Wetenschappers hebben samen met kledingproducent G-star een primeur: de eerste spijkerbroek gemaakt van Nederlands katoen, waar 95 procent minder water voor nodig is. "We maken hier een broek met 800 in plaats van 10.000 liter water."

De eerste Nederlandse spijkerbroek is het resultaat van een samenwerking tussen de Wageningen University & Research en kledingproducent G-Star. In een kas in Bleiswijk lieten zij 100 katoenplanten groeien. "Zonder pesticiden en met maximaal hergebruik van het gebruikte regenwater", vertelt gewasspecialist Filip van Noort van de afdeling Plant Research.

Enorme sprong

"Dat is een enorme sprong voorwaarts. Het terugdringen van watergebruik in de katoenproductie is ontzettend belangrijk, anders gaan we echt in de problemen komen. Voor de productie van 1 kilo katoen is 10.000 liter water nodig. Wij maken hier nu een broek met 800 liter", vertelt Van Noort.

Aan het idee van een Nederlandse katoenplantage moesten sommige collega's van Van Noort wel wennen. "In het begin zeiden mensen tegen me: 'Je bent niet goed. Je gaat katoen telen in een kas. Terwijl het buiten gewoon zelf groeit.' Maar nu het lukt, zijn de reacties positiever. Mensen zien dat we hier iets ontwikkelen waar de wereld iets aan heeft. En uiteindelijk doe je het daarvoor."

Langere plant

In de kas in Bleiswijk hebben Van Noort en zijn collega's invloed op het klimaat, waardoor de productie en de kwaliteit omhoog gaat. "We telen hier een langere plant, met meer bloemen. En dat doen we door te sturen op water, voeding en temperatuur. Daardoor worden katoenplanten in een kas tot wel vier keer groter. Dat is meteen ook een nadeel, omdat het oogsten moeilijker is."

Die oogst levert wel veel meer op, vertelt Van Noort. "De planten produceren 5 tot 23 keer meer katoen. En er is een grote besparing op de transportkosten, omdat de katoen en de broek dichtbij elkaar worden gemaakt."

'Weet precies waar het vandaan komt'

Ook Suzanne de Jong van G-star is erg blij met het project. "Bij normaal katoen is het een uitdaging om erachter te komen waar jouw katoen nu precies vandaan komt. Er zijn heel veel stappen in zo'n toeleveringsketen. Het katoen wordt vaak gemixt. Om zeker van de oorsprong te kunnen zijn werken we met certificeringen."

Dat probleem wordt door de productie in Nederland weggenomen, zegt de woordvoerder. "Het mooie van dit project is dat we precies wisten waar de katoen vandaan kwam, uit Bleiswijk. En ook hoeveel druppels water erin zijn gegaan."

Verantwoord katoen

De duurzame ontwikkelingsorganisatie Solidaridad is ook enthousiast over het project. "Ik vind het een hoopgevend en interessant initiatief," zegt katoen- en kledingexpert Tamar Hoek. "Omdat het aangeeft dat je in een gesloten omgeving katoen kunt verbouwen."

Bron: EenVandaag

Hoek is blij met de duidelijke oorsprong van 'Nederkatoen'. "Bij veel andere soorten katoen is dat niet mogelijk, waardoor je ook niet kunt achterhalen hoe en of het op een verantwoorde manier is gemaakt. Dat is in elk geval bij deze Bleiswijkse katoen wel het geval."

Onmogelijke uitbreiding

Maar ze plaatst ook kanttekeningen bij de uitbreiding van het project. "Ik denk niet dat het schaalbaar is. Als je kijkt hoeveel katoen we jaarlijks gebruiken, niet alleen voor spijkerbroeken, maar voor allerlei producten, dan is het bijna onmogelijk om dat allemaal in kassen te gaan verbouwen."

"Er wordt jaarlijks 26 miljoen ton katoen per jaar geproduceerd", legt Hoek uit. "Als je dat in Nederland zou willen verbouwen heb je een gebied van 7 keer Nederland nodig. En als je dat in kassen zou willen doen, moet je het hele land volbouwen. Dat lijkt me niet echt haalbaar."

Kleine boeren de dupe

Ook helpt katoenteelt in een kas de kleine katoenboeren niet, stelt Hoek. "Het haalt een deel van de economie weg. Als je katoen hier gaat produceren dan heb je minder katoenboeren nodig. Als eerste vallen dan de kleine katoenboeren af. We kunnen daarom beter met de boeren samenwerken zodat zij zelf op een duurzame manier katoen kunnen verbouwen, zonder een te grote impact op mens en milieu."

Solidaridad ziet in plaats van kassen graag verbetering door meer te recyclen en bewuster te consumeren. "Als consument kun je beter nadenken over wat je koopt. Heb ik het wel echt nodig? En bedrijven moeten zorgvuldiger hun type materialen kiezen. Ze kunnen bij het ontwerp al kiezen voor biologisch katoen en voor 1 type materiaal en niet een mix, omdat dit beter te recyclen is."

