Elk vliegtuig heeft twee zwarte dozen: de zogenoemde flight data recorder en de cockpit voice recorder.

De cockpit voice recorder neemt alle geluiden in de cockpit op. Dit gebeurt met vier microfoons op verschillende plekken in de cabine. "Je kunt horen wat de piloten tegen elkaar zeggen, wat ze met de verkeersleiding communiceren, maar ook alle andere geluiden in de cockpit", legt Melkert uit. "Zo kun je bijvoorbeeld horen of de motoren raar doen, als er toeters en bellen afgaan, of als de bemanning van de cabine binnenkomt om iets te vragen."

De flight data recorder slaat technische vluchtgegevens op, zoals signalen van de motoren en andere systemen van het vliegtuig. "Het registreert minimaal 88 verschillende signalen. Het houdt dus de hele techniek van het vliegtuig bij." Het doel van beide recorders is om te helpen bij het onderzoek naar vliegtuigongelukken. "Je probeert uit te vinden wat de meest waarschijnlijke oorzaak van het ongeluk is", vertelt de deskundige. "Dit begint altijd met het overwegen van mogelijke scenario's. Als een scenario niet klopt met de geluiden die je hoort, wordt het minder waarschijnlijk."

3. Hoe wordt een zwarte doos teruggevonden na een crash?

"Na een crash is het een kwestie van goed zoeken om de zwarte dozen te vinden. De oranje kleur gaat je daarbij helpen. Als een vliegtuig in het water terecht gekomen is, worden de zwarte dozen vaak opgespoord met behulp van een speciaal systeem: de pinger. Het is een kleine, grijze cilinder aan de buitenkant van de zwarte doos. Dit apparaat zendt een hoogfrequent signaal uit zodra het in contact komt met water."

"Als de pinger nat wordt, begint hij te piepen en dat signaal is met een onderwatermicrofoon te horen", gaat Melkert verder. "Je kunt hem duizenden meters verderop horen, maar na een maand is het signaal uitgeput." Daarna kan het terugvinden van de doos lastig zijn, zoals bijvoorbeeld bij de vermissing van vlucht MH370 van Malaysia Airlines in 2014, waar het nog steeds niet gelukt is om de doos te lokaliseren.

In gevallen waarin de doos wel wordt gevonden, worden de gegevens uitgelezen. Als de doos niet beschadigd is, kan de data eenvoudig worden gedownload via de juiste aansluiting. Maar als de doos beschadigd is, dan is er speciale apparatuur nodig. "Er zijn laboratoria in landen zoals de Verenigde Staten, Engeland, Frankrijk en Rusland die kunnen helpen bij het uitlezen van beschadigde zwarte dozen", vertelt de luchtvaartdeskundige. "Uiteindelijk gaat het om de gegevens die zijn opgeslagen op de data chips. Als je die hebt komt men meestal wel bij de vluchtgegevens. Maar dat duurt soms wel maanden."

info

EenVandaag Vraagt

In dit artikel zijn antwoorden verwerkt op vragen die zijn ingestuurd via EenVandaag Vraagt. Met EenVandaag Vraagt heb je invloed op wat we maken. Wil je meedoen? Download dan de Peiling-app van EenVandaag, ga dan naar 'Instellingen' en zet je notificaties voor EenVandaag Vraagt aan. Je vindt de vragen en antwoorden terug bij 'Doe mee'. De Peiling-app van EenVandaag is gratis te downloaden in de App Store of Play Store.

4. Waarom worden de gegevens van een zwarte doos niet altijd direct naar de cloud gestuurd?

"Op dit moment wordt er steeds meer gecommuniceerd met de buitenwereld via een systeem dat Aircraft Communications Adressing and Reporting System (ACARS) wordt genoemd, een soort sms voor vliegtuigen. Dit systeem moet altijd betrouwbaar werken en mag niet gevoelig zijn voor hackaanvallen", weet de luchtvaartdeskundige. "Van een zwarte doos weet je dat hij het eigenlijk altijd doet. Communiceren naar de cloud, zeker als je boven een grote oceaan vliegt is veel lastiger."

Hoewel de technologie om gegevens naar de cloud te sturen in de toekomst mogelijk is, is dit momenteel nog niet de standaard. "Als je gegevens naar de cloud stuurt, kan iemand dat herkennen en mogelijk inbreken."

Daarom is het huidige ACARS-systeem, waarbij vliegtuigen via satellieten communiceren of radiostations op het vasteland, betrouwbaarder. Dit systeem werd bijvoorbeeld al gebruikt toen een Air France-vliegtuig in 2009 in de Atlantische Oceaan neerstortte. "Het heeft 2 jaar geduurd voordat het wrak werd gevonden, maar dankzij satellietcommunicatie hadden we al eerder informatie over het vliegtuig."

Het nadeel van de huidige technologie is alleen dat het vliegtuigwrak gevonden moet worden om de gegevens te kunnen uitlezen. "Als het wrak niet wordt gevonden, kunnen de gegevens niet verkregen worden", legt Melkert uit. In de toekomst zou het mogelijk kunnen zijn om de gegevens van de zwarte doos direct naar de cloud te sturen, maar daarvoor moet het systeem volledig veilig en betrouwbaar zijn. "Ik verwacht dat we in de toekomst naar een combinatie gaan: de zwarte dozen aan boord houden en ook via een satelliet naar buiten communiceren."

Bekijk ook

5. Wat is de rol van de zwarte doos bij het onderzoeken van vliegtuigongelukken?

De zwarte doos is een belangrijk hulpmiddel bij het achterhalen van de oorzaak van een vliegtuigongeluk, maar het is niet 'de heilige graal'. "Het helpt ontzettend, maar het is één van de hulpmiddelen", legt Melkert uit. De zwarte doos geeft inzicht in de technische gegevens van de vlucht en de communicatie in de cockpit, maar er zijn altijd andere factoren die meehelpen bij het vormen van een compleet beeld. "De zwarte doos kan je vaak veel vertellen over wat er gebeurt is maar vertelt niet waarom dit gebeurt is. Dat laatste is erg belangrijk als je wil voorkomen dat in de toekomst dezelfde problemen nog een keer optreden met opnieuw een ongeluk tot gevolg."

Getuigenverklaringen en video-opnames kunnen belangrijke aanwijzingen geven, zoals in het geval van de crash in Zuid-Korea. "Daar zijn video-opnames gemaakt die helpen om de situatie beter te begrijpen", zegt Melkert. Ook de onderhoudsgeschiedenis van het vliegtuig, de betrokken monteurs, en wat overlevers van de crash hebben waargenomen, zijn belangrijk.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant