In de Rotterdamse wijk Oude Noorden is een rij huizen uit 1903 gesloopt. Op eentje na: de bewoners van huisnummer 108 weigeren te vertrekken. Daarom staat er nu een koppig, eenzaam rijtjeshuis in een grote bouwput.

Om het oude huis wordt een nieuw project heen gebouwd. Het huis op nummer 108 was als enige niet in handen, of niet verkocht, aan corporatie Woonstad Rotterdam. De bewoners vonden het bod te laag en daarom blijft hun huis nu als enige staan.

Publieke Werken

Het is niet voor het eerst dat bewoners weigeren te vertrekken en geïsoleerd achterblijven. Aan het einde van de negentiende eeuw, in 1888, werden panden aan het Damrak en op de Prins Hendrikkade in Amsterdam opgekocht en gesloopt om plaatst te maken voor het Victoria Hotel. Huisnummers 46 en 47 weigerden te vertrekken. Thomas Rosenboom schreef over dit bijzondere gegeven het boek ‘Publieke Werken’, dat in 2000 de Libris Literatuur Prijs won en een bestseller werd. Regisseur Joram Lürsen maakte er in 2015 een gelijknamige film over.

"Het beeld van zo’n eenzaam huis tussen allerlei gesloopte huizen, het is een raar en eenzaam beeld dat je wel bijblijft”, vertelt Lürsen. Bij het zien van de Rotterdamse foto moest hij meteen aan zijn film denken. Tot het boek van Thomas Rosenboom waren de twee huisjes, ingebouwd in het Victoria Hotel, hem nooit opgevallen. "Een prachtig beeld. Het is bijna symbolisch voor het verzet van die paar mensen die zeggen: ‘Je kan me wat met al je geld. Het is mijn huis. Bied maar gewoon heel veel geld.’ Die karaktereigenschap is zo goed gevisualiseerd."

Amsterdam in de negentiende eeuw

Het boek van Rosenboom, en zo ook de film, speelt zich af in het Amsterdam van eind negentiende eeuw. Vioolbouwer Vedder woont tegenover het zojuist gebouwde Centraal Station in Amsterdam. Hij kan zijn huis voor een goede prijs verkopen aan de chique architecten Henkenhaf en Ebert omdat die daar een hotel willen bouwen: Hotel Victoria. Vedder vraagt alleen het dubbele en daarmee het onmogelijke. Samen met zijn neef raakt hij in de problemen en zo brengen ze ook anderen in gevaar. Ze doen een nogal dubieuze belegging in de oversteek van een colonne turfstekers. Ze sturen die, op de pof, naar Amerika voor een beter leven. In de film komen ze er langzaam achter dat de deal niet doorgaat en dan draait Vedder volledig door.

Het monumentale drama speelt zich af in het Amsterdam van 1888, maar meer dan de helft van de opnamen vonden plaats in Hongarije, waar op een enorme set een stuk van Amsterdam werd nagebouwd.  “Een deel van het Victoria Hotel en het Stationsplein werden digitaal gereconstrueerd. Het was een gigantische logistieke operatie", vertelt Lursen.

Tegenwoordig zit er een souvenirwinkeltje in de twee huisjes: de Victoria Gift Shop. “En door de vernieuwing van het stationsgebied zijn ze nu eigenlijk nog beter te zien”, zegt Lursen. De huisjes zijn inmiddels een bescherm monument.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.