Informatie wereldwijd delen

Suzanne de Jong en Filip van Noort van het Nederkatoen-project delen de zorgen van Solidaridad niet. "Dit is een innovatie die je overal zou kunnen neerzetten", zegt de Jong. " We kunnen deze kassen ook in India neerzetten, juist om lokale boeren te helpen. Het is niet de bedoeling om alle waardevolle informatie uit ons onderzoek hier in Nederland voor onszelf te houden. We willen het juist delen met de hele industrie."

Van Noort vindt niet dat zijn project een gevaar is voor kleine katoenboeren. "Laat ons nu in Nederland katoen kweken, dan kunnen de mensen in India eten gaan verbouwen. En hebben ze niet al hun kostbare water nodig voor het maken van katoen. Bovendien gaat het om heel veel hectares. Als een gedeelte daarvan met veel minder water bij ons in kassen kan worden geteeld, dan is mijn missie geslaagd."

Goed businessmodel

Ook over de uitbreiding van het project is Van Noort positiever. "Al gaat dat nog wel een tijdje duren. We doen nu eerst een tweede proef. Uiteindelijk moet je eerst de teelt goed in de vingers hebben, en data verzamelen."

"Als die proef gaat zoals verwacht, dan schalen we volgend jaar op. Ook moet er een goed businessmodel komen. Daarna kan het los. Want we hebben kassen genoeg in Nederland om dit winstgevend te maken. Ik heb mijn maten in elk geval al doorgegeven en ik kijk uit naar een broek van Nederkatoen uit eigen kas."

Hij was jarenlang een van de vaste gezichten van EenVandaag: Pieter Jan Hagens. Gisteren presenteerde hij het programma voor het laatst. Hij gaat met pensioen na een carrière van meer dan 40 jaar als journalist en presentator, op radio en tv.

Normaal stelt Pieter Jan de vragen, nu mochten jullie die aan hem stellen.

1. Hoe kijk je terug op je carrière?

"Ik vind dat ik een geluksvogel ben. Ik heb 43 jaar in de journalistiek gezeten en ik heb er enorm van genoten. Ik zou niet weten wat ik anders had moeten doen, er is geen vak dat ik zo leuk zou vinden als dit."

"Het leuke van met pensioen gaan is dat de oude doos wordt opengemaakt. Ik heb veel verschillende dingen kunnen doen en meegemaakt, ook buiten de journalistiek. Dat komt allemaal weer naar boven. En het gevoel dat ik steeds opnieuw krijg is: wat heerlijk dat ik dat heb kunnen doen."

Bron: ANP

1/7In de jaren 90 was Pieter Jan een van de gezichten van Jules Unlimited

2. Hoe heb je de journalistiek zien veranderen?

"De journalistiek is veranderd, maar ik ben zelf ook veranderd. Ik begon bij de VARA in de jaren 80, waar ik met stevig linkse journalisten werkte. Ik dacht: zo hoort het kennelijk. Later heb ik me daar een beetje van gedistantieerd, ik vond het te activistisch. Ik vond dat de feiten meer moesten spreken."

"In deze tijd, waarin grimmige leiders opstaan en democratische vrijheden op het spel staan, denk ik juist weer: journalisten zijn er niet alleen voor de feiten, maar ook om bepaalde ideeën te beschermen. Ideeën die het fundament vormen voor onze liberaal-democratische samenleving."

3. Wat was jouw favoriete onderwerp om te presenteren, en wat het moeilijkste interview?

"Ik heb bij Buitenhof veel bijzondere mensen aan tafel gehad, met wie ik langere gesprekken kon voeren. Ik heb veel bijzondere denkers, schrijvers en politici gesproken. Die hadden vaak iets te vertellen waar ik wel wat van opgestoken heb. Vooral de Israëlische schrijver Amos Oz maakte indruk, dat was zo'n wijze man."

"Hij maakte zulke goede opmerkingen. Dat was in 2015, de aanslagen in Parijs waren toen net geweest. Hij duidde dat terrorisme op zijn manier. Hij had het erover dat terroristen geen gevoel voor humor hebben, en dat klinkt nu heel plat, maar hij vertelde dat zo raak en mooi. En ik weet ook dat veel kijkers van die uitzending hebben genoten."

"Maar ook bij EenVandaag heb ik veel spannende dingen gedaan. Ik denk meteen aan de verkiezingsdebatten. Het debat in 2023, waaruit het huidige kabinet is voortgekomen, is een van de betere debatten die ik heb geleid. Maar tegelijkertijd waren die debatten een van de moeilijkste dingen die ik heb gedaan, dat is een hele opgave."

