radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Moeder Anne Faber: "Mijn vriendinnen zijn bang geworden"

Moeder Anne Faber: "Mijn vriendinnen zijn bang geworden"

De ouders van de vermoorde Anne Faber hebben gebruikgemaakt van hun spreekrecht in de rechtszaak tegen de vermoedelijke dader Michael P. Op hun verzoek was de verdachte daarbij niet aanwezig.

'Het is onvoorstelbaar hoeveel één man kan aanrichten'

De moeder van Anne, Elze van Heeswijk, zei dat het onvoorstelbaar is hoeveel leed de verdachte heeft aangericht, niet alleen bij de directe familie, maar ook bij talloze anderen die meeleven met de familie. Vrienden en vriendinnen hebben moeite te functioneren, zo zei ze. Ook zijn sommigen bang geworden. Ze zegt: “Mijn eigen vriendinnen zijn bang geworden, bang om te fietsen, bang om in het bos te lopen, zelfs vrouwen die Anne niet kennen zijn bang geworden. Het is onvoorstelbaar hoeveel één man in een moment kan doen. “

Van Heeswijk was fel over de verklaringen van Michael P. "Het is niet de waarheid", zo zei ze. P. zwijgt en liegt, bijvoorbeeld over verdwenen sieraden van Anne. Het viel haar op dat hij alles vertelt alsof het hem allemaal is overkomen. Hij lijkt wel alsof hij de schuld bij Anne legt, zo zei ze: “Hij heeft haar verkracht omdat Anne er zelf over begon, hij heeft haar om het leven gebracht omdat ze schreeuwde. Iemand zei: Anne was op verkeerde plek op het verkeerde moment. Maar iemand anders zei, nee, HIJ was op de verkeerde plek. Anne is niet schuldig, hij is schuldig.” 

Elze van Heeswijk sluit af met de opmerking dat de verdachte wat haar betreft levenslang moet krijgen. Maar omdat recent is bepaald dat levenslang gestraften gratie kunnen krijgen, is niet zeker dat deze straf ook echt levenslang betekent. “Er ontbreekt iets voor dit soort mensen.”

'Eén avond heeft alles verwoest'

Wim Faber, de vader van Anne, maakte eveneens gebruik van zijn spreekrecht. “Anne was zo geweldig, zoveel levenslust, ik ben altijd zo ontzettend trots op haar geweest. Eén avond heeft alles verwoest: mijn leven, haar leven en de levens van velen die van haar hielden”, zei hij tegen de rechtbank.

Wim Faber herhaalt nog maar eens wat hij eerder in De Volkskrant heeft gezegd. Anne's dood had voorkomen kunnen en moeten worden. Woedend is hij, omdat zeven jaar geleden al zoveel signalen waren dat er iets goed mis was met de verdachte. Volgens vader Wim heeft de rechter destijds achterover geleund. De rechter zou zich niet verdiept hebben in de signalen, en daarom zou de rechtbank geen TBS-maatregel hebben opgelegd. Dat is ondraaglijk, zegt hij. Wim Faber: "Ik weet het, ook rechters zijn niet onfeilbaar, maar is het zo moeilijk om te zeggen dat er is gefaald?"

Faber gelooft niks van de oprechtheid van de spijtbetuiging van Michael P. tijdens de zitting gisteren. Volgens hem was dat een ijskoude berekening. Hij vraagt zich af wat de juiste straf is. "Wat is zijn straf? 30 jaar en TBS? Moet je zo naïef zijn dat je van zo iemand iets menselijks kunt maken? Levenslang? Welke straf hij ook krijgt, ik heb niet het gevoel dat het mij gaat helpen met het gevoel van rechtvaardigheid. Ik zal Anne nooit meer met haar levenslust binnen zien komen, ik zal nooit meer haar bruiloft meemaken.“

Steeds meer rechten voor slachtoffers in de rechtszaal

Slachtoffers en nabestaanden speelden in het verleden slechts een marginale rol tijdens strafzaken. Strafprocessen zijn van oudsher sterk dadergericht. Maar de laatste jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor de slachtoffers van misdrijven. Mede door maatschappelijke druk is het spreekrecht voor slachtoffers bij wet geregeld. 

De eerste belangrijke stap is de verruiming van het spreekrecht in 2005. Sindsdien mogen slachtoffers en nabestaanden in de rechtszaal vertellen over hun leed en de consequenties daarvan. Ook kregen zij recht op meer informatie en mogelijkheden om schadevergoeding te eisen.

In 2012 wordt dit spreekrecht verder uitgebreid. Zo krijgen ook betrokkenen rond het slachtoffer spreekrecht. 

In 2016 wordt uiteindelijk het onbeperkt spreekrecht ingevoerd. Waar slachtoffers en nabestaanden zich eerder nog moesten beperkten tot de gevolgen van het strafbare feit, mogen ze nu ook spreken over de inhoud van de zaak zelf: over de bewezenverklaring, over het strafbare feit, de schuld van de verdachte en de hoogte van de straf.  De ouders van Anne Faber hebben van deze mogelijkheid gebruikgemaakt.

Binnenkort spreekrecht bij verlenging TBS

Dit jaar lanceerde minister voor Rechtsbescherming, Sander Dekker, een plan om ook spreekrecht te geven aan nabestaanden bij de zogeheten verlengingszittingen van TBS.  Dat zijn speciale rechtszittingen waarbij de rechter beslist of een TBS-behandeling moet worden verlengd (meestal met twee jaar).  Op dit moment mogen nabestaanden en slachtoffers niet spreken op dergelijke zittingen. Maar minister Dekker wil dat nu dus gaan veranderen.

EenVandaag maakte eerder een reportage over het spreekrecht van slachtoffers

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Zorggeld belandt in verkeerde handen: deskundigen roepen politiek dringend op pgb-fraude te stoppen

Het pgb-systeem is enorm fraudegevoelig. Jaarlijks verdwijnt zo'n 500 miljoen euro belastinggeld in de zakken van mensen met andere belangen. Deskundigen willen dat de politiek ingrijpt: bescherm zorgverleners en patiënten tegen fraudeurs.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Zorgkantoor CZ wil meer bevoegdheden om op pgb-fraude te controleren: 'We voelen dat het niet pluis is, maar kunnen niets'

Zorgkantoor CZ wil meer bevoegdheden om op pgb-fraude te controleren: 'We voelen dat het niet pluis is, maar kunnen niets'
CZ-directeur Caro Verlaan
Bron: ANP / EenVandaag

Zorgkantoren mogen administratie niet inzien en alleen aangekondigd huisbezoeken doen, wat toezicht op pgb-zorg lastig maakt. "We moeten meer bevoegdheden hebben", reageert CZ-directeur Verlaan op onderzoek van EenVandaag naar mogelijke pgb-fraude.

"Binnen de huidige constructie is het redelijk makkelijk om daar misbruik van te maken. Het probleem is dat we vaak wel voelen dat het niet pluis is, maar er heel weinig mee kunnen", zegt Caro Verlaan, directeur van zorgkantoor CZ, de partij die pbg-budgetten toekent.

Familie in Den Haag

Verlaan reageert op onderzoek van EenVandaag, waaruit blijkt dat een familie in Den Haag mogelijk tonnen aan pgb-geld declareerde zonder het aan de zorg te besteden.

De indicatie, verleend door zorgkantoor CZ, van 132.000 euro per jaar, verdween naar het zorgbedrijf van een van de zoons. De daadwerkelijk zorg werd verleend door Portugese en Braziliaanse vrouwen. Zij kregen maar een klein deel van dat bedrag en werden ver onder het minimum loon betaald.

Bekijk ook

Onvoldoende controle

Het verhaal laat zien hoe makkelijk het is om te frauderen met een pgb-budget, over de rug van arbeidsmigranten. "Ik kan dat alleen maar beamen", zegt de bestuurder. Opvallend, want juist haar zorgkantoor moet controleren hoe het pgb-geld wordt uitgegeven.

"Er moet natuurlijk een zorgdossier gemaakt worden, dat bespreken wij, dat controleren wij ook. Dan kijken we met de budgethouder of de zorgverlener of dat reëel is en dan kunnen wij akkoord geven hoe dat verder daarna besteed wordt", zegt de directeur van CZ. "Maar dat kunnen wij helaas niet zien."

Onafhankelijke controle

Het zorgkantoor kan niet in boekhouding kijken en alleen een gepland huisbezoek doen. Wat volgens Verlaan weinig effectief is aangezien mensen de boel vaak in orde maken wanneer het zorgkantoor aankondigt langs te komen om achter de voordeur te controleren of wat er op papier staat ook klopt. Verlaan ziet dat ze op dit moment te weinig bevoegdheden heeft om fraude te controleren.

