Het dorp Heide in Limburg dreigde te veranderen in een spookdorp, totdat inwoners massaal opstonden om dat te voorkomen. Rabarberteler Martin Peeters is een van de stille krachten achter de transformatie van het dorp.

Zichtbaar genietend rijdt hij op zijn trekker door de rabarbervelden aan de rand van het Limburgse dorp waar hij altijd heeft gewoond. Voor Martin is er geen mooiere plek om te wonen dan in Heide. Als vrijwilliger zet hij zich al meer dan 40 jaar in voor het dorp. "Heide is een klein dorp onder de rook van Venray. We tikken net niet de 500 inwoners aan. Het dorp is heel leefbaar en energiek", zegt hij. "Ik heb altijd graag vrijwilligerswerk gedaan in Heide. Het is mijn passie."

Bijna een slaapdorp

Martin doet er dan ook alles aan om, naast het draaiend houden van zijn eigen bedrijf, zijn handen uit de mouwen te steken voor Heide. In 2011 was hij zelfs voorzitter van de dorpsraad. Hij kreeg te maken met een kleine crisis: de basisschool van het dorp werd gesloten. "Op het moment dat de school wegvalt is het risico heel groot dat je een slaapdorp wordt. We hebben er alles aan gedaan om dat te voorkomen."

De dorpsraad hield een enquête waaruit bleek dat dorpsbewoners een laagdrempelige ontmoetingsplek wilden maken van het oude schoolgebouw. "Wij hebben als dorpsraad gezegd: we gaan kijken of we dit voor jullie kunnen realiseren, maar áls dat gaat gebeuren, hebben we vrijwilligersinzet nodig."

Bron: EenVandaag

Ruim 150 vrijwilligers

Het vinden van vrijwilligers bleek niet lastig. Inmiddels helpen ruim 150 van de 400 volwassen inwoners van het dorp mee om ontmoetingsplek De Schól te laten bruisen. En met succes. Er werd een dorpscoöperatie opgezet en nu vinden er allerlei activiteiten plaats die de dorpsbewoners dichter bij elkaar brengen. Denk aan jeu de boules, kookcursussen, activiteiten voor kinderen en muziekavonden.

Huidig voorzitter van de dorpscoöperatie Ruud Michels geeft aan hoe waardevol een warme ontmoetingsplek voor een dorp kan zijn: "Vorig jaar is mijn moeder overleden en toen hebben we hier in het dorp de koffietafel gedaan. Ik vond het zo fijn dat dat hier in de vertrouwde omgeving van het dorp kon."

De juiste vrijwilliger voor elke klus

Vrijwilligers worden naar eigen krachten ingezet. De een kookt, de ander timmert. Vrijwilliger Peter is een Heidenaar in hart en nieren. Hij woont al zijn hele leven in het dorp, 62 jaar lang, en zat ooit zelf op de basisschool van Heide. Nu woont hij tegenover de ontmoetingsplek.

Als vrijwilliger is Peter medeverantwoordelijk voor de communicatie. Volgens hem zou het een 'gemis voor veel mensen' zijn, als De Schól er niet was gekomen. "Een deel van de inwoners is bijvoorbeeld weduwe en woont alleen. Die komen niet veel verder dan Heide."

Bron: EenVandaag

Als je het zelf niet doet, gebeurt er ook niks

Collega-vrijwilliger Toon ontfermt zich over het technisch onderhoud van het gebouw en helpt bij de organisatie van het maandelijkse diner. "Er komen dan wel 20 tot 25 mensen en voor 8 euro heb je een driegangendiner." Zelf gaat hij graag naar de muziekmiddagen, waar lokale beroemdheid Cor verschillende artiesten uitnodigt.

Voor veel vrijwilligers blijft het niet bij een klusje hier en daar. Mariëlle organiseert bijvoorbeeld activiteiten voor kinderen, staat achter de bar, helpt in de keuken én zit in de interieur-groep. "Heide is een klein dorpje en je moet er samen iets van maken. Als je het zelf niet doet, gebeurt er ook niks."

Bron: EenVandaag

De overheid moet leren loslaten

Voor de gemeente was het even wennen om de dorpsbewoners de ruimte te geven. "Je krijgt allerlei vragen van bestuurders: kunnen we zo'n gebouw zomaar overdragen en kan zo'n dorp dat aan?" legt ambtenaar Wilco van der Bas uit.

Toch heeft Heide laten zien dat de overheid zich soms meer terug mag trekken en moet luisteren naar de inwoners, vindt ook rabarberteler Martin. "Wij weten zelf wat goed is voor ons hier. Om in een dorp te kunnen leven zoals wij willen."

Het Chinese techbedrijf Huawei is in opspraak geraakt door betrokkenheid bij een nieuw corruptieschandaal. Lobbyisten van Huawei zouden Europarlementariërs hebben omgekocht. De politie heeft inmiddels huiszoekingen gedaan en meerdere personen aangehouden.

De stikstofaanpak van het oude kabinet is afgeschaft, maar nieuw, duidelijk beleid ontbreekt tot nu toe. Hoe nu verder? Dat vraagt onder meer branchevereniging Bouwend Nederland zich af. Minister Keijzer zet vooral in op juridische aanpassingen.

Een paar jaar geleden heeft dertiger Jan-Pieter van Laar het bouwbedrijf van zijn vader en oom overgenomen. "Het is echt een familiebedrijf, ondertussen al in de vierde generatie. We hebben 25 man in dienst en doen aan nieuwbouw, verbouwingen, renovaties, echt van alles. In 2031 hopen we het honderdjarige bestaan van het bedrijf te kunnen vieren."

'Iedereen staat in de wachtstand'

Maar de jonge ondernemer uit Wapenveld heeft zorgen. De impasse in de stikstofcrisis zorgt er volgens brancheorganisatie Bouwend Nederland voor dat zo'n 30 procent van alle nieuwbouwprojecten op de tocht komen te staan. En dat merkt ook Van Laar.

"Iedereen staat in de wachtstand. Hoe moeten we omgaan met de stikstofregels, wat kan nog wel, wat niet? De gemeente rondt geen bestemmingsplannen meer af, wij krijgen geen vergunningen meer. Ook niet voor projecten waarbij we totaal geen problemen hadden verwacht."

240.000 woningen kunnen niet gebouwd worden

Bouwend Nederland maakt zich al jaren zorgen over het gebrek aan daadkracht om de stikstofcrisis aan te pakken. "We hebben nu in kaart gebracht welke Natura 2000-gebieden er slecht aan toe zijn door stikstof. En deze informatie combineerden we met de concrete woningbouwplannen in Nederland", vertelt Jelmer Alberts, directeur belangenbehartiging van Bouwend Nederland.

"Dan zie je op die kaart hoe ontzettend veel van deze bouwprojecten te dicht bij stikstofgevoelige natuur liggen", gaat Alberts verder. "Doordat het stikstofprobleem niet wordt opgelost krijgen deze projecten geen vergunning. Tot 2030 gaat het om maar liefst 244.000 woningen die hierdoor niet gebouwd kunnen worden. Dat is echt heel erg schrikken. We wisten al dat de impact van stikstof op de woningbouw en infrastructuur groot was, maar niet dat het er zo dramatisch uitziet."

'Met geitenpaadjes niet meer op te lossen'

De brancheorganisatie wil dat het kabinet eindelijk met een doortastend plan komt. "We weten alles al, alle data zijn bekend, met geitenpaadjes valt dit niet meer op te lossen", zegt Alberts. "We stormen nu recht op een betonnen muur af."

"De stikstofuitstoot moet omlaag, de betrokken ministeries moeten nu met een plan komen", benadrukt de woordvoerder van Bouwend Nederland. "En elke sector moet zijn eigen 'fair share' pakken."

'Zitten met de gebakken peren'

"Iedereen is nu aan zet, ook de bouw", vindt ook bouwondernemer De Laar. "Maar onze sector heeft feitelijk heel weinig stikstofuitstoot, en toch zitten wij nu wel met de gebakken peren. Heel Nederland heeft hierdoor een probleem."

In Nederland is de landbouw, en dan met name de intensieve veehouderij, veruit de grootste bron van stikstofuitstoot, vooral in de vorm van ammoniak. Daarnaast dragen wegverkeer, scheepvaart, luchtvaart en de industrie bij aan de stikstofcrisis. En in beperkte mate draagt ook de bouw zelf bij aan het probleem.

'Kabinet moet eruit komen'

In januari bepaalde de rechtbank in Den Haag opnieuw dat de Nederlandse overheid meer moet doen om schade aan de natuur door stikstof te voorkomen.

Bouwend Nederland snapt het vonnis: "De enige manier om echt uit deze crisis te komen is structurele uitstootvermindering", zegt Alberts. "Ik hoop echt dat dit kabinet eruit komt. Het moet gewoon opgelost worden."

'Ik wil de 100 jaar met ons bedrijf halen'

"Met alleen de kleine projectjes halen we het niet", laat de bezorgde Van Laar weten. "We stoppen zo veel werk in de grotere plannen en projecten. Het wordt nu echt tijd dat we uit de wachtstand mogen komen en weer mogen bouwen."

Ondanks alle zorgen blijft Van Laar optimistisch: "Ik wil de 100 jaar met ons bedrijf halen. Bouwen is mij met de paplepel ingegoten, ik vind dit werk zo leuk. En ik kan ook helemaal niets anders."

Minister: 'Rekenkundige grens voor stikstofuitstoot aanpassen'

"We willen iets doen aan de juridische werkelijkheid die we met z'n allen hebben gemaakt", reageert minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening op de nieuwe cijfers van Bouwend Nederland. "En er moeten maatregelen worden genomen om de stikstofuitstoot omlaag te brengen."

"Heel veel huizen kunnen er gelukkig wél gebouwd worden. En we willen de rekenkundige ondergrens aanpassen, dan kan weer meer."