Krijgt de Venezolaanse oppositiekandidaat Capriles het onmogelijke voor elkaar?

Door correspondent Alex Tieleman Het is twee dagen voordat Venezuela de belangrijkste verkiezingen sinds het begin van de eeuw ingaat. Dat is geen overdrijving. Niets wees er de afgelopen jaren op dat de traditioneel verdeelde oppositie tegen president Hugo Chávez, achter een kandidaat zou gaan staan. Dit is de jonge Henrique Capriles nu toch gelukt. En terwijl Chávez de vorige verkiezingen met twee vingers in zijn neus won, lijkt het nu ongemeen spannend te worden.

Capriles heeft zichzelf slim geframed als socialist, net als Chávez. Al is hij gematigder. Zo is hij niet ‘de kandidaat van de bourgeoisie’, zoals zijn tegenstrever hem steevast noemt. “Ik wil en zal een president van alle Venezolanen zijn. Ik zal nooit iemand iets afpakken”, vertelt hij mij tijdens zijn campagne op het vakantie-eiland Isla Margarita. Het lijkt een van de moeilijkste opgaven voor een presidentskandidaat in Venezuela. Sinds de socialistische revolutie van Chávez in 1999 begon, voelen veel armen zich voor het eerst gehoord en erkend. De middenklasse heeft het slechter gekregen en klaagt steen en been. Chávez schaamt zich er niet voor. Hij wil de armen in Venezuela emanciperen. Gevolg is dat de maatschappij in tweeën is gedeeld.

Capriles komt zelf uit een welvarende familie en heeft als advocaat en politicus een bliksemcarrière achter de rug. “Ondanks alles wordt u toch gezien als een kandidaat van de rijkere Venezolanen”, leg ik Capriles voor. “Die scheiding tussen rijk en arm bestaat omdat de regering die heeft geschapen. De weg die ik plavei, laat dit achter zich. Mijn project is depolitiseren. Tegen de scheiding, en voor de eenheid”. Het lijkt wat opportunistisch in een land waar de verschillen tussen rijk en arm ook objectief nog steeds enorm zijn.

Maar een rechtsere kandidaat zou, na bijna veertien jaar Chávez, waarschijnlijk weinig voor elkaar krijgen. Capriles heeft dan ook beloofd de door Chávez uitgerolde projecten in stand te houden. Het lijkt haast een compliment. Wel wil Capriles meer marktwerking in de Venezolaanse economie. Chávez heeft gezien dat dit een aantrekkelijke en concurrerende cocktail is voor veel Venezolanen en knijpt hem.

In Miami, waar zo’n twintigduizend Venezolanen wonen -veel van hen zijn gevlucht voor de president- werd het consulaat eerder dit jaar gesloten. Officieel om een dispuut met de VS, maar veel Venezolanen daar denken dat het met de verkiezingen te maken heeft. Wie wil stemmen moet bijna 1500 kilometer reizen naar New Orleans. Volgens sommige polls, wordt het zondag een nek aan nek race en de oppositiegezinden buiten Venezuela zouden wel eens het verschil kunnen maken.

De sfeer in de Venezolaanse hoofdstad is ondertussen extreem gespannen, maar of het ‘een feest van de democratie’ wordt, is de vraag. In de heetgebakerde verkiezingscampagne vielen er al doden. Gevreesd wordt dat er ook zondag kans is op gewelddadigheden. “Wie er ook wint, ik blijf binnen en houd mij hart vast”, fluisterde de jonge Venezolaan Jesús mij in in Caracas toe.