Er woedt een hevige strijd over de AOW in politiek Den Haag, juist nu veel ouderen erop achteruit dreigen te gaan door de stijgende prijzen. Vooral gepensioneerden met alleen AOW hebben het zwaar. "Het lijkt alsof we niet meer meetellen."

Het leidde tot een harde aanvaring in de kamer tussen premier Mark Rutte en bijna de voltallige oppositie vorige week. Het kabinet wil het minimumloon verhogen, maar wil de AOW-uitkering niet mee laten stijgen. Daarmee breekt Rutte IV met een traditie, want normaal gesproken gaan die twee gelijk op.

'Ze hebben liever dat we jong overlijden'

Dat Rutte zijn poot stijf hield, leidde tot veel ongerustheid en woede onder ouderen in het land. Ook bij Jobien van de Rijt (84). Zij heeft AOW en een aanvullend pensioen van slechts 23 euro. "Ik vind het schandalig", vertelt ze.

"We hebben ons leven lang gewerkt. Ik heb het idee dat we niet meer meetellen als ouderen", zegt Jobien. "Volgens mij hebben ze liever dat we jong overlijden, zodat voor het kabinet de kosten laag blijven."

'Alles wordt duurder'

Daarbij merkt Jobien dat door de inflatie alle dagelijks dingen veel duurder zijn geworden. En dat zorgt ervoor dat ouderen met alleen een AOW de eindjes niet meer aan elkaar kunnen knopen. "De huur, energie, de boodschappen: het is allemaal gestegen."

"En er zijn veel ouderen zoals ik, die afhankelijk zijn van de AOW omdat ze geen pensioen hebben opgebouwd", vertelt Jobien. "Je hebt simpelweg geen geld meer, dat wordt voor sommigen twee keer per dag droog brood eten. Dat zie ik ook om me heen."

Twee broden in plaats van een pak koekjes

Zo ver is het voor Jobien nog niet gekomen, maar ze maakt zich wel grote zorgen over haar toekomst. Onbekommerd genieten van haar oude dag is er niet bij. "Het is iedere maand weer passen en meten. Voor iets extra's heb ik helemaal geen geld."

"Neem iets lekkers voor bij de koffie, zoiets simpels als een koekje, dat kan ik niet betalen", zegt ze. "Een pak koekjes, daar kan ik twee broden voor kopen. Dan is de keuze snel gemaakt."

De trein is te duur

Het steekt haar het meest dat ze door haar krappe beurs haar kinderen nauwelijks kan zien. Die wonen niet om de hoek. "Ik heb ze al een hele tijd niet meer gezien. Ze wonen in het midden van het land."

"Op en neer naar Utrecht kost me 90 euro met de trein, dat heb ik simpelweg niet", vertelt ze. ''Dus daarom bel ik veel met ze. Maar dat is toch echt iets anders dan ze in levenden lijve een keer zien."

Rondkomen van 50 euro per week

Waar het volgens Jobien misgaat, is dat veel politici in Den Haag totaal geen idee hebben hoe laag een AOW-uitkering in Nederland is, en wat je daar allemaal van moet betalen. "Na aftrek van alle vaste lasten houd ik 200 euro per maand over om van te leven", vertelt ze.

"Daar moet ik dus alles van doen. Eten, kleding kopen. Ik zou wel eens willen zien of het Rutte en zijn collega's lukt om rond te komen van 50 euro per week. Dat zouden ze voor de grap eens een half jaar moeten proberen. Dat lukt ze niet."

Belangrijke hartekreet

Toch hoor je haar en andere ouderen niet klagen, want dat zit 'niet in onze aard', legt Jobien uit. Zo ondergaan veel arme ouderen hun lot in stilte, terwijl ze genoeg gepensioneerden kent die zelfs naar de voedselbank gaan. "Die verhalen hoor ik genoeg. Maar wat je moet dan als je ziekenkosten duurder worden, of de energierekening de pan uit rijst? Ze kunnen simpelweg niet anders."

"Er is veel schaamte, dus je zult ze niet snel horen. Maar dit soort schrijnende verhalen zijn er helaas genoeg." Daarom heeft ze een belangrijke hartekreet aan de bestuurders op het Binnenhof. "Zorg er nou voor dat onze koopkracht gelijk blijft. Het hoeft van mij niet eens te stijgen. Maar dat ik met mijn geld hetzelfde kan doen als 3 jaar geleden zou al heel mooi zijn. Meer vraag ik niet."

Nog niet de helft van de GroenLinks-PvdA-kiezers (44 procent) vindt dat Frans Timmermans weer lijsttrekker moet worden bij de volgende verkiezingen. VVD-kiezers zijn iets positiever. Maar ze zijn er niet van overtuigd dat Dilan Yeşilgöz moet blijven.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder kiezers die bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen op die partijen hebben gestemd.