"Het is fijn dat je dan eindeloos met collega's kan brainstormen over wat de beste opzet is. En dat je de spanning deelt: tijdens het debat hoorde ik dan de eindredacteur in mijn oortje, die net zo zenuwachtig was. Dit delen met collega's ga ik het meeste missen aan het werk. Want ook als je geen beste vrienden bent, maken ze toch een groot deel uit van je sociale leven."

4. Welke peiling had de meest verrassende uitslag voor jou?

"Ik heb niet zo'n goed geheugen voor peilingen, moet ik eerlijk zeggen. Het Opiniepanel is natuurlijk een heel goed gereedschap van EenVandaag. Maar als ik in de studio sta, ben ik bezig met het gesprek dat ik voer met de presentator van de paneluitslagen, niet met de uitslagen zelf. Ik kan die niet tegelijkertijd goed onthouden, dus weet ook niet meer welke uitslag mij het meest heeft verbaasd."

5. Hoeveel invloed heb je zelf gehad op de onderwerpen die behandeld werden? En ging dat weleens in tegen je eigen mening?

"Eigenlijk heb ik daar niet zo veel invloed op. EenVandaag is een olietanker die op koers vaart, er werkt een grote redactie. Ik kan wel meepraten en meedenken, maar ik ben geen eindredacteur. Toch heb ik zeker in interviews wel een belangrijke stem. En ook in de politieke debatten kan ik als presentator de richting van het gesprek bijsturen."

"Of de presentatie weleens tegen mijn eigen ideeën of mening in ging? Laat ik zeggen dat ik wel blij ben dat ik mezelf nu meer mag gaan uitspreken. Maar ik ben ook blij dat ik dat als journalist en presentator niet gedaan heb. Ik zou mezelf geen knip voor de neus waard vinden als ik in interviews een bepaalde politieke lijn zou voorstaan. Ik vind dat je als journalist niet te koop moet lopen met je eigen mening."

"Tegelijkertijd vind ik het gek om nu weg te gaan, omdat er zoveel gebeurt op het moment, waarvan je denkt: oei, waar gaat dit heen? In de Verenigde Staten durven wetenschappers zich niet meer uit te spreken, er zijn bezuinigingen op het hoger onderwijs, ook in Nederland. Het klimaat verandert. Daar maak ik me zorgen om. Het voelt als een grote opluchting dat ik niet geheimzinnig hoef te doen over waar ik mij zorgen om maak. Dat heb ik gemist de afgelopen jaren."

"Ik heb niet de illusie dat ik daar in mijn eentje iets aan kan doen. Maar alles wat journalisten, maar ook burgers doen, is op dit terrein van belang. Wat ik daarom ook ga doen is als burger mezelf meer uitspreken. Dat kan nu ook, ik ben journalist af. Misschien sluit ik me wel aan bij een politieke partij. Ik weet nog niet welke, maar ik ga het wel doen. Niet als politicus, maar gewoon als burger."

Bron: EenVandaag

1/6Achter de schermen bij de laatste uitzending van Pieter Jan Hagens

6. Wat ben je van plan om te gaan doen tijdens je pensioen?

"Ik ga eerst zeilen met mijn vrouw, een paar maanden weg. En daarna wil ik graag dingetjes doen waar ik tot nu toe niet aan toe kwam, zoals een houten bootje maken waar mijn kleinzoon in kan leren zeilen. Dat ben ik zeker van plan."

"Het is sowieso goed om weer eens met een frisse blik de wereld in te kijken, want er komt voor het werk ongetwijfeld iets anders moois in de plaats. Aan de andere kant: ik stop weliswaar met de vaste dingen, maar ik blijf nog steeds graag interviews en debatten leiden, voice-overs inspreken, misschien invallen bij een radio-uitzending. Dus als iemand ergens ziek is, weet me te vinden."

7. Hoe hoop je dat de journalistiek er de komende jaren uit gaat zien?

"Ik hoop dat de journalistiek zich opstelt als beschermer van de waarden waar wij allemaal op drijven, zoals gelijkheid, vrede, rechtvaardigheid en verdraagzaamheid. Al die dingen zijn zo belangrijk in onze democratische samenleving, en ik hoop dat journalisten daaraan meewerken. Elke journalist is op dit terrein van belang."

"Ik denk dat de meeste journalisten dit ook zo zien, sowieso al mijn collega's hier bij EenVandaag. Ik ben er trots op dat alle collega's zich ervan bewust zijn dat we een rubriek zijn die dicht bij de mens wil staan, waar de onderwerpen die we brengen echt relevant zijn, en waarin tegelijkertijd de feiten heilig zijn. Juist in deze tijd waarin onverdraagzaamheid en angst toenemen, denk ik dat het belangrijk is dat er programma's zoals EenVandaag zijn."

Wereldwijd liggen er miljoenen landmijnen onder de grond. Hierdoor vallen er jaarlijks honderden slachtoffers. Om dit te stoppen werd in een verdrag afgesproken dat het wapen de wereld uit moest. Maar nu de spanningen toenemen, trekken landen zich terug.