radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Ivona helpt in Kiev getraumatiseerde veteranen: 'Ze staan nu bijna allemaal onder spanning'

Ivona helpt in Kiev getraumatiseerde veteranen: 'Ze staan nu bijna allemaal onder spanning'
Ivona Kostyna
Bron: EenVandaag

Ze zijn hooguit midden 20, de veteranen van het 8 jaar durende conflict met Rusland, waarbij 13.000 Oekraïners omkwamen. Degenen die het overleefden kwamen vaak beschadigd terug. Ivona hielp vrijwilligersbataljons en bekommert zich nu om haar lotgenoten.

Ivona Kostina is een voorbeeld van een jonge generatie Oekraïners die in 2014 bij de Maidan-protesten razendsnel volwassen werd. Ze was net 17 toen ze samen met groep vrienden zeer actief deelnam aan de eerste protesten, eind 2013. Protesten die uitgroeiden tot een massaal volksprotest uiteindelijk en uitliepen op een zeer gewelddadige confrontatie tussen politie en betogers, die zich zelf ook begonnen te bewapenen.

Steun voor veteranen

Ze is pas 25 en geeft ze in Kiev leiding aan een team van 80 professionals die zich op 3 verschillende locaties bekommeren om het lot van veteranen in Oekraïne. Ivona is mede oprichter van deze 'Veteran Hubs'.

Daar krijgen veteranen die dienden in het 8 jaar durende conflict in het Oosten steun op tal van terreinen: van gezondheidszorg tot huisvesting en van de behandeling van PTSS tot opleidingen en gezinsondersteuning. Bij het conflict kwamen ruim 13.000 Oekraïners om het leven, voor het merendeel soldaten.

Bekijk hier de tv-reportage over dit onderwerp.

Betrokken bij de strijd

"Een goede vriend mij kwam om bij de protesten en dat maakte Maidan voor mij tot een zeer persoonlijke en diep ingrijpende ervaring", vertelt Ivona. Want na Maidan stopte het geweld niet. Toen de Russisch gezinde president Janoekovitz aftrad, braken er snel gevechten uit in het Oosten. Russische 'opstandelingen' namen bezit van delen van Donetsk en Luhansk en bevochten het Oekraïense leger.

Voor Ivona en haar vrienden was het volstrekt logisch dat ze ook betrokken raakten bij deze strijd. Ze meldde zich aan werkte bij het ondersteunen van een van de vele vrijwilligersbataljons die zich toen vormden. Ze hielp met logistiek, bevoorrading en ook ondersteuning van de Oekraïense troepen.

Bekijk ook

Afstand van Maidan

Maar na een jaar aan het front hield Ivona het niet meer vol: "Ik had mentale problemen", zegt Ivona zakelijk. "Maar gelukkig ben ik die met goede hulp te boven gekomen." Ivona die als kind met haar ouders een tijdje in England had gewoond, besloot 'afstand te nemen van Maidan'.

Ze pakte een rugzak en ging reizen. Maar tijdens haar reizen kwam ze tot het besef dat haar ervaring op Maidan haar definitief gevormd en veranderd hadden. Dat 'Maidan' altijd een deel van haar geschiedenis zou blijven.

Hulp voor duizenden veteranen

Ze kwam terug naar Oekraïne en met een aantal van haar vrienden kwam ze tot de slotsom dat er iets moest gebeuren voor de vele duizenden veteranen. Vaak jonge mensen studenten die met een enorme schok in een oorlogssituatie terecht kwamen.

Ze vonden sponsors bij Oekraïense liefdadigheidsinstellingen en worden ook gesteund door het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.

Veilige plek

De voorzieningen op de 20ste etage van het televisiegebouw in Kiev waar ze gehuisvest zijn, ogen nieuw en modern. "Het is een open ruimte iedereen kan hier hulp krijgen binnenlopen al is het maar voor een kop koffie."

"Het de bedoeling dat veteranen hier een plek hebben waar ze zich echt veilig voelen", legt ze uit. "Waar ze kunnen wennen en geaccepteerd worden."

Herstelproces onder druk door oorlogsdreiging

Ivona is trots op haar werk en vooral ook op de 30.000 veteranen die de weg al hebben kunnen vinden naar een van de drie steunpunten. Heel veel mensen hebben op ongelooflijk moedige wijze hun leven weer opgepakt en zijn nu in staat om misschien weer iets op te bouwen.

Maar een mogelijke escalatie van de oorlog met een Russische invasie, hangt wel als een schaduw boven het herstelproces. Als het escaleert kunnen ze allemaal weer als reservist opgeroepen worden. Dus het kan ieder moment weer opnieuw beginnen.

Bekijk ook

Veteranen onder spanning

En dan is het heel lastig om zo'n nare ervaring echt achter je te laten, legt ze uit. Dat kan eigenlijk nog niet. "Bijna alle veteranen staan daarom onder spanning."

