Gewoon even niks doen, voor veel mensen is dat een flinke opgave. Ook als we niet aan het werk zijn, hebben we meestal een telefoon in de hand. En consumeren we er (online) op los. Kan dat ook anders, is de vraag.

1,3 miljoen werkende Nederlanders hebben last van burn-outklachten. Dat bleek afgelopen november uit onderzoek van TNO. Recentere cijfers zijn er nog niet, maar de kans dat dit jaar ineens veel minder mensen last hebben van werkstress is klein. Je zou het een signaal kunnen noemen, dat we een stapje terug moeten doen.

55 uur per week werken

Dat vindt ook theoloog Alain Verheij. Wat hem betreft focussen we in de westerse wereld veel te veel op (economische) groei. Die van onszelf en die van het bedrijf waar we werken. "In deze cultuur geef je elkaar complimenten als je veel hebt gewerkt. Als je de 55 uur per week haalt, ben je goed bezig."

Hij is het daar totaal niet mee eens. "Zoveel werken gaat ten koste van andere dingen, zoals iets doen voor de maatschappij, bijvoorbeeld vrijwilligerswerk. Of jezelf op andere vlakken ontwikkelen." En van simpelweg ontspannen, even helemaal niks doen.

Nooit niks doen

En dat laatste is juist zo belangrijk, zegt ook ondernemer Thijs Visser. Hij ziet dat veel mensen het lastig vinden om te ontspannen. Hij maakte daar zelfs zijn werk van. Met zijn bedrijf Back to the Wild organiseert hij reizen naar de natuur voor mensen die een (te) druk leven leiden en daarbij veel stress ervaren.

"Ik denk dat we te weinig rust nemen met z'n allen. We hebben veel taken, doen van alles, er is nooit een moment waarop we niks doen." Met in het ergste geval mentale problemen zoals burn-out als gevolg.

Week zelf inrichten

Maar hoe zorgen we er dan voor, dat we wél weer kunnen ontspannen? Je kunt immers niet constant op reis naar de natuur. Moeten we bijvoorbeeld terug naar de verplichte zondagsrust met gesloten winkels, zoals die in veel andere Europese landen nog altijd geldt? Als alles dicht is, moeten we wel iets anders doen met onze vrije tijd dan consumeren.

Theoloog Verheij denkt niet dat dat de oplossing is. "Zoiets moet je niet politiek of juridisch willen regelen. Niet iedereen hoeft op dezelfde dag vrij te zijn. Dat is niet meer van deze tijd. In een moderne en multireligieuze samenleving zou dat iets dwangmatigs zijn", vindt hij.

Ander leven dan vroeger

Daarnaast past zo'n collectieve rustdag niet meer bij onze economie: "Consumenten wennen er wel aan, maar veel mensen hebben hun bestaan gebouwd rond werken op de zondag." Verheij doelt bijvoorbeeld op mensen die in de horeca werken, of in een winkel die op zondag open is.

Vissser is het met Verheij eens: "Ik denk dat veel mensen er gebaat bij zijn dat alles altijd kan. Een collectieve rustdag klinkt mooi, maar we hebben een heel ander leven dan vroeger. Mensen gaan op zo'n dag nog steeds hun e-mail lezen of andere dingen doen."

Zelf rustmomenten inbouwen

De oplossing van dit probleem - het altijd maar doorgaan - ligt volgens de ondernemer bij het individu, niet bij iets wat opgelegd wordt van bovenaf. "Ik denk dat mensen zich bewust moeten worden van de gedachte dat er meer mogelijk is in hun leven dan alleen maar werken. Ze moeten dat weer ervaren en dat gebeurt niet door het van bovenaf op te leggen."

Mensen moeten zelf rustmomenten inbouwen in hun leven, denkt Visser. "Even niets doen, geen activiteiten uitoefenen en een beetje vertragen. Dat zou enorm helpen." Theoloog Verheij doet dat ook: "Ik kies zelf een dag waarop ik rust neem, meestal is dat de zaterdag."

'24-uurs-economie'

Maar hoe zorg je ervoor dat mensen de noodzaak inzien van die rustmomenten? "Als iemand te veel doet krijgt hij op een bepaald moment een burn-out. Er is weinig kans op verandering voordat mensen echt merken dat het niet goed meer gaat", denkt Visser.

Hij ziet het steeds vaker misgaan, vertelt hij. Hij verwacht dan ook dat er een beweging zal komen die zich verzet tegen de '24-uurs-economie'.

