Nog een jaar tot Tweede Kamerverkiezingen, toch heeft corona al invloed: 'Voorlopige verkiezingsprogramma's kunnen de prullenbak in'

De coronacrisis werpt nu al haar schaduw over de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart 2021. Stevenen we af op een 'anderhalvemeter-campagne' of zelfs uitstel van de verkiezingen?

Over een klein jaar zijn er Tweede Kamerverkiezingen. Normaal lopen de partijen zich nu al volop warm met partijcongressen en discussies in het land. Maar het coronavirus zet daar een streep door want grote bijeenkomsten zijn op dit moment niet toegestaan.

Congressen afgelast

Het GroenLinks-congres van 14 maart werd afgelast. Ook de congressen van ChristenUnie, D66, CDA en VVD, die gepland stonden voor komende maanden, zijn gecanceld.

Hetzelfde geldt voor de tour die de VVD had georganiseerd rondom het nieuwe verkiezingsprogramma. Volgens voormalig CDA-spindoctor Jack de Vries is dat wel een probleem voor partijen: "Je kunt niet alles online doen", vertelt hij.

Streep door verkiezingsprogramma

De opzetjes voor verkiezingsprogramma's, die sommige partijen al hadden geschreven, kunnen volgens De Vries wel worden weggegooid.

"Die schetsen kunnen in de prullenbak. Geen gedachten meer over waaraan we het geld gaan uitgeven, want zoveel geld is er niet meer. Maar corona heeft wel grote gevolgen voor de klimaatdiscussie, de economische discussie en de zorgdiscussie."

'Dit is het '1989' van deze generatie'

Volgens GroenLinks-fractievoorzitter Jesse Klaver kun je nu al spreken van een tijd vóór en een tijd ná corona. "Terugkeer naar hoe het was, gaat niet meer", vertelt hij.

"De manier waarop de economie was, is te veel gericht op marktwerking. Vergelijk het met 1989: dat werd toen gevierd als de mislukking van het communistische experiment. Dit is de mislukking van het kapitalistische experiment", noemt Klaver het.

Je kunt spreken van een periode vóór corona en ná corona. Dit is net als 1989 een kantelpunt voor deze generatie.

'Leren van deze crisis'

SP-leider Lilian Marijnissen vindt ook dat we moeten leren van deze crisis, waarvan de zwakkeren meer de dupe zijn: "Meer zekerheid voor werknemer is heel belangrijk. En laten we in de zorg ook de goede samenwerking tussen ziekenhuizen die er nu is volhouden, en niet weer terugvallen op die foute marktwerking."

D66-leider Rob Jetten: "Het zou best kunnen zijn dat we over 10 jaar terugkijken op 2020 en het zien als een grote omslag in ons denken en doen."

'Anderhalvemeter-debatten'

Als de coronacrisis nog lang aanhoudt, wordt een normale verkiezingscampagne wel moeilijker. Je kunt immers niet álles online doen. Jesse Klaver ziet niettemin wel ruimte voor 'anderhalvemeter-debatten'.

De verkiezingen uitstellen is. voor Klaver geen optie. "Het is belangrijk dat de verkiezingen doorgaan, omdat er nu hele fundamentele vragen aan de orde zijn", zegt hij. Ook Jetten is niet voor uitstel: "Wat mij betreft gaan we vooral op zoek naar een manier waarop het wél kan."