Volwassen vrouwen die een HPV-vaccinatie willen, moeten dat zelf betalen. Dat kost ongeveer 350 euro. Veel geld, zegt Heleen van Beekhuizen, gynaecologische oncoloog van het Erasmus MC. "Er wordt gekeken of de campagne verder wordt uitgebreid."

Het vaccinatieprogramma tegen HPV-kanker is vanaf deze maand wel uitgebreid naar jongens. Vanaf nu krijgen zowel jongens als meisjes in het jaar dat ze 10 jaar oud worden een uitnodiging voor een HPV-vaccinatie. Daarnaast krijgen alle 12- tot 18-jarigen die nog niet gevaccineerd zijn de kans dat alsnog te doen. De HPV-prik wordt sinds 2009 aangeboden in Nederland. Maar vrouwen die hem destijds niet namen en nu volwassen zijn, moeten nog zelf betalen.

Jongens beschermen

Gynaecologisch oncoloog bij het Erasmus MC en mede-oprichter van de taskforce Nederland HPV-kankervrij Heleen van Beekhuizen is blij met de verruiming van de doelgroep voor de vaccinatie. "Vijf procent van alle kankers wordt veroorzaakt door HPV. Dan hebben we het niet alleen over baarmoederhalskanker, maar ook mond- en keelholtekanker, of penis- en anuskanker."

Het is volgens Van Beekhuizen daarom ook belangrijk dat niet alleen vrouwen zich laten vaccineren. "Mond- en keelholtekanker komt veel voor bij mannen en 40 procent daarvan wordt veroorzaakt door HPV. Daar kun je je met zo'n vaccinatie goed tegen beschermen."

Seks

Dat de vaccinatieleeftijd vervroegd is, maakt het voor ouders gemakkelijker de keuze voor een vaccinatie te maken, verwacht Van Beekhuizen. "Het is logischer, omdat het nu rond de vaccinatieleeftijd van 9 en 10-jaar ligt, waarbij je ook andere vaccins uit het rijksvaccinatieprogramma krijgt. En het haalt de beslissing uit de moeilijke leeftijd van 13 jaar."

"Het is voor veel ouders heel lastig te bedenken dat hun dochter binnenkort seksueel actief gaat worden. Dan moeten ze ook meteen een gesprek over seks hebben, terwijl ze zich lastig voor kunnen stellen dat hun lieve jonge meisje een seksueel actieve vrouw gaat worden."

Inhaalcampagne

Naast de verruiming van de leeftijd bij HPV-vaccinatie gaat het RIVM ook een inhaalcampagne voeren. Van Beekhuizen: "Die is nu tot en met 18 jaar, maar er wordt gekeken of dat opgerekt kan worden naar 26 jaar."

Voor de mensen die niet willen wachten tot ze een vaccinatie aangeboden krijgen van de overheid, bestaat de optie een vaccin aan te vragen via de huisarts. "Dat kost zo'n 300 tot 400 euro en dat moet je zelf betalen. Dat is jammer en ik zou het liefst willen dat iedereen zich kon laten vaccineren, maar er is aan de andere kant nog niet voldoende bewijs dat het echt effectief is op hogere leeftijd, omdat je dan mogelijk al een paar keer door HPV bent besmet."

Onderzoek

Van Beekhuizen onderzoekt momenteel of een vaccinatie na een besmetting met HPV effectief kan zijn. "Vrouwen die een voorstadium van kanker hebben door HPV en bij wie operatief cellen worden weggehaald, krijgen ook een vaccinatie. We kijken of ze daardoor minder kans hebben dat het weer terugkomt."

Naar een HPV-vaccinatie voor mannen op latere leeftijd of na een besmetting doet Van Beekhuizen geen onderzoek, "maar er wordt ontzettend veel onderzoek naar HPV gedaan, dus daar zijn vast collega's mee bezig."

Inwoners van Hellevoetsluis en omgeving ruiken al 1,5 jaar lang wiet als ze de deur uitlopen, of de ramen open hebben. Dat komt door een fabriek voor staatswiet. Ze zijn het zat, maar er lijkt geen verandering in te komen.

Voor het experiment met staatswiet staat in Hellevoetsluis een legale wietfabriek. Een nare bijkomstigheid: een heftige wietgeur. Inwoners trekken al tijden aan de bel, maar tot nu toe met weinig resultaat. "Wij zijn gewoon slachtoffer van een experiment."

'Hoesten, hoofdpijn, prikkende ogen'

Staat de wind goed, dan kunnen Hellevoetsluisers Cora van Mook en Nettie van der Sar even rustig door de neus ademen. Maar dat is de rest van de tijd wel anders. En staat de wind gunstig voor hen, 'dan zijn er ongetwijfeld andere mensen in de omgeving die last ervaren', vertellen ze.

Al 1,5 jaar hebben ze te maken met de stank, en dat heeft invloed. "'s Nachts als je je raam open hebt, dan heb je een hele droge keel en hoest je raar, je ogen kunnen prikken. Er zijn ook mensen die er echt migraineaanvallen van hebben", vertelt Cora. "Het lijkt op de geur die je weleens op straat ruikt maar dan een stuk zwaarder en penetranter."

Veel meldingen

Ze zijn niet de enigen die last hebben van de stank. "Er wordt ook gemeld vanuit Oostvoorne, Rockanje en Brielle, dus niet alleen vanuit ons", vertelt Wil van Barendrecht die naast de kas woont.

"Op dit moment liggen er 1.338 meldingen bij de DCMR", weet Wil. Dat is de Milieudienst Rijnmond die het bedrijf op geuroverlast controleert.

Wel aandacht, geen actie

Daarnaast zijn de inwoners al op verschillende plekken geweest om iets aan de stank te doen. "Bij de gemeente, in de rechtbank." Maar tot nu toe met weinig resultaat.

Wil vertelt: "De aandacht van de gemeente hebben we wel, maar er gebeurt niks omdat die zich verschuilen achter allerlei ingewikkelde procedures, zoals onder dwangsom bepaalde maatwerkbesluiten. En daar hebben ze iedere keer lange termijnen voor, die elke keer totdat het uiterste worden gerekt voordat er eindelijk weer eens actie ondernomen wordt."

Vaststellen normeringen

Het enige wat er voorlopig op zit voor de inwoners, is afwachten. "Op dit moment worden bepaalde normeringen vastgesteld, waaronder de geuroverlast moet blijven. Want er zijn nog niet echt meetinstrumenten ontwikkeld om nou precies te kunnen aantonen wanneer de geuroverlast boven een bepaalde norm uitkomt."

Maar ook als die normering rond is, is het afwachten hoe er vanuit het bedrijf wordt gereageerd. "Tot nu toe verdedigt het bedrijf zich met: 'We zijn nog bezig met maatregelen te nemen, met koolstoffilters neer te zetten en allerlei andere dingen te doen. Dat heeft tijd nodig voordat wij dat allemaal ingeregeld hebben.'"

Geen verandering

"We zijn bezig vanaf augustus 2023 en zitten nog steeds in dezelfde stank", zegt Wil ontzet. "Het blijft maar."

En een nieuwe plek zoeken om te wonen, dat zit er volgens de omwonenden ook niet in. Zelfs al zouden ze dat willen. "Je kan geen kant op, want je huis is gewoon veel minder waard."

Langzamer dan gewenst

Gemeente Voorne aan Zee, waar Hellevoetsluis onder valt, vertelt in een schriftelijke reactie dat ze de zorgen van de omwonenden goed begrijpen en dat ze het belangrijk vinden dat de overlast zo snel mogelijk stopt. "De zorg van onze inwoners staat voorop en daar zetten we ons voor in. Wij voelen ons niet verantwoordelijk voor de productie van wiet ten behoeve van het experiment, iets wat we ook meerdere keren aan Den Haag hebben laten weten."

Daarbij laten ze weten dat er voor de overlast een juridische procedure loopt. "Vanwege wet- en regelgeving en de duur van juridische procedures gaat dat langzamer dan gewenst. Dit komt omdat er in eerste aanleg nauwelijks regelgeving was voor juridische handhaving op geuroverlast."

Inspecteurs aanwezig

"We zijn voor de handhaving ten aanzien van geuroverlast niet gebonden aan landelijke regelgeving voor het Wietexperiment", gaat het statement verder. "Er zijn wettelijke eisen en termijnen waar we ons als gemeente aan moeten houden. Zo zijn wij verantwoordelijk voor de handhaving op de milieuwetgeving."

Volgens de gemeente zijn inspecteurs van DCMR Milieudienst Rijnmond regelmatig aanwezig om vast te stellen of sprake is van geuroverlast. "Dit doen zij zowel op basis van meldingen van inwoners als op eigen initiatief. Bij overtredingen wordt hierop gehandhaafd."

Olie- en gasbedrijven Shell en Total trekken zich voorlopig terug uit een project voor CO2-opslag onder de Noordzee. Ze vinden de aanleg van de pijpleidingen die dit mogelijk moeten maken nog te risicovol.