Rust als economische waarde

En daar hebben werkgevers uiteindelijk ook baat bij, concludeert Verheij. "Mensen leven niet om te werken, ze werken om te leven. Als je dat accepteert, leg je een relatie die dieper gaat dan alleen het contract."

Volgens de theoloog is rust zelfs van economische waarde. "Vaak zien wij economie als iets statisch, maar het is niet zo dat de markt of de economie neutrale dingen zijn. Wij nemen onze waardes mee, en een van die waardes is de rust."

Nederlandse kersentelers maken zich zorgen om hun oogst dit jaar. Ze zijn bang dat die ten onder gaat aan de 'suzuki-fruitvlieg'. De oogst is volgens de telers nog te redden, maar dan moet het gewilde bestrijdingsmiddel wel op tijd goedgekeurd worden.

De kersentelers wachten op een verlossend bericht van landbouwminister Femke Wiersma. Zij moet bepalen of gebruik van het bestrijdingsmiddel Tracer dit jaar wordt toegestaan, En dat wordt nog spannend, want toenmalig minister Piet Adema zei vorig jaar dat het toen de laatste keer was dat een uitzondering gemaakt werd voor het bestrijdingsmiddel.

Al 10 jaar uitzondering

Het bestrijdingsmiddel Tracer is namelijk nog altijd niet goedgekeurd door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Die instantie beoordeelt of een bestrijdingsmiddel gebruikt mag worden.

Zolang het Ctgb zijn oordeel nog niet heeft gegeven, kan de verantwoordelijk minister een vrijstelling voor gebruik geven. En dat gebeurt in dit geval al 10 jaar op rij.

Perfect jaar voor kersen

Kersenteler Arie Hakkert uit de Betuwe vertelt dat het tot nog toe een perfect jaar is voor de kersenteelt: "We hebben prachtig weer gehad in de bloeiperiode. Weinig nattigheid en de temperatuur was goed. Dus we verwachten een goede oogst dit jaar."

Volgens Arie is de ideale temperatuur voor de kers tussen de 20 en 25 graden. De kersen hangen er nu nog groen bij, maar uiteindelijk krijgen ze de bekende rode kleur. "We hopen half juni te beginnen met oogsten. De kersen zullen waarschijnlijk begin juni een gele kleur krijgen en gaan dan over naar rood."

Suzuki-fruitvlieg

Maar ondanks dat het zo'n goed jaar is voor de kers, is Arie bang voor zijn oogst. De Nederlandse kers heeft er sinds een jaar of 10 namelijk een nieuwe vijand bij: de suzuki-fruitvlieg. Een beestje dat oorspronkelijk afkomstig is uit Zuidoost-Azië en in 2008 voor het eerst werd opgemerkt in Europa.

Vooral kersentelers hebben last van de fruitvlieg. "Deze fruitvlieg kan door de schil van het fruit kruipen en legt daar eitjes onder. Daar komen larven uit die de vrucht van binnenuit opeten. Vervolgens gaat de vrucht rotten en is die onverkoopbaar", legt onderzoeker Herman Helsen uit.

Kersentelers zijn bang voor verlies oogst door suzuki-vlieg: 'Het is 2 voor 12'

Net niet voldoende

Kersenteler Arie gebruikt nu een speciaal net om de fruitvliegjes buiten te houden: "Het is een heel fijnmazig net waar in principe geen vliegjes doorheen kan komen. Het hele veld moet ermee worden ingepakt."

Maar alleen een net is niet voldoende, vertelt hij: "De suzuki-fruitvlieg is zo klein dat het 'm toch lukt om ergens binnen te komen. Bovendien moeten we nog steeds zelf bij de kersen kunnen. Dus als het net omhoog gaat of waait, gaat de fruitvlieg ook naar binnen."

Wesp tegen vlieg

In een lab van de Wageningen University & Research (WUR) wordt daarom gewerkt aan een andere oplossing, namelijk de sluipwesp. Dat is een natuurlijke vijand van de suzuki-fruitvlieg, vertelt onderzoeker Helsen. "De sluipwesp legt haar eieren in de larven van de suzuki-fruitvlieg en kan zo de enorme toename verminderen."

Toch is de sluipwesp vooralsnog geen vervanging voor het bestrijdingsmiddel. "We hebben er nu enkele honderden, daar kunnen we de oogst niet mee redden", zegt Helsen. En dus wacht kersenteler Arie in spanning af op het besluit van Landbouwminister Wiersma. "Als we het middel niet meer krijgen, dan is het einde kersenteelt. Het is echt twee voor twaalf."