"CZ zou daarom graag de mogelijkheid willen verkennen om een onafhankelijke zorgverlener van een gecontracteerde partij buiten de familiare sfeer aan te stellen die erop kan toezien of het pgb wordt gebruikt op de manier waarvoor het bedoeld is." Op die manier is er dus iemand van buitenaf die controle houdt.

Meer bevoegdheden

"Hiermee verkleinen we de kans op samenspanning en hoeven we bij twijfel met betrekking tot fraude niet het gesprek te voeren met iemand die twee petten op heeft", legt Verlaan uit.

Daarnaast wil de zorgverzekeraar dat ze meer bevoegdheden hebben om fraude vast te stellen en aan te pakken.

info

Hoe werkt het pgb-budget?

Mensen die langdurige zorg nodig hebben bijvoorbeeld vanwege een beperking, ouderdom of chronische ziekte kunnen in Nederland zorg krijgen via instellingen, maar ook zelf zorg inkopen met een persoonsgebonden budget (pgb). Daarmee krijgen ze meer regie over wie de zorg verleent, wanneer en hoe. In plaats van zorg 'in natura' (bijvoorbeeld van een vaste zorginstelling), kiest de cliënt dus zelf zijn of haar zorgverlener: denk aan een familielid, een zelfstandig zorgverlener of een klein zorgbedrijf.

Het zorgkantoor beoordeelt het zorgplan: hierin staat wie de zorg levert, hoeveel uur en tegen welk tarief. Ook houden zij toezicht op het gebruik van het toegekende budget. Dit toezicht vindt grotendeels op papier plaats. Alleen bij signalen of steekproeven wordt soms een huisbezoek gedaan.

Partijen wijzen elkaar aan

Binnen het systeem van pgb zijn veel partijen betrokken. Wanneer het aankomt op de controle van fraude, wijzen ze vaak naar elkaar. De Sociale Verzekeringsbank (SVB) mag het geld alleen uitbetalen, en doet dus in feite alles wat de budgethouder aan hen doorgeeft. De SVB mag geen inhoudelijke controle doen. Zij checken alleen of de administratie klopt. Een woordvoerder laat weten dat zij op dit moment niks kunnen doen met meldingen.

Er wordt gewerkt aan wetgeving, zodat ze signalen kunnen doorgeven aan het zorgkantoor. Het zorgkantoor heeft namelijk wél een toezichthoudende rol. Verder is er de branchevereniging van zorgkantoren (ZN), die wilde niet op vragen van EenVandaag reageren.

Controle zorgkantoren lastig

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), houdt toezicht op de uitvoering van het pgb door zorgkantoren, en laat weten dat het lastig is om dit te controleren.

"Momenteel zijn er geen concrete voorschriften ten aanzien van de inrichting van een zorgbedrijf die verbieden of verhinderen dat zoals in deze casus geschetst de zoon via een onderneming zorg verleent aan zijn vader", leggen ze uit.

CZ reageert op het onderzoek van EenVandaag

Verantwoordelijkheid budgethouder

Zij verwijzen, net zoals het zorgkantoor, naar de verantwoordelijkheid van de budgethouder: "In geval van een pgb is de budgethouder de enige die een contractuele relatie heeft met de zorgaanbieder. Dat bemoeilijkt de situatie. De budgethouder sluit overeenkomsten met de pgb-zorgverleners. Het zorgkantoor controleert deze overeenkomsten, maar heeft zelf geen contractuele relatie met de zorgaanbieder."

"Dat het zorgkantoor geen directe relatie met de pgb-zorgaanbieder heeft, hindert het zorgkantoor om signalen van onjuistheden of fraude te onderzoeken en op te volgen", leggen ze uit. "Hierdoor is het aan budgethouders om informatie te verzamelen over de zorgaanbieders van wie zij voor hun zorg afhankelijk zijn."

'Is te ver doorgeslagen'

In 2025 geven Nederlandse belastingbetalers 3,7 miljard uit aan pgb-zorg. Naar schatting wordt elk jaar voor zo'n 500 miljoen gefraudeerd met persoonsgebonden budgetten.

Verlaan ziet dat het politiek gevoelig ligt om het pgb-systeem te veranderen en dat begrijpt ze. "Het pgb-systeem is ooit bedacht met het idee mensen meer zeggenschap te geven over de zorg. Het is voor een bepaalde doelgroep mooi, maar het is te ver doorgeslagen", zegt directeur van het zorgkantoor CZ Caro Verlaan. "We hebben in Nederland veel regels, maar hiervoor misschien wel te weinig", zegt ze.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant