Elke euro omdraaien, honger hebben en amper rondkomen. Stella de Swart leefde jarenlang in armoede, maar kwam eruit. Ze vindt het daarom belangrijk dat succesverhalen als die van haarzelf veel meer verteld worden.

Zelf weet Stella precies hoe het is om in armoede terecht te komen. Haar armoedeproblemen begonnen in 2012, toen ze haar baan kwijtraakte. In hetzelfde jaar werd bij haar baarmoederhalskanker met complicaties geconstateerd.

'Leven valt in duigen'

3 jaar daarvoor was ze weggegaan bij haar toenmalige partner, met wie ze samen een koophuis had. "Je hele leven valt in duigen", zegt Stella. "Het voelde alsof ik mijn status kwijtraakte. En dat is dan ook zo erg voor je kinderen, dat zij ook in die armoedeval terechtkomen."

"Ik kwam via de ziektewet in de bijstand terecht, maar ik zat ook nog met dat koophuis", vertelt ze verder. "We waren samen hoofdelijk aansprakelijk, dus dat was heel erg lastig. Als je een koophuis hebt, mag je geen uitkering hebben. Dan zeggen ze bij de gemeente: 'Eet eerst je huis maar op, dan willen we je wel helpen.'"

'Armoede is onbespreekbaar'

Dat laatste houdt in dat Stella (een deel van) de overwaarde van haar huis zou moeten opnemen om aan geld te komen. "Toen kwam ik vast te zitten in een groot probleem. Ik kreeg schuldhulpverlening en ik heb 3 jaar in de wettelijke schuldsanering voor personen gezeten."

Ze vindt dat armoede onbespreekbaar wordt gemaakt. "Mensen vinden het moeilijk, niemand praat makkelijk over deze problemen. Als je in de min staat, zeg je dat niet zo snel. Maar we vertellen wél hoe succesvol we zijn, wat voor vakantie we gaan doen en hoe vaak we gaan skiën. We dragen echt zelf bij aan dat idee."

'Verkeerd beeld van armoede'

Volgens Stella is het beeld dat laagopgeleide mensen arm zijn, maar klopt dat niet: "Ik sprak laatst een vrouw, ze leeft met twee katten en die staan op 1. Ze is ingenieur en heeft een IQ van 140, maar mag niet meer dan 2 uur per dag werken omdat ze afgekeurd is."

"Veel mensen hebben het beeld dat mensen die hun huisdieren op 1 zetten shag-rokende gekken zijn", zegt ze verontwaardigd. "Maar ook hoogopgeleiden kunnen arm zijn. Bij mij denk je misschien ook niet meteen aan armoede als ik verzorgd binnenkom met mijn lippenstift. Maar dat is niet zo."

Verhalen van ervaringsdeskundigen

"Kijk gewoon naar de mens die tegenover je zit", roept ze op. "Als je wordt gezien als mens en er wordt gekeken naar de mogelijkheden, kan je sneller worden geholpen. Als de menselijke maat toegepast wordt, ben ik er helemaal van overtuigd dat dat goed gaat komen. En dat wordt nu niet gedaan."

Zelf vindt ze het ook belangrijk dat de verhalen van ervaringsdeskundigen zoals zijzelf worden gehoord. "Deel verhalen van mensen die wel uit de armoede zijn gekomen in plaats van huilie-huilie-verhalen. Inspireer juist met de positiviteit en laat dingen vanuit een ander perspectief horen."

Ondernemer in de bijstand

Sinds 2021 is Stella zelfstandig ondernemer. "Ik doe het pas kort, hoor. Daarvoor deed ik alles op vrijwilligersbasis." Ze kan nu gebruikmaken van Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz). "Je krijgt een renteloze lening van de overheid. Je leeft op bijstandsniveau, maar je bent in staat ondernemer te zijn. Het is een fijne manier om uit je bijstand over te kunnen stappen naar zelfstandig ondernemer."

Maar het wordt ondernemers die er gebruik van maken wel lastig gemaakt, vindt Stella. "Je moet per maand een omzet draaien. Die moet je doorgeven aan de gemeente en dat trekken ze dan van je uitkering op dat moment af. Ze lopen enorm achter met die berekeningen, dus als zelfstandige weet je niet waar je aan toe bent."

Justitie vervolgt vier vrouwen voor grafschennis op een begraafplaats in Leusden. Zij zouden daar bijna 4 jaar geleden een 'paranormale sessie' hebben gehouden bij kindergraven. Nabestaanden hopen er nu eindelijk achter te komen wat er precies is gebeurd.

De Palestijnse vlag of een regenboogvlag op het podium van het Eurovisie Songfestival? Dat is deze editie niet toegestaan: artiesten mogen alleen nog hun eigen vlag laten zien om 'politieke statements' te voorkomen. "De EBU is een bange organisatie."

De European Broadcasting Union (EBU) heeft het nieuwe vlaggenprotocol zelf niet bekendgemaakt, maar bevestigde wel berichten van de Deense omroep DR hierover. Hans Laroes, die jarenlang betrokken was bij de EBU als adviseur, vindt het een 'nogal onhandig' van de media-organisatie.

Vlag om identiteit te laten zien

De laatste jaren waren op het podium en in de green rooms - waar deelnemers wachten op de uitslag - nog verschillende vlaggen te zien, waaronder de Palestijnse vlag en de regenboogvlag. En op het podium nam zanger Nemo, die uiteindelijk won voor Zwitserland, vorig jaar de non-binaire vlag mee. Vlaggen zijn dan ook echt onderdeel van het Songfestival, zegt Laroes.

"Het hele Songfestival is erop gericht om mensen en landen en allerlei bevolkingsgroepen met elkaar te verbinden op een vrolijke manier. En dus ook mensen van allerlei identiteiten", legt hij uit. "En ik denk dat daarbij hoort dat die mensen ook hun identiteit laten zien. Dat kan via de vlag van je land, via de regenboogvlag en ook via een vlag waarin je Palestina steunt."

'Tegen geest van Songfestival'

Door het besluit van de EBU om alleen nationale vlaggen toe te staan op het podium kunnen deelnemende artiesten hun identiteit straks mogelijk niet volledig uiten. En dat vindt Laroes geen goede zaak: "Het is eigenlijk tegen de geest van het Songfestival in."

Hoe de organisator van het liedjesfestijn precies tot zo'n besluit komt, blijft volgens hem gissen. In principe wordt de uiteindelijke beslissing gemaakt door de producer van het Songfestival in overleg met het gastland, dit jaar dus Zwitserland. Maar de omroepen van andere deelnemende landen hebben volgens hem ook zeker invloed.

Onder hoge druk besloten?

Het zou dus zeker kunnen dat landen in dit geval invloed hebben uitgeoefend op de organisatie, zegt Laroes. "Er zijn ongetwijfeld een aantal omroepen die alvast bezwaar zijn gaan maken of bang zijn geworden." En dan gaan ze onder oplopende druk met elkaar appen, bellen en vergaderen, weet de voormalig EBU-adviseur.

"Het is op dit soort momenten een beetje een bange organisatie", gaat hij verder. "Dus omdat die verschillende standpunten van landen en omroepen eigenlijk boven die hele besluitvorming hangen, wordt er geprobeerd het allemaal zo rustig mogelijk te houden en ieder gedoe waar iemand boos van kan worden te vermijden. Dan ga je dus beslissen om geen vlaggen toe te laten."

'Niet nagedacht over regenboogvlag'

Het 'vlaggenverbod' is volgens Laroes vooral bedoeld om de Palestijnse vlag te weren van het podium. Dat daarmee bijvoorbeeld ook Pride-vlaggen in de ban worden gedaan, heeft de organisatie van tevoren misschien niet helemaal doorgehad, denkt hij.

"Ik denk dat ze vooral geen Palestijnse vlaggen willen laten zien en dat ze toen geaccepteerd hebben dat dan ook andere vlaggen als de regenboogvlag niet meer getoond worden", zegt hij. "Terwijl ik denk dat je daarmee juist een heleboel artiesten - en een heleboel mensen thuis - in hun hart raakt, en dat je daarmee dus ook je eigen Songfestival in het hart raakt."

Andere manieren zoeken

Overigens verwacht Laroes niet dat de deelnemende zangers zich ook helemaal aan de nieuwe regels gaan houden. "Ik denk dat redelijk wat artiesten op zoek gaan naar manieren om toch iets te laten zien." Als voorbeeld noemt hij Madonna, die in 2019 op het Songfestival in Israël een gastoptreden gaf en toen ook een statement maakte met de Palestijnse én Israëlische vlag.

Het zal hem niet verbazen als meer artiesten op zoek gaan naar manieren om standpunt over de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden te laten blijken. "En eigenlijk wordt dat ook uitgelokt door de EBU. Het is dan ook een wedstrijdje van: wie is nu het slimst."

'Onverstandig en niet sympathiek'

In een poging om mogelijk gedoe rond de Palestijnse vlag te voorkomen, veroorzaakt de EBU met deze nieuwe regels juist méér gedoe, constateert Laroes. Het protocol rond de vlagen krijgt nu namelijk heel veel aandacht, ziet hij gebeuren.

En daar zit ook veel negatieve aandacht bij: zo noemde lbhti-belangenverenging COC Nederland het besluit van de EBU afgelopen weekend 'volstrekt belachelijk'. Laroes snapt de verontwaardiging over het vlaggenverbod. "Ik vind het echt een onverstandige en onaardige, niet sympathieke en niet empathische beslissing."

AVROTROS 'snapt besluit'

AVROTROS, die namens Nederland meedoet aan het Songfestival, liet eerder in een schriftelijke verklaring weten dat het de nieuwe regels rond vlaggen op het podium snapt. "Het Eurovisie Songfestival is een niet-politiek event en in dat kader begrijpen we deze beslissing."

"Het gaat enkel om de officiële momenten dat het duidelijk moet zijn om welk land het gaat", verduidelijkt de omroep over het doel van het protocol. "Op alle andere momenten staat het ons vrij om te communiceren wat we willen."

Claude zonder Congolese vlag

De omroep voegt daaraan toe dat het het jammer vindt 'dat ook symbolen die verbonden zijn aan inclusiviteit en vrijheid van expressie, zoals de regenboogvlag, nu onderdeel zijn geworden van deze maatregel'. AVROTROS erkent dat een regenboogvlag geen politiek statement is, 'maar het gaat er bij de EBU om dat er één lijn wordt getrokken'.

Zanger Claude doet over 3 weken namens Nederland mee aan het Songfestival. Hij komt uit de Democratische Republiek Congo, maar mag de vlag van zijn geboorteland straks dus ook niet laten zien op het podium en in de green room. Het publiek in de zaal mag wel met elk soort vlag zwaaien, zolang die volgens de Zwitserse wet toegestaan is.