"Het is moeilijk maar we moeten accepteren dat er altijd een dreiging zal blijven", besluit ze. "En dat oorlog, ook al is ie afgelopen, een deel van je leven blijft."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Sociaal contact en mentale uitdaging: in Kerkrade proberen ze dementie te voorkomen met de 'ontmoetingbus'

Sociaal contact en mentale uitdaging: in Kerkrade proberen ze dementie te voorkomen met de 'ontmoetingbus'
Remco van Vliet van Leger des Heils en wethouder Jo Paas van Kerkrade
Bron: EenVandaag

Voor dementie is geen medicijn, maar door je levensstijl aan te passen kan je je hersenen wel actief houden. Een onderdeel daarvan? Sociaal contact. Daarom rijdt in het Limburgs Kerkrade de 'ontmoetingsbus'.

De bus, waar mensen bij elkaar komen om contact te houden, sluit goed aan bij een campagne van Alzheimer Centrum Limburg die gisteren van start ging. Deze campagne, genaamd 'We zijn zelf het
medicijn', moet mensen
bewust maken van de invloed van een gezonde leefstijl op de hersengezondheid.

Gezonde levensstijl

Het initiatief voor de bus
werd opgestart vanuit een vitaliteitsproject van gemeente
Kerkrade, in samenwerking met inwoners en maatschappelijke
partners zoals het Leger des Heils. Remko van Vliet van Leger des Heils vertelt: "Een medicijn is er niet tegen dementie. Wat je wel kunt doen, dat is een gezonde levensstijl nastreven: voldoende bewegen, goede voeding, mentale uitdaging en voldoende interactie."

Dat laatste is waar de 'ontmoetingsbus', omgebouwde SRV-wagen, in het spel komt. Die staat de hele week op zes verschillende locaties in Kerkrade. Mensen komen er bij elkaar onder het genot van een kop koffie en - op z'n Limburgs - een stuk vlaai. "De bedoeling is dat mensen achter de voordeur uitkomen, participeren, meedoen in de maatschappij en het gezellig hebben", vertelt Van Vliet.

'Ze vinden iets hier'

Een vaste ontmoetingsplek - zoals de bus - kan helpen, vertelt hij. Op die manier kunnen ook ouderen die minder mensen om zich heen hebben contact houden met anderen.

"Als ze hier 2 uur zijn, zeggen ze misschien zes zinnen, maar ze komen iedere week terug." Waarom precies, daar kan hij de vinger nog niet op leggen. "Maar ik denk dat ze iets vinden hier, dat ze erbij mogen horen."

info

Dementie in Nederland

In Nederland waren in 2019 114.000 gevallen van dementie bekend bij de huisarts, deze mensen hebben dus een diagnose. Op basis van bevolkingsonderzoek hadden er naar schatting 290.000 mensen dementie in 2021.

In de gemeente Kerkrade leefden in 2023 naar schatting 1.000 mensen met dementie. Naar verwachting zal dat in 2050 stijgen met 60 procent, volgens gemeente Kerkrade.

Hoogste ziektekosten

Ook wethouder van Integraal Ouderenbeleid in Kerkrade Jo Paas kent deze cijfers. "Alleen al de kosten van dementie van 2020: 10,6 miljard. De hoogste ziektekosten van alle ziektes van Nederland. En in 2040 komen we 50.000 bedden tekort voor mensen die in een verzorgingstehuis opgenomen moeten worden als gevolg van dementie", somt hij op.

"We hebben geen bedden, het kost veel te veel geld en er is geen medicijn." Dus, is de wethouder van mening, moeten we zelf zorgen dat we fysiek en mentaal in beweging blijven. "We zijn zelf het medicijn", herhaalt hij de naam van de campagne.

Bekijk ook

Extra functie

Naast dat de bus zorgt voor sociaal contact, heeft die ook nog een andere functie. Van Vliet: "Wij ontmoeten allerlei soorten mensen uit de samenleving en als wij merken dat mensen extra zorg nodig hebben, dan weten we ook bij wie we terecht kunnen in de gemeente Kerkrade."

Hij gaat verder: "Dus ja, de bus heeft als eerste functie: komen, zijn en ontmoeten. Maar als we zien en proeven dat er meer nodig is, dan weten we naar wie we ze kunnen doorverwijzen. En daar zijn we heel blij mee." Ook wethouder Paas voelt dit: "We hebben zicht op wat er gebeurt en je krijgt dan ook een gevoel dat je weet: hoe zit het nou in onze maatschappij?"

Meer zicht

Ook wethouder Paas voelt dit: "We hebben zicht op wat er gebeurt en je krijgt dan ook een gevoel dat je weet: hoe zit het nou in onze maatschappij?" Hij is dan ook groot voorstander van de campagne en initiatieven zoals de ontmoetingsbus. "Het moet indalen bij mensen dat ze aan het voorkomen of vertragen van het proces van dementie zelf iets kunnen doen." Zelf is hij 71 en probeert zichzelf mentaal uit te blijven dagen, sluit hij af.

De aftrap van de campagne 'We zijn zelf het medicijn' wordt de komende tijd uitgerold over heel Zuid-Limburg.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Eerst Cito, nu de doorstroomtoets: waarom er steeds kritiek is vanuit scholen op de eindtoets

Vier basisscholen die eerder hadden aangekondigd om de verplichte doorstroomtoets niet af te nemen, moeten dat van de staatssecretaris nu alsnog doen. Anders volgen er financiële sancties. De scholen uiten kritiek dat de toets te weinig meet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant