radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Onrust over komst biomassacentrale Zaandam: 'Straks krijgen we nog kanker'

Onrust over komst biomassacentrale Zaandam: 'Straks krijgen we nog kanker'
Linda Koning
Bron: EenVandaag

Een biomassacentrale van 20 meter hoog. Dat wordt het uitzicht van de 70-jarige Lida Koning uit Zaanstad. De schoorsteen van de centrale stopt precies bij haar balkon en dat maakt haar angstig. "Is het wel goed voor mijn gezondheid?"

In het Nederlandse Klimaatakkoord is besloten dat in 2050 de CO2-uitstoot met 95 procent moet zijn verminderd. De gemeente Zaanstad moet er ook aan geloven. Voor die tijd moeten duizenden woningen van het gas af. De gemeente wil dit doel bereiken door alternatieve duurzamere energie mogelijk te maken en heeft toestemming gegeven voor de bouw van een biomassacentrale. Door die centrale kunnen 2200 woningen worden aangesloten op duurzame energie. Het lijkt een duurzaam idee, maar veroorzaakt spanningen binnen de gemeente. Want deze centrale komt naast een middelbare school, seniorenflat en een ziekenhuis.

'Ik vertrouw het voor geen meter'

Koning is al ruim 10 jaar bewoonster van seniorenflat De IJdoorn. Binnen een straal van 200 meter wordt naast haar woning een biomassacentrale geplaatst. Met een diepe zucht kijkt ze over haar balkon. "Ik zie vanaf hier de bouw van de biomassacentrale. Dat doet mij pijn, want er worden straks zoveel giftige stoffen de lucht in geblazen. Ik vertrouw het niet. Straks krijgen we nog kanker."

De gepensioneerde vrouw is voorzitter van Bewonersvereniging De IJdoorn. Begin dit jaar is zij samen met haar flatbewoners een lokale handtekeningenactie gestart tegen de komst van de grote kachel. Bijna alle buurtbewoners zijn boos over de komst van de centrale. De handtekeningen maakten geen verschil, de centrale treedt vanaf oktober in werking.

Bouwplaats biomassacentrale met flat op achtergrond
Bron: EenVandaag
Hier wordt de nieuwe biomassacentrale in Zaandam gebouwd.

'Het is koudwatervrees'

Wethouder Duurzaamheid Sanna Munnikendam van de gemeente Zaanstad begrijpt de zorgen van de bewoners. Zij nam de handtekeningenactie dan ook zeer serieus. "Er is mij verzekerd dat deze biomassacentrale weinig fijnstof uitstoot." Vanuit de overheid heeft de gemeente Zaanstad de opdracht gekregen om ook bij te dragen aan de klimaatdoelen. "Als gemeente moet je ergens beginnen. Deze centrale is het begin van een volledig klimaatneutrale gemeente in 2030", vertelt de wethouder.

Jaap Koppejan van Bioforte, het bedrijf dat de biomassacentrale in Zaanstad bouwt, ziet de angst voor biomassacentrales in Nederland toenemen. "Dat is nergens voor nodig. Het is bewezen dat deze centrale duurzaam is. We gebruiken de beste filters om de uitstoot zo laag mogelijk te houden. Deze centrale heeft slechts de uitstoot van een houtkachel. In Duitsland en Oostenrijk staan al tientallen soortgelijke installaties. De Nederlanders hebben last van koudwatervrees."

Lees ook

'Niet rusten voordat het veilig is'

Linda Koning vindt het klimaat ook heel belangrijk, maar vindt een biomassacentrale niet de ideale oplossing. "Ik begrijp dat we iets aan het klimaat moeten doen, maar een biomassacentrale is niet de juiste oplossing. Er rijdt straks dagelijks een vrachtwagen met hout naar de centrale. Dat kan toch niet duurzaam zijn?"

Ze zal dan ook niet rusten voordat is bewezen dat de biomassacentrale niet gevaarlijk is. "De wethouder heeft mij beloofd dat de centrale wordt gesloten als de uitstoot de wettelijke norm overtreedt." Koning houdt daarom de bouw van de centrale goed in de gaten. "Ik ga door totdat ik zeker weet dat de centrale geen schade aanricht."

info

Wat is biomassa?

Biomassa is biologisch materiaal zoals hout, plantenresten of mest. Uit biomassa kan, in de vorm van warmte, energie worden gehaald. Hierdoor is het een alternatief voor fossiele brandstoffen, dat nodig is voor het verwarmen van huizen. In Nederland zijn er momenteel duizenden verschillende soorten biomassacentrales. De biomassacentrale in de gemeente Zaanstad is onderdeel van een warmtenet. Met behulp van dit warmtenet probeert de gemeente een stap te zetten naar een duurzamer klimaat.

Tv-reportage EenVandaag

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Hoe de nieuwe stikstofaanpak van kabinet boeren klem zet: 'Venijn zit in de details'

Hoe de nieuwe stikstofaanpak van kabinet boeren klem zet: 'Venijn zit in de details'
Melkveehouder Chantal Farjon is een zogenoemde 'PAS-melder'
Bron: EenVandaag

6 jaar na de geruchtmakende 'stikstofuitspraak' van de Raad van State ligt er sinds een kleine week eindelijk een pakket aan plannen op tafel. Maar onder juristen, milieuactivisten én boeren zijn er twijfels. "Nederland komende 5 jaar nog niet van slot."

"Het is een enorme draai en een mooie stap", zegt boerin Chantal Farjon. Haar melkveebedrijf met 160 koeien in het Overijsselse Bruchterveld zou gered zijn als de stikstofregels worden opgerekt zoals landbouwminister Femke Wiersma nu voorstelt. "Maar ik denk dat het venijn in de details zit."

'Rechtszaken beangstigend'

Chantal is een van de 2.500 zogeheten PAS-melders. Dat zijn boeren die onder het oude Programma Aanpak Stikstof (PAS) geen natuurvergunning hoefden aan te vragen voor activiteiten met een beperkte stikstofuitsoot. Chantal breidde haar boerderij in 2015 uit, maar na de stikstofuitspraak van de Raad van State in 2019 werd haar bedrijf in één klap illegaal.

De overheid zoekt al jaren naar een manier om de PAS-melders te 'legaliseren', omdat het buiten hun schuld gebeurde. Maar milieuorganisaties als Mobilisation for the Environment (MOB) denken daar anders over en proberen via de rechter boeren als Chantal te laten stoppen. "Beangstigend", noemt ze de dreiging die nog altijd boven haar hoofd hangt.

Bekijk ook

Minister wil regels oprekken

Minister Wiersma presenteerde eind vorige maand haar langverwachte stikstofbeleid. In 2035 moet de hoeveelheid stikstof die boeren, bedrijven en het verkeer uitstoten zijn gehalveerd ten opzichte van 2019. Er komen vrijwillige regelingen voor boeren, een nieuw vergunningstelsel en verduurzaming in de industrie en het verkeer.

Ook wil ze de stikstofregels oprekken, de zogeheten rekenkundige ondergrens. Daarmee zijn veel PAS-melders in één keer geholpen. Strenger wordt Wiersma bij kwetsbare natuurgebieden zoals de Veluwe en De Peel. Daar komt een regionale aanpak, met onder meer een regeling voor boeren om vrijwillig te stoppen en 'extensivering', oftewel minder dieren per hectare.

Stikstofexpert is kritisch

Ralph Frins is universitair hoofddocent omgevingsrecht aan Tilburg University en een van de stikstofexperts in Nederland. Hij is kritisch: "De recente uitspraken van de Raad van State en de rechtbank in de Greenpeace-zaak maken duidelijk dat er nu stappen gezet moeten worden. We weten al decennia dat er maatregelen nodig zijn, maar de stappen tot nu toe zijn veel te klein."

Volgens hem lijkt het erop dat Wiersma het laat aankomen op nieuwe rechtszaken. En dan moet je, zo zegt Frins, kunnen aantonen dat je als overheid voldoende stappen zet. "De landsadvocaat zegt zelf dat dit pakket hooguit in een paar gebieden kan werken. Nota bene de landsadvocaat, die de overheid ook heeft verdedigd in de recente Greenpeace-zaak, waartegen het kabinet in beroep gaat."

Bekijk ook

'Dit is nieuw kleuterplan'

Milieuactivist Johan Vollenbroek oordeelt vernietigend over de plannen. Het was zijn organisatie MOB die de zaak aanspande tegen het PAS-systeem, waarin de Raad van State de ingrijpende 'stikstofuitspraak' deed. "Ook dit nieuwe kleuterplan is in strijd met de habitatrichtlijn. De eerstkomende 5 jaar gaat Nederland niet van het slot, omdat er gewoon geen stikstofruimte is om vergunningen te verstrekken."

Hij noemt het 'bizar' dat het kabinet de eisen van de rechter negeert. De rechtbank heeft volgens hem duidelijk gemaakt dat Nederland in 2030 de helft minder stikstof moet uitstoten, en niet pas in 2035. Minister Wiersma laat hem geen andere keuze dan een juridische weg te bewandelen, vindt Vollenbroek. "Onze intentie is simpel: we willen de natuur redden."

'Chantage door MOB'

Maar volgens melkveehouder Chantal gaat de wens om de natuur te redden ten koste van bedrijven zoals die van haar. "We hebben het idee dat wij heel goed bezig zijn. We hebben extra land per koe en we doen aan natuurbeheer, met drones vliegen we over het land om nesten te beschermen."

De boerin vindt het daarom onbegrijpelijk dat Vollenbroek en zijn milieuorganisatie via de rechter probeert af te dwingen dat zij moet stoppen haar bedrijf. "Ze zijn niet tevreden over het pakket van de minister. En dan chanteren ze de minister door boeren aan te pakken. En de natuur is er nog steeds helemaal niks mee opgeschoten."

Bekijk ook

Bij kabinet aankloppen?

"Zij moet met haar zorgen bij zowel de provincie als het kabinet aankloppen", reageert Vollenbroek. "Ik hoop dat zij gaat inspreken in de Tweede Kamer, laat weten dat dit plan het niet gaat redden. Ik hoop dat ze dat gaan doen, want dat betekent dat als er echt een goede oplossing komt, wij kunnen stoppen met al onze procedures."

Hij zegt dat MOB jaren geleden al een plan heeft ingediend voor 'een complete herstructurering van de landbouw, waarbij de stikstofuitstoot fors omlaag gaat'. Dat zou volgens hem 24 tot 30 miljard euro kosten. "Economisch gezien levert het winst op. Nederland zou volgens een economische studie welvarender zijn met een veel kleinere veestapel. Je moet eventjes flink investeren, maar dan hebben we ook wat. En dan komen we van het stikstofslot."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Hoe deze dorpen in Friesland tijdens de Tweede Wereldoorlog een 'veilige haven' werden voor Amsterdamse Joden

Friese verzetstrijders brachten tijdens de Tweede Wereldoorlog talloze, vaak Amsterdamse, Joden naar de dorpen Bontebok en De Knipe. 80 jaar later leeft de geschiedenis daar nog enorm, vooral bij mensen die de oorlog zelf hebben meegemaakt.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant