Op basis- en middelbare scholen moeten scholieren eraan geloven: telefoons zijn niet meer toegestaan. Maar hoe ga je ermee om dat je kind misschien door die 'verloren' schermtijd, thuis aan de mobiel gekluisterd zit? "Benoem ook wat positief is."

Sinds dit jaar is er - naar aanleiding van een dringend advies vanuit de overheid - een duidelijk beleid in de schoolklassen: geen telefoons of tablets meer. Die laten leerlingen in hun kluisjes of thuis.

Reacties verschillen

Al zagen veel scholieren het telefoonverbod niet direct zitten, de reacties na de invoering zijn niet alleen negatief, vertelt mediapedagoog Marije Lagendijk. "Het ene kind ervaart: 'Oh ja, wacht, ik vind het veel fijner om gewoon weer echt met mijn vrienden af te spreken'. Die groep komt echt een beetje los van social media." Ze zitten niet meer alleen achter een scherm, maar besteden ook tijd aan vrienden, huiswerk en hobby's.

Andere kinderen lijken de 'verloren tijd' weer in te willen halen thuis. "We horen ook ouders die zeggen: 'Dan komen ze thuis en gaan ze de eerste uren op social media om alles in te halen dat ze voor hun gevoel op school gemist hebben'."

Samen in gesprek

Volgens Lagendijk is het belangrijk om thuis afspraken te maken over telefoon- en schermgebruik. "Alle kinderen zijn gebaat bij afspraken over hoe je je online gedraagt", benadrukt ze.

Maar bij het maken van die afspraken kun je best je kind meenemen. "Het is altijd goed om met je kinderen in gesprek te gaan, hen onderdeel te maken van het proces. Daardoor is de kans groter dat ze ook begrijpen waarom bepaalde regels gelden. Maar uiteindelijk beslis jij als ouder wat je wel of niet goed vindt en welke regels er voor jouw kind gelden."

Bekijk ook

'Digitale zwemles'

Daarbij maakt de pedagoog wel een onderscheid tussen kinderen op de basisschool en in de onderbouw van de middelbare school, en oudere kinderen. "In het begin is het een soort digitale zwemles. Dat je je kind leert hoe je op een gezonde manier die telefoon gebruikt. En in de basisschoolleeftijd is dat nog veel belangrijker, omdat ze qua ontwikkeling nog helemaal niet zo zelfredzaam zijn", vertelt ze.

"Ik geef veel lessen op basisscholen en kinderen zeggen dan vaak: 'Ik praat niet met mijn ouders over wat er online gebeurt, want ik ben eraan gewend geraakt dat ik rare dingen zie, dus waarom zou ik het vertellen?' En een andere reden waarom ze er niet over praten is omdat ze bang zijn dat ze hun telefoon moeten inleveren, of bijvoorbeeld niet meer op TikTok mogen."

'Dan raak je de grip kwijt'

Een manier om te zorgen dat het gesprek toch wordt gevoerd? "Door te kijken naar welke sancties je oplegt op het moment dat je kind zich niet gedraagt of zich niet aan de afspraken houdt. Als de consequentie is dat je hun telefoon inneemt, dan kun je er wat mij betreft van uitgaan dat ze onder de radar gaan."

Ze legt uit: "Het laatste wat ze willen is hun telefoon kwijtraken. En het is niet dat ze zich meteen aan die afspraken houden. Ze gaan sociaal wenselijke antwoorden geven. Of je aan alle kanten het gevoel geven dat het allemaal wel prima gaat en dat zij zich aan de afspraken hebben gehouden. Dan raak je de grip kwijt. En dan is je kind dus ook eenzaam in die situatie."

Bekijk ook

Positief insteken

Hoe ouder het kind wordt, hoe meer je het kunt loslaten, vertelt Lagendijk. "Hoewel ik er wel echt van overtuigd ben dat het - zelfs als je kind 16 is - nog belangrijk is om regelmatig een gesprek te hebben over: wat kom je online tegen, wat doet dat met je en wat vind je ervan?"

Binnen dat gesprek is het belangrijk om niet alleen met een negatieve blik te kijken naar het social media-gebruik van je kind. "Op het moment dat jij de hele tijd zegt: 'Zit je nou weer met dat stomme ding? Ga nou gewoon naar buiten. Dat deden wij vroeger ook', denkt je kind eigenlijk alleen maar: mijn ouders vinden het toch al stom tijdverdrijf. Je mag het als ouder nog steeds stom vinden en nutteloos, maar dat hoef je niet de hele tijd met je kind te delen, want dat voedt alleen maar irritatie onderling."

Niet alleen 'nutteloos tijdverdrijf'

Want ouders zien social media regelmatig als 'nutteloos tijdverdrijf', vertelt de mediapedagoog. "Het is ook rolmodellen vinden, contact hebben met je vrienden, kennis opdoen, nieuwsgaring, er zijn gewoon heel veel dingen die ze daaruit halen."

Het gebruik van social media kan ook heel veel positieve gevolgen hebben en goed zijn voor de ontwikkeling. "Hun zelfbeeldontwikkeling gaat voor een groot deel online, ze maken nieuwe relaties online, ze bouwen eigenlijk een hele identiteit om wie ze zijn in die online wereld."

Bekijk ook

'Ook heel leuk'

"En," vervolgt ze, "het is ook gewoon heel erg leuk. Ondanks dat het misschien niet altijd even nuttig is, is TikTok-filmpjes kijken toch ook een leuk tijdverdrijf."

Daarom is het erg belangrijk om als ouder ook de positieve kant te onthouden en hier ook met je kind over te praten. "Je kan als ouder ook benoemen wat er wel positief aan is en dat je ook ziet dat je kind er veel plezier uit maakt, en dat je je daarnaast zorgen maakt over bijvoorbeeld gezondheid."

Goede balans

Die zorgen om gezondheid zijn volgens Lagendijk lang niet altijd nodig. "Het is vooral heel goed kijken: hoe gaat het eigenlijk met mijn kind? Als een puber die gewoon op een gezonde manier naar school gaat, zijn huiswerk maakt, op zich goede resultaten haalt, met vrienden afspreekt, misschien een baantje heeft, gaat sporten, en ook veel schermtijd heeft, dan is die balans over het algemeen wel gezond."

"Maar op het moment dat je kind zich helemaal afzondert op zijn kamer met alleen maar een telefoon of alleen maar een gamet, dan kun je je afvragen of het wel goed gaat met je kind en of dat dus wel gezond is."

Bekijk ook

Waarom zoveel schermtijd?

Daarbij zegt de pedagoog dat het vooral belangrijk is om te kijken waarom een puber zoveel op zijn of haar mobiel zit. "Als het in zo'n grote mate gebeurt, is het soms ook een soort ontsnappen of afsluiten voor misschien onprettige gevoelens. Bijvoorbeeld als je heel erg gepest wordt op school. Maar ook bijvoorbeeld je mentale welzijn. Als je niet goed in je vel zit, kan het je op een gegeven moment er helemaal in zuigen."

Op dat soort momenten is het belangrijk als ouders om het gesprek te voeren om een gezonde balans te vinden.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.