'Sorry Frans'

Opvallend is dat kiezers van GroenLinks-PvdA en de VVD nu nog best vertrouwen hebben in hun partijleider. 88 procent van de GroenLinks-PvdA-kiezers staat achter Timmermans als huidige leider van de partij. Driekwart (76 procent) van de VVD-kiezers vindt dat Yeşilgöz het op dit moment goed doet.

Maar of ze ook lijsttrekker moeten worden bij de volgende verkiezingen? Daarover is twijfel. Zo vindt nog niet de helft van de kiezers van Timmermans dat hij dan de kar moet trekken. Een GroenLinks-PvdA-kiezer verwoordt het als volgt: "Hoe goed hij ook is ingevoerd, hoeveel ervaring hij ook heeft, hoezeer zijn hart ook op de goede plek zit. Het is tijd voor nieuw elan. Sorry, Frans."

VVD-kiezers niet overtuigd van Yeşilgöz

63 procent van de VVD-stemmers vindt dat de partij weer met Yeşilgöz de campagne in moet. De rest vindt van niet (22 procent) of weet het niet (16 procent).

"Ze doet het nu best aardig, maar heeft in korte tijd al te veel fouten gemaakt. Juist in de campagne heeft ze laten zien dat ze rare sprongen kan maken", schrijft een VVD-kiezer.

Imagoproblemen Omtzigt

Pieter Omtzigt staat er bij zijn kiezers nog een stuk slechter op. Niet alleen denken de meeste NSC-kiezers, die veelal zijn afgehaakt, dat hij geen lijsttrekker moet zijn bij de volgende verkiezingen. Ook is hij de enige partijleider met minder dan de helft vertrouwen van zijn eigen kiezers.

Veel NSC-kiezers vinden dat hij goede eigenschappen heeft, maar dat die hem niet geschikt maken als politicus. Een kiezer zegt daarover: "Qua kennis en integriteit is hij de juiste persoon. Maar juist die kenmerken zorgen ervoor dat hij in de Haagse slangenkuil opbrandt. En dat is een heel trieste constatering."

Schoolkantines en bedrijfsrestaurants in Frankrijk zouden niet langer soja-producten moeten serveren. Dat is het advies van Anses, het Franse RIVM. Te veel soja zou een negatief effect kunnen hebben op de vruchtbaarheid.

Soja wordt veel gebruikt als plantaardig alternatief voor bijvoorbeeld vlees- of melkproducten.

Lager oestrogeen

Driekwart van de Franse kinderen tussen de 3 en 5 jaar, en bijna de helft van de volwassen Franse vrouwen die soja eten, krijgen volgens Anses te veel soja binnen. En dat kan slecht zijn voor de gezondheid, zegt de Franse organisatie, met name voor de vruchtbaarheid.

De boosdoeners in soja zijn isoflavonen. Universitair hoofddocent Katja Teerds legt uit hoe isoflavonen werken: "Ze binden aan de receptor voor oestrogeen, het vrouwelijk geslachtshormoon. Een piek in oestrogeen zorgt voor de eisprong." In theorie kunnen heel grote hoeveelheden isoflavonen dus zorgen voor een lager oestrogeen en daarmee de eisprong dwarszitten.

'Effect verwaarloosbaar'

"Maar onderzoek heeft aangetoond dat dit effect verwaarloosbaar is", gaat Teerds verder. Ook bij emeritus hoogleraar Voeding en Gezondheid Jaap Seidell zijn de risico's niet bekend. "In Azië wordt veel soja gegeten. Daar zijn ook veel onderzoeken gehouden, waaruit blijkt dat de menstruatiecyclus van vrouwen soms een dag langer wordt door hoge sojaconsumptie, maar negatieve effecten op de vruchtbaarheid zijn niet bekend."

Het Nederlandse adviesorgaan voor voeding is het Voedingscentrum. Zij hanteert alleen een advies voor zwangere vrouwen als het gaat om soja-inname. "Uit dierstudies blijkt dat het mogelijk effect heeft op de ontwikkeling van de geslachtsorganen bij het kindje als je heel veel isoflavonen binnenkrijgt tijdens de zwangerschap", vertelt gezondheidsexpert bij het Voedingscentrum Marije Verwijs.

Advies Voedingscentrum

"Wij adviseren daarom om tijdens de zwangerschap de soja-inname beperkt te houden, tot bijvoorbeeld vier glazen sojadrink per dag en daarnaast nog twee vleesvervangers op basis van soja per week", gaat ze verder. Overigens zitten in dierlijke producten ook isoflavonen. "In koemelk zelfs meer dan in sojamelk", zegt Teerds. "Dat komt omdat koeien soja door hun voeding krijgen."

Het voedingscentrum hoopt zich binnenkort samen met het RIVM en de Gezondheidsraad te kunnen buigen over het Franse rapport. "Indien nodig zullen we ons advies aanpassen."