radio LIVE
meer NPO start

Geef Afghanen op de Belhaj-lijst desnoods een tijdelijk Nederlands paspoort, vindt hoogleraar Geert-Jan Knoops

Geef Afghanen op de Belhaj-lijst desnoods een tijdelijk Nederlands paspoort, vindt hoogleraar Geert-Jan Knoops
Een vrouw met een kind in Kabul
Bron: AFP

Duitsland haalde de afgelopen dagen honderden bedreigde Afghanen op. Nederland deed dat niet. Afghaanse medewerkers van Save the Children worden - net als honderden anderen - aan hun lot overgelaten. Terwijl er wel mogelijkheden zijn.

In Afghanistan zijn alleen al van de hulpinstantie Save the Children tientallen mensen die direct worden bedreigd door de taliban.

bedreigde medewerkers

"Wij blijven hulp verlenen, want 1 miljoen Afghaanse kinderen moeten met onze steun de winter doorkomen", zegt directeur Pim Kraan van Save the Children.

Op dit moment worden twintig medewerkers van de hulporganisatie in Afghanistan bedreigd, zegt Kraan. "Als je wakker wordt en er hangt een zogeheten 'night letter', een brief aan je deur waarin staat dat ze weten wie je bent en wat er gebeurt als je je niet meldt, dan weet je dat je daar weg moet." De Nederlandse overheid doet te weinig om deze mensen het land uit te krijgen, volgens de directeur.

Hulp Kamerleden

Tweede Kamerlid Kati Piri (PvdA) probeert in Den Haag de druk op te voeren maar dat is niet eenvoudig. "Het lijkt net of dit debat ten einde is gekomen: twee ministers zijn opgestapt en er komt een evaluatie. Maar mijn mailbox stroomde vol de dag na het debat. Mensen in Afghanistan willen weten waar ze aan toe zijn."

De Nederlandse overheid wil nu samenwerking zoeken met internationale organisaties voor vluchtelingen zoals de UNHCR. Maar voordat dat tot iets leidt is er al te veel tijd verstreken, zegt Piri.

Bekijk ook

'Nu iets doen'

"We moeten nu meteen iets doen. Net zoals Duitsland en het Verenigd Koninkrijk die de afgelopen dagen honderden mensen naar buurlanden wisten te krijgen", vindt Kamerlid Piri.

"Nederland zou veel actiever moeten zijn en reisdocumenten verschaffen aan mensen die geen paspoort durven aan te vragen bij het talibanregime, of daar niet 3 maanden op willen wachten."

Bekijk ook

Geen tienduizenden mensen

Het is niet eenvoudig om mensen nu uit Afghanistan te krijgen, maar de Duitsers pakken het voortvarend aan, zegt Piri: "Zij hebben onder begeleiding van de ambassade in Pakistan mensen weggehaald."

Ze vindt dat Nederland zich daarbij moet aansluiten "in plaats van het beeld scheppen dat de Tweede Kamer heel Afghanistan hierheen wil halen. Het gaat niet, zoals eerder door het kabinet is gesuggereerd, om tienduizenden mensen. Hulporganisaties hebben geteld en die komen tot een paar honderd."

Uitreispapieren obstakel

Een deel van die mensen, die volgens een in de Tweede Kamer aangenomen motie (motie Belhaj) recht hebben om naar Nederland te komen, heeft geen uitreispapieren. Ook dat is een obstakel, maar wel te overkomen.

Piri: "Natuurlijk moeten we reisdocumenten geven aan mensen die recht hebben om hierheen te komen, mensen die voor ons hebben gewerkt. Geef mensen die geen paspoort durven aan te vragen bij de taliban een visum of een humanitair paspoort."

Bekijk ook

Laissez-passers

Advocaat en bijzonder hoogleraar Politiek van het recht, Geert-Jan Knoops, heeft in zijn praktijk meermalen zogenoemde 'laissez-passers' geregeld. Daarmee kunnen mensen zonder papieren toch reizen.

De Nederlandse overheid heeft verschillende mogelijkheden om zo'n document te verstrekken, bijvoorbeeld aan mensen die de grens met Pakistan bereiken, of aan mensen die met een commerciële vlucht naar Nederland komen.

Identiteitscheck lastig

Knoops erkent dat het lastig is om te zorgen dat de juiste papieren bij de juiste mensen komen en om te organiseren dat er een betrouwbare identiteitscheck plaatsvindt. "Maar je moet het wel proberen", zegt hij.

"Nederland heeft een verplichting tot bescherming van het recht op leven van deze mensen. Je moet daarom alles doen om hen hier naartoe te halen, dus ook reispapieren regelen. Als de taliban een visum of laissez passer niet zouden aanvaarden, dan moet je mensen tijdelijk een Nederlands paspoort geven. Dat is mogelijk en noodzakelijk."

Advocaat en hoogleraar Geert-Jan Knoops
Bron: EenVandaag
Advocaat en hoogleraar Geert-Jan Knoops

'Ja, maar'-cultuur

Knoops is kritisch op de trage reactie van de Nederlandse overheid: "De cultuur in Nederland is meteen 'ja, maar' zeggen. Maar zoek eerst de oplossing. Het gaat hier om een beperkte groep."

Geef desnoods een tijdelijk paspoort, zegt Knoops. "Want het gaat er hier helemaal niet om of mensen die op grond van migratiecriteria wel of niet binnen mogen komen. Het gaat om de verplichting van de Nederlandse overheid om die mensen te beschermen."

Niet mogelijk

Het ministerie van Buitenlandse Zaken reageert dat het kabinet zich niet herkent in 'het beeld dat het Verenigd Koninkrijk en Duitsland meer zouden doen dan Nederland om mensen te helpen Afghanistan te verlaten'.

"Het is niet mogelijk om visa of paspoorten uit te geven in Afghanistan, omdat Nederland daar op dit moment geen vertegenwoordiging heeft en er ook geen identificatie van de aanvrager kan plaatsvinden", zegt het ministerie. "De Nederlandse overheid kijkt voortdurend welke opties er zijn om mensen die in aanmerking komen voor vertrek naar Nederland hierin te ondersteunen."

Bekijk hier de reportage over dit onderwerp. Deze reportage bevat beelden die als schokkend kunnen worden ervaren.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nabestaanden hopen dat rechtszaak meer duidelijkheid geeft over grafschennis kindergraven: 'Ze hebben mijn gezin kapot gemaakt'

Justitie vervolgt vier vrouwen voor grafschennis op een begraafplaats in Leusden. Zij zouden daar bijna 4 jaar geleden een 'paranormale sessie' hebben gehouden bij kindergraven. Nabestaanden hopen er nu eindelijk achter te komen wat er precies is gebeurd.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'
Songfestival-winnaar Nemo stond vorig jaar met de non-binaire vlag op het podium
Bron: Sarah Louise Bennett/EBU

De Palestijnse vlag of een regenboogvlag op het podium van het Eurovisie Songfestival? Dat is deze editie niet toegestaan: artiesten mogen alleen nog hun eigen vlag laten zien om 'politieke statements' te voorkomen. "De EBU is een bange organisatie."

De European Broadcasting Union (EBU) heeft het nieuwe vlaggenprotocol zelf niet bekendgemaakt, maar bevestigde wel berichten van de Deense omroep DR hierover. Hans Laroes, die jarenlang betrokken was bij de EBU als adviseur, vindt het een 'nogal onhandig' van de media-organisatie.

Vlag om identiteit te laten zien

De laatste jaren waren op het podium en in de green rooms - waar deelnemers wachten op de uitslag - nog verschillende vlaggen te zien, waaronder de Palestijnse vlag en de regenboogvlag. En op het podium nam zanger Nemo, die uiteindelijk won voor Zwitserland, vorig jaar de non-binaire vlag mee. Vlaggen zijn dan ook echt onderdeel van het Songfestival, zegt Laroes.

"Het hele Songfestival is erop gericht om mensen en landen en allerlei bevolkingsgroepen met elkaar te verbinden op een vrolijke manier. En dus ook mensen van allerlei identiteiten", legt hij uit. "En ik denk dat daarbij hoort dat die mensen ook hun identiteit laten zien. Dat kan via de vlag van je land, via de regenboogvlag en ook via een vlag waarin je Palestina steunt."

Bekijk ook

'Tegen geest van Songfestival'

Door het besluit van de EBU om alleen nationale vlaggen toe te staan op het podium kunnen deelnemende artiesten hun identiteit straks mogelijk niet volledig uiten. En dat vindt Laroes geen goede zaak: "Het is eigenlijk tegen de geest van het Songfestival in."

Hoe de organisator van het liedjesfestijn precies tot zo'n besluit komt, blijft volgens hem gissen. In principe wordt de uiteindelijke beslissing gemaakt door de producer van het Songfestival in overleg met het gastland, dit jaar dus Zwitserland. Maar de omroepen van andere deelnemende landen hebben volgens hem ook zeker invloed.

Onder hoge druk besloten?

Het zou dus zeker kunnen dat landen in dit geval invloed hebben uitgeoefend op de organisatie, zegt Laroes. "Er zijn ongetwijfeld een aantal omroepen die alvast bezwaar zijn gaan maken of bang zijn geworden." En dan gaan ze onder oplopende druk met elkaar appen, bellen en vergaderen, weet de voormalig EBU-adviseur.

"Het is op dit soort momenten een beetje een bange organisatie", gaat hij verder. "Dus omdat die verschillende standpunten van landen en omroepen eigenlijk boven die hele besluitvorming hangen, wordt er geprobeerd het allemaal zo rustig mogelijk te houden en ieder gedoe waar iemand boos van kan worden te vermijden. Dan ga je dus beslissen om geen vlaggen toe te laten."

'Niet nagedacht over regenboogvlag'

Het 'vlaggenverbod' is volgens Laroes vooral bedoeld om de Palestijnse vlag te weren van het podium. Dat daarmee bijvoorbeeld ook Pride-vlaggen in de ban worden gedaan, heeft de organisatie van tevoren misschien niet helemaal doorgehad, denkt hij.

"Ik denk dat ze vooral geen Palestijnse vlaggen willen laten zien en dat ze toen geaccepteerd hebben dat dan ook andere vlaggen als de regenboogvlag niet meer getoond worden", zegt hij. "Terwijl ik denk dat je daarmee juist een heleboel artiesten - en een heleboel mensen thuis - in hun hart raakt, en dat je daarmee dus ook je eigen Songfestival in het hart raakt."

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'

Bekijk ook

Andere manieren zoeken

Overigens verwacht Laroes niet dat de deelnemende zangers zich ook helemaal aan de nieuwe regels gaan houden. "Ik denk dat redelijk wat artiesten op zoek gaan naar manieren om toch iets te laten zien." Als voorbeeld noemt hij Madonna, die in 2019 op het Songfestival in Israël een gastoptreden gaf en toen ook een statement maakte met de Palestijnse én Israëlische vlag.

Het zal hem niet verbazen als meer artiesten op zoek gaan naar manieren om standpunt over de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden te laten blijken. "En eigenlijk wordt dat ook uitgelokt door de EBU. Het is dan ook een wedstrijdje van: wie is nu het slimst."

'Onverstandig en niet sympathiek'

In een poging om mogelijk gedoe rond de Palestijnse vlag te voorkomen, veroorzaakt de EBU met deze nieuwe regels juist méér gedoe, constateert Laroes. Het protocol rond de vlagen krijgt nu namelijk heel veel aandacht, ziet hij gebeuren.

En daar zit ook veel negatieve aandacht bij: zo noemde lbhti-belangenverenging COC Nederland het besluit van de EBU afgelopen weekend 'volstrekt belachelijk'. Laroes snapt de verontwaardiging over het vlaggenverbod. "Ik vind het echt een onverstandige en onaardige, niet sympathieke en niet empathische beslissing."

Bekijk ook

AVROTROS 'snapt besluit'

AVROTROS, die namens Nederland meedoet aan het Songfestival, liet eerder in een schriftelijke verklaring weten dat het de nieuwe regels rond vlaggen op het podium snapt. "Het Eurovisie Songfestival is een niet-politiek event en in dat kader begrijpen we deze beslissing."

"Het gaat enkel om de officiële momenten dat het duidelijk moet zijn om welk land het gaat", verduidelijkt de omroep over het doel van het protocol. "Op alle andere momenten staat het ons vrij om te communiceren wat we willen."

Claude zonder Congolese vlag

De omroep voegt daaraan toe dat het het jammer vindt 'dat ook symbolen die verbonden zijn aan inclusiviteit en vrijheid van expressie, zoals de regenboogvlag, nu onderdeel zijn geworden van deze maatregel'. AVROTROS erkent dat een regenboogvlag geen politiek statement is, 'maar het gaat er bij de EBU om dat er één lijn wordt getrokken'.

Zanger Claude doet over 3 weken namens Nederland mee aan het Songfestival. Hij komt uit de Democratische Republiek Congo, maar mag de vlag van zijn geboorteland straks dus ook niet laten zien op het podium en in de green room. Het publiek in de zaal mag wel met elk soort vlag zwaaien, zolang die volgens de Zwitserse wet toegestaan is.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant