Oekraïense havenstad Odessa zet zich schrap, burgers bang dat ze volgende doelwit zijn van Rusland

Mensen in de historische kustplaats Odessa zijn bang om na Marioepol de volgende stad te zijn die door de Russen wordt bestookt, nu troepen zich terugtrekken uit Kiev. Afgelopen weekend werd Odessa getroffen door Russische raketaanvallen.

In het zuiden van Oekraïne, bij de havenstad Odessa, is het onrustig. De stad is van grote strategische waarde. Zondagochtend werden er raketten afgevuurd en waren er grote zwarte rookpluimen boven de stad te zien.

Raketten niet gehoord

Over hoeveel raketten er worden afgevuurd op de stad, doen verschillende aantallen de ronde. Volgens de Daily Mail zijn er ook vannacht 50 raketten afgevuurd op de stad, maar dat is volgens oorlogscorrespondent Marcel van der Steen hoogst onwaarschijnlijk.

"Ik heb het nagevraagd en aan lokale collega's gevraagd, maar niemand heeft die 50 raketten gehoord. Er is om 04.00 uur een luchtalarm geweest, maar er volgden geen raketinslagen", zegt Van der Steen die sinds een aantal dagen in Odessa is. "Je zou het kunnen wegzetten als propaganda, maar van wie dan? Het bericht van Daily Mail is heel vroeg geplaatst, een keer gewijzigd en daarna niet meer. Waarom wordt dit geplaatst en daarna niet aangepast of verwijderd als het niet blijkt te kloppen?"

Angst

Odessa is de afgelopen periode enorm veranderd. De stad bruist normaal en heeft een cultureel centrum, maar sinds een paar weken staan de levens van burgers op z'n kop. Mensen zijn bang dat ze de volgende havenstad zijn die wordt aangevallen. "Gevreesd wordt dat er vanuit het oosten langzaam een verbinding wordt gelegd met Transnistrië. Dat is Russisch gezind. En de vrees is dat via daar naar het zuiden grondtroepen deze kant op komen."

"Mensen zijn heel erg bang dat het die kant op gaat. Het kan ook zijn dat het niet gebeurt, maar dat weten we niet. Er zijn ook mensen die hun koffers pakken, nog niet in groten getale, maar het gebeurt wel", vertelt Van der Steen.

Spullen verdelen

"Het is heel stil op straat. De straten zijn leeg, vooral dat afgezette deel in de binnenstad. Alle barretjes, restaurants, alles voor toeristen, dat is allemaal afgezet", vertelt Van der Steen. Een markthal in de stad, te vergelijken met de Markthal in Rotterdam, waar je tot voor kort vooral kwam om hippe dingen te eten zoals oesters, is nu het epicentrum van de burgerbeweging.

"Je ziet daar vooral jonge mensen die spullen die binnenkomen verdelen en inpakken. Deels gaat dat naar het leger, deels naar burgers die op checkpoints staan", vertelt Van der Steen. "Het is een soort basis geworden van mensen die iets willen doen."

Nederlandse journalist uitgezet

Zondag werd correspondent Robert Dulmers, actief voor het Nederlands Dagblad, uit Oekraïne gezet nadat hij beelden op social media had gezet van de zwarte rookpluimen boven Odessa. Dulmers zou met het publiceren van de beelden staatsgeheimen hebben geopenbaard.

Van der Steen, die eerder ook actief was in andere oorlogsgebieden vindt het een lastige zaak. Van der Steen kan tot nu toe goed zijn werk doen. "Ik heb tot nu toe nergens problemen mee gehad, niemand heeft mij tegengehouden en iedereen is heel vriendelijk, ook bij de checkpoints. Ik heb een accreditatie, een toestemming van het leger, dat helpt heel erg. Maar voor zover ik weet had Dulmers dat ook."

Lastige zaak

"Gisteren was ik bijvoorbeeld aan het filmen in de binnenstad en daar stonden ook militaire voertuigen. En ze willen niet dat je dat filmt, omdat je daarmee informatie kan vrijgeven. Dat begrijp ik heel goed", vertelt Van der Steen. "Maar wat er met onze collega is gebeurd is dat hij toen hij zondagochtend die zwarte rook filmde, vlak nadat er inslagen waren geweest, dat hij daarmee ook informatie vrijgaf. Maar dat vind ik een lastige, al weet ik niet alle details.

"Ik heb nog nooit meegemaakt dat zoiets verboden is om te publiceren. Je mag het publiceren als het leger zelf naar buiten is gekomen met informatie." Van der Steen werkte eerder ook in Syrië, waar de situatie voor pers heel anders is. "Aan de Damascus-kant krijg je een fixxer mee, die door de overheid aan je gekoppeld wordt. Die houdt heel erg in de gaten wat je doet, en houdt de mensen die je spreekt in de gaten, wat zij zeggen. Maar daar is hier geen sprake van."