De renovatie op het Binnenhof is al een tijd bezig en gaat nog jaren duren. De Eerste en Tweede Kamer zijn verhuisd, maar premier Rutte zit er nog wel, in zijn vooral oude en vertrouwde Torentje. Maar wat is eigenlijk de geschiedenis van het Torentje?

De verbouwing van het Binnenhof gaat parlementair historicus Bert van den Braak aan het hart. "Maar ik begrijp ook wel dat het nodig is", vertelt hij. "Ik ken die gebouwen heel goed. Ik heb zelfs een tijdje kantoor gehouden in de kelders van de Eerste Kamer. En dan zie je ook dat het daar lekt en dat daar allemaal leidingen lopen. Het is jammer, maar brandgevaar moet wel aangepakt worden."

Van Delft naar Den Haag

Dat de regering vanaf het Binnenhof in Den Haag werkt is historisch zo ontstaan, vertelt Van den Braak. "In het begin van de Tachtigjarige Oorlog kwam er een staten generaal die zich losmaakte van het Spaanse bewind. En die had een eigen zelfstandig parlement."

"Die hebben eigenlijk een beetje rondgezworven. Dat parlement heeft bijvoorbeeld ook een tijdje in Delft gezeten. Uiteindelijk zijn ze in Den Haag terechtgekomen op dat graaflijke kwartier."

Niet Amsterdam

Den Haag is natuurlijk niet de hoofdstad van Nederland. Is het niet gek dat er niet wordt geregeerd vanuit Amsterdam? "Waarschijnlijk is dat zo omdat Amsterdam een belangrijke positie had in de Republiek, ten opzichte van andere handelssteden. Er waren meer handelssteden die invloed wilden hebben", vertelt Nederlands historicus en voormalig politicus Ronald van Raak.

"In Den Haag lag natuurlijk al een lange geschiedenis die teruggaat naar de middeleeuwen, omdat de graven van Holland daar hadden gezeten", legt Van Raak uit. "Het is vanaf de middeleeuwen het centrum geweest van de regeringsmacht: van het graafschap Holland, van de Republiek en vervolgens van het koninkrijk."

Torentje als wijnkelder

Het Torentje is gebouwd in de middeleeuwen. Voordat het werd gebruikt voor de politiek, heeft het veel andere functies gehad. "Het was halverwege de 14de eeuw meer een soort zomerverblijf voor de graven van Holland, de bestuurders van toen. Die konden na een wandelingetje wat gaan drinken", vertelt Van Raak.

"Later is het in gebruik genomen als herberg, als opslagplaats, als wijnkelder en bierbottelarij. Dus het heeft allerlei nuttige functies gehad in de geschiedenis, maar dus niet als regeringscentrum."

Ministers van Binnenlandse Zaken

Het Torentje werd pas veel later in gebruik genomen door politici. "De eerste regeringsleider die daar ging zitten was Ruud Lubbers", vertelt parlementair historicus Bert van den Braak over het Torentje. "In 1982. En die zat daar ook echt als minister-president, maar daarvoor, bijvoorbeeld Thorbecke, die was ook minister-president, maar ook minister van Binnenlandse Zaken." Van Raak weet dat Rutte nu nog een afbeelding van Thorbecke in zijn kamer heeft hangen.

"Heel vaak waren de ministers van Binnenlandse Zaken de presidenten", vertelt historicus Van den Braak. "Daarvoor zaten ook al vaak ministers in het Torentje, maar toen was het nog niet de officiele werkplek", zegt Van den Braak.

Symbolische plek

Van Raak vindt het Binnenhof een prachtige plek en vindt het jammer dat het verbouwd moet worden. Juist omdat het zoveel verschillende functies heeft gehad. "Het symboliseert onze politiek heel mooi. Je hebt vaak parlementen die in reusachtige gebouwen moeten imponeren. Maar wij hebben een soort historisch amalgaam aan gebouwen die vroeger allerlei verschillende functies hadden die aan elkaar zijn gegroeid."

"En dat laat ook heel mooi de verschillen zien", zegt Van Raak. "Het laat de verschillende stemmen zie die in de politiek klinken. Dat mis je in het huidige gebouw van de Tweede Kamer natuurlijk wel."

Normaal gesproken zijn er jaarlijks oefeningen onder de vlag van de NAVO waar de VS en Europa gezamenlijk aan meedoen. Maar volgens een bron uit het netwerk van hoogleraar internationale betrekkingen Rob de Wijk wil Amerika hier per direct mee stoppen.

"Het is echt één voor twaalf voor Europa", waarschuwt De Wijk in EenVandaag. "We staan er compleet alleen voor en moeten nu héél snel gaan handelen", zegt hij over de verdere terugtrekkende beweging van de Amerikanen.

Oefening zonder Amerikanen?

Op 31 maart staat er een NAVO-oefening gepland, maar de kans is dus groot dat daar geen Amerikaanse troepen aan zullen meedoen. Volgens De Wijk is er vandaag vanuit Amerika een aanwijzing gekomen richting de NAVO dat het land niet meer zal meedoen aan oefeningen in NAVO-verband.

"Dit zegt veel over hoe Amerika denkt over Europa en over de bijdrage die Amerika zou kunnen leveren aan de verdediging van Europa", reageert hij. "Amerika geeft als reden aan: we gaan bezuinigen en dat gaat ten koste van Europa, onze prioriteit ligt niet bij Europa."

'Trump schrijft ons af'

Het lijkt een nieuwe stap in de verwijdering tussen de Verenigde Staten en Europa, die in een stroomversnelling is gekomen sinds het aantreden van Donald Trump als president eind januari. Dit laat volgens De Wijk opnieuw zien dat we in Europa op onszelf zijn aangewezen.

"Het geeft aan dat we niet langer moeten denken dat het wel goed komt met onze band met Amerika binnen de NAVO", benadrukt de hoogleraar. "Trump schrijft ons af."

'NAVO niet meer levensvatbaar'

Dat de Amerikanen niet meer samen met de Europeanen willen oefenen is echt een relevant signaal, gaat De Wijk verder. "Kijk naar de daden van Trump, dan moet je inzien dat de NAVO met hem niet meer levensvatbaar is."

"Want als hij zegt dat zijn troepen niet meer naar Europa gaan om te oefenen, dan hoef je de NAVO niet eens op te heffen, dan functioneert de NAVO al niet meer", legt hij uit.

Kan Rutte nog iets doen?

De Wijk heeft niet het idee dat de secretaris-generaal van de NAVO, sinds oktober vorig jaar oud-premier Mark Rutte, nog iets kan doen om een breuk binnen het militaire bondgenootschap tussen de Verenigde Staten en de Europese lidstaten te voorkomen.

"Nee, dan had hij allang succes gehad", zegt de hoogleraar daarover. "De continue neiging om Trump te pleasen en om met hem in gesprek te gaan op zijn voorwaarden lijkt verspilde moeite", stelt De Wijk somber vast.